The Milk of Sorrow/ La teta asustada. Περού / Ισπανία, 2009. Σκηνοθεσία-σενάριο: Κλαούντια Λόσα. Ηθοποιοί: Μαγκαλί Σολιέρ, Μαρίνο Μπάλον, Σούσι Σάντσεζ, Μπάρμπαρα Λαζόν. 97'

Το δράμα μιας νεαρής γυναίκας που παρεμβάλλει μια πατάτα στο αιδοίο της για να προστατευτεί από βιασμό, σε μια χώρα όπου για ένα μεγάλο διάστημα κυριαρχούσε η τρομοκρατία, σε μια ταινία που συνδυάζει την αλληγορία με τον μαγικό ρεαλισμό - Χρυσή Αρκτος στο Φεστιβάλ Βερολίνου.

Με την περυσινή Χρυσή Αρκτο της Μπερλινάλε μάς έρχεται η συγκλονιστική αυτή ταινία από το Περού, η δεύτερη που σκηνοθέτησε η Κλαούντια Λόσα, από τις πιο σημαντικές γυναίκες σκηνοθέτες της Λατινικής Αμερικής. Η νεαρή ηρωίδα της, η φτωχή υπηρέτρια Φάουστα (μια ευαίσθητη, συγκινητική ερμηνεία από τη Μαγκαλί Σολιέρ), έχει βυζάξει το γάλα της θλίψης από της μητέρας της το «τρομοκρατημένο στήθος» (όπως είναι ο πρωτότυπος ισπανόφωνος τίτλος της ταινίας), μέσα από το οποίο έχουν περάσει τα φριχτά τραύματα του πολέμου - η αναφορά είναι στα εγκλήματα που υπέστησαν οι γυναίκες του Περού από βιασμούς και διάφορα ακατονόμαστα βασανιστήρια από το δικτατορικό καθεστώτος πριν από το 1990. Ως αποτέλεσμα, η τρομοκρατημένη Φάουστα παρεμβάλλει μια πατάτα στο αιδοίο της για να προστατευτεί από παρόμοια φριχτή, με την πρόσφατα νεκρή μητέρα της, τύχη.

Η Λόσα συνδυάζει την αλληγορία με τους περουβιανούς θρύλους για να φτιάξει μια ταινία που μοιάζει με τον μαγικό ρεαλισμό Λατινοαμερικανών συγγραφέων, όπως ο Μαρκές, αλλά και για να σχολιάσει τις αποικιοκρατικές δυνάμεις που εξακολουθούν να ταλανίζουν τη ζωή των ανθρώπων της Λατινικής Αμερικής. Με μια κάμερα που από τη μία επιμένει στη λεπτομερή καταγραφή των χώρων, των δεισιδαιμονιών, της σκληρής ζωής των απλών, φτωχών ανθρώπων στα περίχωρα της Λίμα, ενώ από την άλλη παρακολουθεί τη Φάουστα στην «αναρρωτική», κατά κάποιον τρόπο, πορεία της, στη σχέση της με τον θείο της, έναν μεσήλικα, φιλικό κηπουρό, και με την εργοδότριά της, μια εκκεντρική συνθέτρια που, κάθε φορά που Φάουστα της τραγουδά ένα τραγούδι, της προσφέρει κι ένα μαργαριτάρι από το κομμένο κολιέ της.

ΤΟ ΓΑΛΑ ΤΗΣ ΘΛΙΨΗΣ

της Κλόντια Γιόσα

με τους Μαγκαλί Σολιέ, Σουζί Σαντσέζ, Εφρέν Σολίς, Μαρίνο Μπαγιόν

Η Fausta πάσχει από την ασθένεια "the milk of sorrow", η οποία μεταδίδεται μέσω του μητρικού γάλακτος, από γυναίκες που έχουν βιασθεί ή κακοποιηθεί κατά τη διάρκεια του πολέμου εναντίον της τρομοκρατίας στο Περού. Ο πόλεμος έχει τελειώσει, αλλά η Fausta εξακολουθεί να αποτελεί μια υπενθύμιση του πολέμου, αφού η "ασθένεια του φόβου" της έχει κλέψει την ψυχή. Ο ξαφνικός θάνατος της μητέρας της την αναγκάζει να έρθει αντιμέτωπη με τους φόβους της, καθώς και με το μυστικό που έχει κρυμμένο μέσα της.

Σκληρή, ρεαλιστική ιστορία δοσμένη με τοπικό φολκλορικό χρώμα από το γεμάτο αντιθέσεις τριτοκοσμικό Περού, που δεν παύει να προκαλεί συγκίνηση με βάση το συναίσθημα, χωρίς εύκολους μελοδραματισμούς. Η σκηνή των γάμων θυμίζει πολύ ένα τμήμα της σπονδυλωτής ταινίας, στο Μεξικό, του Ινιαρίτου στο ΒΑΒΕΛ.

Γενικά η ταινία της Γιόσα δεν έχει το βάθος της προηγούμενης εξαιρετικής δουλειάς της (MADEINUSA) αλλά έχει βελτιώσει τον τρόπο γραφής κι αφηγηματικής ανάπτυξης κάνοντας ένα σύγχρονο λαϊκό σινεμά υψηλών προδιαγραφών, με έμμεσα σχόλια για την παράδοση, τα ήθη κι έθιμα, την οικογένεια και φυσικά σε ένα δεύτερο, αλληγορικό επίπεδο την ίδια την κοινωνία της καθυστέρησης ή της αντίστασης στην εκβιομηχανοποίηση της δύσης (λέγε με παγκοσμιοποίηση).

Η ηρωίδα που πάσχει από την ασθένεια του "γάλακτος της θλίψης" είναι ουσιαστικά (στο βάθος) η ίδια η χώρα της δημιουργού, δηλ. το Περού, αφού εξακολουθεί υποφέρει από τον φόβο του πολέμου και της τρομοκρατίας. Συγκλονιστικές δραματικές στιγμές θα σας κλέψουν την καρδιά, καθώς τουλάχιστον από ψυχολογικής πλευράς, όλα βγαίνουν στο φως καθώς οι εσωτερικές συγκρούσεις κορυφώνονται και δεν αφήνουν περιθώρια κουκουλώματος. Ελλειπής είναι η πολιτικοοικονομική εστίαση στην γραφειοκρατική εξουσία κι ο παροπλισμός της ταξικής συνείδησης στην πάλη των ατόμων, σε λατινοαμερικάνικους ....ρυθμούς.

Οι σινεφίλ θα πρέπει να δώσουν στο φιλμ την ευκαιρία που του αξίζει καθώς η πιο μεγάλη διάκρισή του στο Φεστιβάλ Βερολίνου πέρσι , δεν αφήνει περιθώρια "προσπεράσματος".