Monster

ΗΠΑ, 2003. Σκηνοθεσία-σενάριο: Πάτι Τζένκινς. Ηθοποιοί: Σαρλίζ Θέρον, Κριστίνα Ρίτσι, Μπρους Ντερν, Σκοτ Γουίλσον. 111 λεπτά.

Μια πόρνη αρχίζει μια λεσβιακή σχέση μ' ένα 18χρονο κορίτσι και στη συνέχεια αρχίζει να δολοφονεί τους πελάτες της. Συγκλονιστικό πορτρέτο της Αϊλίν Γουόρνος, της γνωστής σίριαλ κίλερ που εκτελέστηκε το 2002, με εξαιρετική, οσκαρική ερμηνεία από τη Σαρλίζ Θέρον.

Η Αϊλίν Γουόρνος, η πρώτη γυναίκα σίριαλ κίλερ (δολοφόνος κατ' εξακολούθηση) που εκτελέστηκε το 2002 στην Πολιτεία της Φλόριντα, ήταν -ενώ ακόμη περίμενε στο κελί των μελλοθανάτων- το θέμα δύο εξαιρετικών ντοκιμαντέρ που γύρισε ο Νικ Μπρόμφιλντ. Τώρα, τη ζωή της μέσα από μια ταινία μυθοπλασίας μάς δίνει η σκηνοθέτρια Πάτι Τζένκινς, εστιάζοντας το ενδιαφέρον της στους τελευταίους μήνες πριν από τη σύλληψη της Αϊλίν, όταν αυτή στη διάρκεια που περιφερόταν πόρνη στους δρόμους της Φλόριντα γνώρισε κι άρχισε μια λεσβιακή σχέση με ένα 18χρονο κορίτσι, τη Σέλμπι (Κριστίνα Ρίτσι), το κορίτσι που αργότερα θα είναι μάρτυρας κατηγορίας στη δίκη της. Περίοδο στην οποία η πόρνη Αϊλίν αρχίζει να δολοφονεί τους πελάτες της κι όπου αν για τον πρώτο έχει μια δικαιολογία (τη δένει και την κακοποιεί), για τα επόμενα θύματά της δεν υπάρχει καμιά, μόνο η δική της «κρίση», ότι πρόκειται για κακά -όπως σίγουρα είναι- άτομα. Αυτό βέβαια δεν δικαιώνει τις δολοφονίες, όπως δεν δικαιώνεται και η δική της εκτέλεση.

Εκείνο που ενδιαφέρει την Τζένκινς, πέρα από το πάντα καυτό θέμα της θανατικής ποινής η οποία στις ΗΠΑ εξακολουθεί να ισχύει (σύμφωνα μάλιστα με τις στατιστικές, στη διάρκεια της προεδρίας του Μπους οι εκτελέσεις αυξήθηκαν), είναι να σκιαγραφήσει το χαρακτήρα της Γουόρνος. Σκιαγράφηση που κάνει με κάθε λεπτομέρεια, αποφεύγοντας τον εντυπωσιασμό ή τα σκανδαλοθηρικά στοιχεία της ιστορίας, τοποθετώντας την σ' ένα συγκεκριμένο κοινωνικό περιβάλλον, ταυτόχρονα προσπαθώντας να διεισδύσει όσο μπορεί στα «βάθη της ψυχής» της, αν και η περίοδος που επιλέγει δεν της αφήνει και μεγάλο περιθώριο. Εκείνο που την ενδιαφέρει περισσότερο είναι η σχέση της Αϊλίν με τη νεαρή Σέλμπι, όπου αρχίζει να βγαίνει στην επιφάνεια μια άλλη, πιο ανθρώπινη, πλευρά της Αϊλίν. Είναι στη διάρκεια αυτής της σχέσης που η κακοποιημένη απ' όλους Αϊλίν βρίσκει λίγη αγάπη και στοργή, κάτι που έλειπε από τη μέχρι τότε μίζερη ζωή της.

