The princess and the warrior. Γερμανία, 2000. Σκηνοθεσία-σενάριο: Τομ Τίκβερ. Ηθοποιοί: Φράνκα Ποτέντε, Μπένο Φούρμαν, Γιοακίμ Κρολ, Μαρίτα Μπρόιερ. Διάρκεια: 130 λεπτά.

Εξοχη η Φράνκα Ποτέντε στο ρόλο της νοσοκόμας που ψάχνει να βρει τον άγνωστο άντρα που έσωσε τη ζωή της, για να μπλέξει σε μια απρόσμενη περιπέτεια σε μια ταινία δοσμένη μ' ένα στιλιζαρισμένο, κάπως εξεζητημένο στιλ.

Υστερα από την επιτυχημένη (ιδιαίτερα εμπορικά) ταινία του «Τρέξε, Λόλα, τρέξε», ο Γερμανός σκηνοθέτης Τομ Τίκβερ στρέφεται στην καταγραφή του πορτρέτου μιας άλλης γυναίκας, της νοσοκόμας Σίσι (Φράνκα Ποτέντε), με τα δικά της ψυχικά τραύματα, που περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στον απομονωμένο, κλειστοφοβικό κόσμο της ψυχιατρικής κλινικής όπου εργάζεται. Ωσπου, ύστερα από ένα αυτοκινητικό ατύχημα, όπου κινδύνεψε να χάσει τη ζωή της, καταφέρνει να γνωρίσει τον Μπόντο, τον άγνωστο που της έσωσε τη ζωή: γνωριμία που θ' αρχίσει με προβλήματα, θα μπλέξει τη Σίσι στη ληστεία μιας τράπεζας και στη συνέχεια σ' έναν έρωτα που θ' αποδειχτεί λυτρωτικός...

Ο Τίκβερ προσπαθεί να καταγράψει τον ψυχικό και ψυχολογικό κόσμο των χαρακτήρων του (της Σίσι, του Μπόντο και του αδερφού του, αλλά και ορισμένων ασθενών που είναι «δεμένοι» με τη Σίσι), χρησιμοποιώντας τις δυνατότητες και τα εφέ της κάμερας και του μοντάζ (φωτισμοί, όνειρα, φαντασιώσεις), θυμίζοντας περισσότερο ταινίες μιας ξεπερασμένης αβάν γκαρντ που ενθουσιάζει μόνο τους αδαείς και τους «νεοφώτιστους» περί τα κινηματογραφικά - στοιχεία που είχαν αρχίσει να φαίνονται και στη «Λόλα» του. Πέρα όμως από τα τεχνικά αυτά στοιχεία, η ταινία του έχει και αδυναμίες στη δομή κάποιων σκηνών (παράδειγμα, η ληστεία στην τράπεζα) καθώς και στους διαλόγους, που κάθε τόσο υπερτονίζονται χωρίς ουσιαστικό λόγο, ενώ το τελευταίο ημίωρο δίνει την εντύπωση τριών ή και τεσσάρων φινάλε. Κι όμως, παρά τις επιμέρους αυτές αδυναμίες, η ταινία, σ' αντίθεση με άλλες που προσφέρουν την εύκολη ψυχαγωγία, έχει στοιχεία που κρατούν το ενδιαφέρον του θεατή. Το πιο βασικό βέβαια είναι η εκπληκτική ερμηνεία της Φράνκα Ποτέντε, ερμηνεία δοσμένη συγκρατημένα και με ευαισθησία, δημιουργώντας το συμπαθητικό πορτρέτο μιας γυναίκας που κάτω από την επιφάνεια κρύβει αισθήματα και καταπιεσμένα όνειρα που κάποτε βρίσκουν την ευκαιρία να βγουν στο φως.

