The Road. ΗΠΑ, 2009. Σκηνοθεσία: Τζον Χίλκοουτ. Σενάριο: Τζον Πένχολ, από μυθ. του Κόρμακ ΜακΚάρθι. Ηθοποιοί: Βίγκο Μόρτενσεν, Κότι Σμιτ-Μακφί, Σαρλίζ Θέρον, Ρόμπερτ Ντιβάλ. 111'

Σε μια ερειπωμένη από περιβαλλοντολογική καταστροφή Γη, ένας πατέρας προσπαθεί να προστατέψει τον γιο του, σε ένα συναρπαστικό, εφιαλτικό ρόουντ-μούβι.

Ενας πατέρας περιφέρεται με τον μικρό γιο του σε μια έρημη γη, αποτέλεσμα οικολογικής καταστροφής, προσπαθώντας να προστατέψει το παιδί του από το κρύο και την πείνα, αλλά και από συμμορίες πεινασμένων που κυνηγούν θηράματα, κυρίως παιδιά, για να τα σκοτώσουν και να τα φάνε. Αυτό είναι το θέμα της εφιαλτικής ταινίας «Ο δρόμος», που σκηνοθέτησε ο Αυστραλός Τζον Χίλκοουτ (δημιουργός της εξαιρετικής ταινίας «Η πρόταση», που είχαμε δει στο Φεστιβάλ του Βερολίνου 2006).

Η ταινία, με βάση το απλό, σφιχτό σενάριο του θεατρικού συγγραφέα Τζο Πένχολ, διασκευή του ομότιτλου μυθιστορήματος του Κόρμακ ΜακΚάρθι («Καμιά πατρίδα για τους μελλοθάνατους»), μας μεταφέρει σ' ένα κοντινό μέλλον, όπου ο πλανήτης μας έχει ήδη περάσει οικολογικές καταστροφές Αποκάλυψης, ενώ οι άνθρωποι είτε έχουν πεθάνει από πείνα είτε αυτοκτονήσει, σε μια προσπάθεια να αποφύγουν το χειρότερο.

Οι λιγοστοί επιζήσαντες επιστρέφουν σε μια πρωτόγονη κατάσταση, ακολουθώντας τους νόμους της ζούγκλας, με τους περισσότερους να επιδίδονται σε κανιβαλισμό για να επιβιώσουν. Σ' αυτό τον εφιαλτικό, απάνθρωπο κόσμο που σιγοσβήνει, ένας πατέρας (Βίγκο Μόρτενσεν), που ακόμα δεν έχει χάσει την ανθρωπιά του, προσπαθεί να οδηγήσει τον μικρό γιο του σε ασφαλές μέρος, αλλά και να κρατήσει ζωντανή τη φωτιά που μεταφέρει μέσα του, τη φωτιά που θέλει να μεταδώσει και στο παιδί του.

Την εφιαλτική αυτή πορεία των δυο τους, τσουλώντας ένα καροτσάκι -τη μόνη τους περιουσία- σ' έναν κόσμο όπου οι ανθρώπινες αξίες είναι παρελθόν, ο Χίλκοουτ καταγράφει μέσα από βιβλικές εικόνες καμένης, λεηλατημένης γης, τοπία καλυμμένα από στάχτη, σκοτεινές, παγερές νύχτες, τεράστιες πυρκαγιές, καταστροφικούς σεισμούς και διάφορους άλλους φριχτούς κινδύνους -όλα γυρισμένα σε αληθινά τοπία που ο σκηνοθέτης έψαξε και βρήκε σε διάφορα σημεία της Αμερικής, καθώς και στη μετά τον τυφώνα «Κατρίνα» Νέα Ορλεάνη. Από τις πιο φριχτές σκηνές, αναφέρω εκείνη όπου πατέρας και γιος φτάνουν σ' ένα απόμερο σπίτι όπου άνθρωποι-κανίβαλοι κρατούν αλυσοδεμένους άντρες και γυναίκες για να τους τεμαχίζουν κάθε τόσο και να τους τρώνε. Σκηνές που τονίζονται με την υποβλητική μουσική του Νικ Κέιβ και τα μουντά χρώματα της φωτογραφίας του Χαβιέ Αγκιρεσαρόμπε.

Ο Βίγκο Μόρτενσεν έδωσε με ξεχωριστή δύναμη τον απελπισμένο ήρωα, που η αγάπη για τον γιο του τον κρατά στη ζωή, παρασύροντάς μας στον εφιαλτικό αγώνα του για επιβίωση. Το ίδιο εξαιρετικός είναι και ο νεαρός Σμιτ-Μακφί που ερμηνεύει το γιο του. Στις καλές ερμηνείες κι εκείνες του Ρόμπερτ Ντιβάλ, στον ρόλο ενός γέρου, κάτι σαν προφήτη, καθώς και της Σαρλίζ Θέρον, που ερμηνεύει τον μικρό, αν και σημαντικό ρόλο της μητέρας που βλέπουμε στα σύντομα φλας-μπακ και που δίνουν μια μικρή γεύση της προηγούμενης ζωής του ζευγαριού. Ενα συγκλονιστικό, σπαρακτικό σε ορισμένες σκηνές, παγερό σε άλλες ρόουντ-μούβι, προάγγελος του τι μας περιμένει αν συνεχίσουμε να αδιαφορούμε για το περιβάλλον και τον πλανήτη μας.