Εκείνο που κάνει πιο πειστική την παρουσία της είναι χωρίς αμφιβολία η ερμηνεία της Σαρλίζ Θέρον. Από την πρώτη στιγμή που εμφανίζεται σε κάνει να πιστεύεις ότι βρίσκεσαι μπροστά σ' ένα αληθινό, βασανισμένο, διχασμένο πρόσωπο, που πέρα από την οργή και τη βιαιότητα μπορεί, όταν της δίνεται η ευκαιρία, να δείξει και αγάπη. Η εξωτερική της εμφάνιση (τα κιλά που πήρε για το ρόλο, το μακιγιάζ που κάθε άλλο παρά ελκυστική την κάνει), οι κινήσεις της, αλλά και η γλώσσα που μιλά δημιουργούν τέλεια το χαρακτήρα της Γουόρνος, προσφέροντάς μας μια πράγματι εξαιρετική, αντάξια ενός Οσκαρ ερμηνεία. Στο πλάι της, στο δύσκολο ρόλο τής κάπως χαζής Σέλμπι, η Κριστίνα Ρίτσι αποδείχτηκε μια ηθοποιός με εσωτερική δύναμη. Σ' ένα δεύτερο ρόλο ξεχώρισε ο Μπρους Ντερν, στο ρόλο του μέθυσου βετεράνου του Βιετνάμ, μοναδικού φίλου της Αϊλίν.

Monster

H Πατ Τζένκινς, η πρωτοεμφανιζόμενη σεναριογράφος και σκηνοθέτις, με την ευφυή ιδέα να ταιριάξει το πορτρέτο της αληθινής Αϊλίν Γουόρνος (μιας σίριαλ κίλερ που σκότωσε 7 πελάτες για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της αγαπημένης της) με τη Σαρλίζ Θέρον, δημιουργεί ένα τολμηρό προηγούμενο στα χρονικά της αμερικανικής φιλμογραφίας. Και να γιατί: Το σώμα (το αληθινό) της δολοφόνου είναι γιγαντιαίο, παραμορφωμένο και εντέλει αρσενικό. Σαν να ήταν προορισμένο να βγει αγόρι από τη μήτρα της μάνας και την τελευταία στιγμή να μετάνιωσε και να το γύρισε σε κορίτσι. Επακολουθεί δεύτερη στρέβλωση σωματική. H... αρσενικοθήλυκη Αϊλίν εκδίδεται στους πελάτες του πεζοδρομίου και από σώμα ερωτικό μεταβάλλεται σε δοχείο σεξουαλικό. H σωματική κακοποίηση συμπληρώνεται από μια αγοραία, κοινωνική επέμβαση. Δηλαδή, και τερατογεννημένη και εκπορνευόμενη! Εθισμένη πια στο τερατικό, εκλαμβάνει τον ετεροφυλικό έρωτα ως μη φυσικό. Αφού λοιπόν αισθάνεται αρσενικό, είναι επόμενο και λογικό να ερωτευτεί το αντίθετό της... το θηλυκό. Έτσι, η τερατογένεση μαζί με την ερωτική εκπόρνευση καταλήγουν στην ακραία σωματική στρέβλωση. H ομοφυλοφιλία είναι προσδιορισμένη εντελώς σωματικά και κοινωνικά. H Αϊλίν, με άλλα λόγια, δεν επέλεξε την πορνεία και την ομοφυλοφιλία. Το αντίθετο. H αγοραία τερατική συνθήκη την... επέλεξε ως ιέρεια, φαλλοκτόνο, πόρνη και λεσβία. Οι αλλεπάλληλες σωματικές κακοποιήσεις (οικογενειακές, ερωτικές, κοινωνικές) μεταμορφώνουν συστηματικά, αργά, σταθερά και σχεδόν νομοτελειακά, ένα πλάσμα ταγμένο για το καλύτερο, να διαπράττει τα χειρότερα. Αφού όλα γύρω είναι δημιουργήματα τεράτων, ο Αγγελος μεταλλάσσεται σε τέρας. Έτσι η αγορά εργασίας είναι ζούγκλα (πεζοδρόμιο), οι κυνηγοί είναι εχθροί (πελάτες) και ο έρωτάς της προς τη Σέλμπι είναι η φωλιά της. Για να ζήσει πρέπει να επιβιώσει. Για να επιβιώσει, πρέπει να σκοτώσει. Ο πελάτης δεν είναι άνθρωπος αλλά εχθρός. Γιατί η εργασία (πορνεία) αν και εμπορική συναλλαγή, εξακολουθεί μέσα της να είναι πράξη εχθρική. Ο ασυμφιλίωτος πόλεμος με το σώμα της, τη φύση της, την οικογένειά της, την εργασία της και τον κόσμο της, την έχουν μετατρέψει σε ζωντανή βόμβα. Και αφού την «σκοτώνουν» σεξουαλικά, εκείνη τους σκοτώνει σωματικά. Μία σου, μία μου.