Στο χείλος του γκρεμού

Η νέα αισθητική πρόταση καταφθάνει από τη Γερμανία και από τον Τομ Τίκβερ, το παιδί που πριν από δύο χρόνια και διά μέσου της λαχανιαστής ταινιούλας του «ΤρέξεΛόλατρέξε» (με κολλημένες τις τρεις λέξεις) ανέδειξε το βιβντεοκλίπ σε ύψιστη τέχνη. Το ομολογώ: Τρεις μεγάλες σκηνές στην τελευταία του έφοδο με τον τίτλο «Η πριγκίπισσα και ο πολεμιστής» (Τhe Ρrincess and the warrior) με άρπαξαν από τα σπλάγχνα! Το δαιμόνιο αυτό μυαλό, οπλισμένο με άφθονη γερμανική οργάνωση και πειθαρχία, συγχρονίζει τις εικόνες, την δράση και τους ρυθμούς με τη μουσική και τη χορογραφία. Είναι - περίπου - σαν να κάνει παρέα ο Σαίξπηρ με τον Μπαρίσνικοφ, ο Φασμπίντερ με τον Ευκλείδη και η Όπερα με την ηλεκτρονική μουσική. Η ιστορία αρχίζει σαν διαδρομή απίστευτων συμπτώσεων και καταλήγει σε ρομάντζο φτωχών, περιθωριακών εραστών!

Ο Τίκβερ ξεκινάει (πολύ σωστά) από το αξίωμα πως ο κινηματογράφος είναι πρώτα εικόνα και ύστερα, πολύ ύστερα, διάλογοι. Το δεύτερο αξίωμα του Τίκβερ (επακόλουθο του πρώτου) είναι πως όλα, μα όλα έχουν ειπωθεί, επομένως σημασία δεν έχει τι λες, αλλά πώς το λες. Και το τρίτο (το εντελώς χρηστικό) αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο το ευρωπαϊκό σινεμά μπορεί να υπάρξει και γιατί όχι να μεγαλουργήσει έναντι του πανίσχυρου αμερικανικού αντιπάλου του. Έτσι το σενάριο είναι των τριών λέξεων «girl meets boy» (κορίτσι γνωρίζει αγόρι). Όμως οι εικόνες είναι των πολλών μεγατόνων. Τα περιστατικά με το ατύχημα, τη ληστεία και την απόδραση θα πρέπει να έχουν προκαλέσει όχι μόνο τον θαυμασμό, αλλά και τον σεβασμό όλων των παραγωγών του Χόλιγουντ. Μια απλούσταση ιστοριούλα με ήρωες μια νοσοκόμα τρελοκομείου και έναν βετεράνο, αλλά προβληματικό, φαντάρο, προκαλούν τόση αγωνία όση δεν μπορούν να προκαλέσουν οι μισές παραγωγές made in USΑ που έχουν στη διάθεσή τους χιλιάδες ντεκόρ και όλους τους υπολογιστές της ΙΒΜ!

Το πανίσχυρο, καθηλωτικό, ατού του Τίκβερ, αυτού του πρωταθλητή στο σκάκι που έχει φορτωθεί με μπαταρίες χορού, βιντεοκλίπ και όπερας και που έβγαλε το γερμανικό σινεμά από τη ναφθαλίνη, λέγεται «μαγεία του συγχρονισμού». Μια ατελείωτη αλυσίδα συμπτώσεων φέρνει κοντά δύο παράλληλα πεδία αφήγησης. Από τη μια η ιστορία της νοσοκόμας με την συμβολική ονομασία «Σίσι» (η καλή πριγκίπισσα, το θρυλικό Αυστριακό ρομάντζο του ' 50 με την Ρόμι Σνάιντερ) και από την άλλη ο Warrior, ο πολεμιστής, ένα αρχετυπικό σύμβολο της μυθολογίας του Χόλιγουντ. Περιγράφοντας με κάθε λεπτομέρεια τις τυχαίες αυτές συναντήσεις που συντελούνται κάτω από ακραίες συνθήκες και συγκλίνοντας αυτά τα δύο αφηγηματικά επίπεδα με προορισμό την ολοκληρωτική ταύτιση, τοποθετεί τον θεατή στη μέση μιας σανίδας, στη θέση ενός ακροβάτη, ακριβώς πάνω από το χείλος ενός δυσθεόρατου γκρεμού. Η απόλαυση της υψοφοβίας στο μεγαλείο της!