Ο ΔΡΟΜΟΣ

του Τζον Χίλκοτ

Ένας πατέρας διασχίζει με τον γιο του την κατεστραμμένη Αμερική. Τίποτα δεν κινείται στο ερημωμένο τοπίο εκτός από τη στάχτη στον άνεμο. Το κρύο είναι τόσο τσουχτερό που ραγίζει πέτρες, ενώ μόλις χιονίσει όλα γίνονται γκρίζα. Ο ουρανός είναι πάντα σκοτεινός. Προορισμός τους είναι η ακτή, αν και δεν γνωρίζουν τι θα βρουν εκεί. Μαζί τους έχουν μόνο ένα πιστόλι, για να μπορούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους από τις συμμορίες που παραμονεύουν στον δρόμο, τα ρούχα που φοράνε, ένα καροτσάκι με τροφή και, βέβαια, ο ένας τον άλλον.

Άλλο ένα κοινωνικοπολιτικό, αλληγορικό, μετα-αποκαλυπτικό φιλμ, με ελεγειακό ρυθμό που διαφοροποιείται από τον κατακλυσμό ταινιών πάνω στο ίδιο θέμα, καθώς ΔΕΝ επικεντρώνεται στην δράση και στα ψηφιακά εφέ, αλλά στις επιπτώσεις του στο ανθρώπινο δράμα με κοινωνικές προεκτάσεις. Μια μελλοντολογική ιστορία πάνω στη δύναμη της αγάπης, της θυσίας, του αλτρουϊσμού: ειδικότερα, της πατρικής αγάπης, της αυτοθυσίας και του "αγαπάτε αλλήλους". Υποβλητική, σκοτεινή, πνιγηρή, decadence ατμόσφαιρα, παρακμιακές εικόνες, ολικής καταστροφής και μινιμαλιστικό ύφος επενδεδυμένο με τις νότες του Νικ Κέιβ (αν και πιστεύω πως το theme loop του παραπέμπει σε Clint Mansell), αποδίδουν με σπαρακτικό τρόπο τις αιώνιες πνευματικές (ανθρώπινες) αξίες (ιδανικά), αλώβητες από τις υλικές απώλειες. Συγκινητικό και εσωστρεφές, μέσα σε ένα γενικότερο δυσοίωνο κλίμα, σ' ένα φανταστικό (;) μέλλον, όπου ο άνθρωπος δεν παραιτείται του δικαιώματος για ζωή και ο αγώνας για επιβίωση και αυτοσυντήρηση καθορίζει τον τρόπο αντιμετώπισης της ηθικής του.

Το φινάλε είναι "φωτεινό" μέσα από την τραγικότητα και ελπιδοφόρο. Άλλωστε αυτό το μέλλον που περιγράφεται στο βιβλίο του Cormac McCarthy που βασίστηκε Ο ΔΡΟΜΟΣ, (ποιός δε θυμάται το πρόσφατο NO COUNTRY FOR OLD MEN που διασκεύασαν οι Κοέν και κέρδισαν το Όσκαρ πρόπερσι), είναι πολύ πιθανό, να έρθει πολύ πιο γρήγορα απ' ότι μπορεί να φανταστεί κάποιος, αν δε συνειδητοποιήσει η ανθρωπότητα, ότι Νο1 εχθρός του πλανήτη είναι η απληστία του ανθρώπου. Το προφητικό βιβλίο, λοιπόν, του Cormac ενδέχεται πολύ σύντομα να γίνει πραγματικότητα και είναι πολύ πιο ρεαλιστικό από το I AM LEGEND με το οποίο έχει την πιο κοντινή συγγένεια στην κεντρική ιδέα, από τις εσχατολογικές ταινίες που έχουμε δει την τελευταία πενταετία. Πάντα ήταν ελκυστική πηγή έμπνευσης για τους συγγραφείς η ιδέα του ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΠΙΖΩΝΤΟΣ και στο συγκεκριμένο φιλμ δίνεται η ευκαιρία να καταξιωθεί για άλλη μια φορά ο Cormac McCarthy.

Θα ήθελα επίσης να εξαίρω τις ερμηνείες των Βίγκο Μόρτενσεν (η ερμηνεία της ζωής του), και Ρόμπερτ Ντιβάλ, που σε ένα πολύ μικρό ρόλο (εντελώς αγνώριστος από το μακιγιάζ), συγκλονίζει με την παράστασή του, τόσο που να δικαιούται της τιμητικής αναγνώρισης και προσφοράς στα επερχόμενα βραβεία.

Συνοπτικά, η σκηνοθεσία του 48χρονου Αυστραλού John Hillcoat είναι υψηλότατης αισθητικής και νοημάτων με επίκαιρο περιεχόμενο (οικολογικά). Μετά και το τελευταίο του φιλμ, το γουέστερν THE PROPOSITION (2005), δικαιίως μπαίνει στη λίστα των μεγάλων δημιουργών, παγκοσμίως. Το φιλμ κόστισε μόλις $20 εκατομμύρια και στις ΗΠΑ, συγκέντρωσε $7,5. Σίγουρα δεν είναι ταινία του ... Box Office, γι' αυτό και τη συνιστώ ανεπιφύλακτα.