H Πατ Τζένκινς αποδεσμεύει και απενοχοποιεί τον φόνο από την ηθική (το μεταφυσικό κακό) και τον αποφλοιώνει με κοινωνικά εργαλεία. H «ηρωίδα» της είναι πρώτα θύμα και μετά θύτης. Και για να αποκαλύψει, η Τζένκινς, τη θεωρία της, γυρίζει την πλάτη στα συνηθισμένα ατού. Δηλαδή ελάχιστο αίμα, ελάχιστη αποκ ρουστική βία και καθόλου σεξουαλικές, λεσβιακές περιγραφές. Το σκάνδαλο δεν είναι η πορνεία, το έγκλημα και η ομοφυλοφιλία. Το σκάνδαλο είναι η τερατογένεση και η κακοποιημένη κοινωνία. Δεν υπάρχει αμφιβολία. Το θηλυκό «Monster» είναι δολοφόνος. Όμως δεν υπάρχει επίσης αμφιβολία ότι το πεζοδρόμιο είναι το φονικό εργαλείο που σκότωσε την ψυχή της και όπλισε το χέρι της. Κοινωνία, ο καθρέφτης σου είμαι! Αυτή η υποδειγματική υλιστική διάσταση σε μια ιστορία που οποιοσδήποτε άλλος θα την εξέθετε, είτε ως σκανδαλοθηρικό γεγονός με σίριαλ κίλερ είτε ως μελόδραμα με το συνηθισμένο ηθικοπλαστικό επιμύθιο επιπέδου αμερικανικού νηπιαγωγείου, αυτή ακριβώς η διαλεκτική σχέση του «σώματος» της ταινίας με το τερατώδες σώμα της Σαρλίζ Θέρον είναι που δικαιώνει εντελώς την ύπαρξη του «Monsnter». Χωρίς αυτό τον ερμηνευτικό κολοσσό η ταινία θα περνούσε εντελώς απαρατήρητη. Κάθε κόκκος σελιλόιντ και κάθε κίνηση του φακού, οτιδήποτε συνιστά και συγκροτεί την ύπαρξή της, γεννιέται και μεγαλουργεί από τη σαρωτική παρουσία αυτού του πλάσματος. Τέρας εσωτερικών αποθεμάτων, τέρας φυσικών δυνάμεων, τέρας περισσεύματος ταλέντου. H πλήρης ταυτοποίηση της δολοφόνου με την ηθοποιό, της Σαρλίζ με την Αϊλίν και της αλήθειας με τον μύθο. Ύστερα απ' αυτό το απίστευτο και τερατώδες ρεσιτάλ ερμηνείας ο θρόνος της Νικόλ Κίντμαν έμεινε κενός!