Μετά τον Μάη Après Mai

Γαλλία, 2012, Εγχρωμο Παραγωγή: Σαρλ Ζιλιμπέρ, Ναταναέλ Καρμίτς Σκηνοθεσία: Ολιβιέ Ασαγιάς Σενάριο: Ολιβιέ Ασαγιάς Φωτογραφία: Ερίκ Γκοτιέ Μοντάζ: Λικ Μπαρνιέ Πρωταγωνιστούν: Κλεμάν Μεταγιέ, Λόλα Κρετόν, Φελίξ Αρμάν, Κάρολ Κομπ, Ιντια Σαλβόρ Μενουέζ, Ουγκό Κονζελμάν, Μαρτέν Λουαζιγιόν, Αντρέ Μαρκόν Διάρκεια: 122'

Mετά το «Κάρλος», ο Ασαγιάς συνεχίζει το ταραγμένο ταξίδι του στη δεκαετία του '70, με την ταινία που κέρδισε το Βραβείο Σεναρίου στο τελευταίο Φεστιβάλ Βενετίας.

Ορισμένες φορές το καλύτερο έργο ενός δημιουργού μπορεί να προέρχεται μέσα από την ιστορία του ιδίου. Τα «400 χτυπήματα», π.χ., ήταν μια επιστροφή του Φρανσουά Τρυφό στα δύσκολα παιδικά χρόνια του η οποία έμελλε να του χαρίσει παγκόσμια αναγνώριση. Και σήμερα με το «Μετά τον Μάη» ο Ολιβιέ Ασαγιάς, εμπνευσμένος από τη δική του επαναστατημένη εφηβεία στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του '70, μας έδωσε μια ταινία την οποία χρόνια πολλά από σήμερα θα θυμόμαστε και θα συζητάμε.

Μία από τις μεγάλες αρετές της ταινίας «Μετά τον Μάη» είναι ότι, αν και η ψυχή της είναι σαφώς φιλελεύθερη, δεν πέφτει ποτέ στην παγίδα της αριστερής, στρατευμένης δημιουργίας. Ο τίτλος φυσικά αναφέρεται στην αποτυχημένη επανάσταση του Μάη του '68 αλλά και στην κληρονομιά που άφησε στη νέα γενιά που πήρε αμέσως μετά τα σκήπτρα. Στην ουσία όμως όλα αυτά είναι το πρόσχημα αφού στην πραγματικότητα παρακολουθούμε το απολύτως ανθρώπινο και περιπετειώδες οδοιπορικό αυτογνωσίας ενός νεαρού - του alter ego του ιδίου του σκηνοθέτη - λίγο προτού βγει στην πραγματική ζωή.

Ο Ζυλ που υποδύεται ο Κλεμάν Μεταγέρ είναι ένας άγουρος μαχητής αριστερών φρονημάτων που ζει κάπου έξω από το Παρίσι. Μαζί με την παρέα του διαβάζει αναρχικούς, γράφει προκηρύξεις, λαμβάνει μέρος σε διαδηλώσεις, τσακώνεται με τα ΜΑΤ, τρώει ξύλο, ζωγραφίζει γκραφίτι στους τοίχους και ρίχνει μολότοφ. Το αίμα του βράζει αλλά συγχρόνως διαβάζει ποίηση, ανακαλύπτει την κλίση του προς τα εικαστικά, παρασύρεται από τη δύναμη του έρωτα. Τις πραγματικές περιπέτειές του, που αρχίζουν μετά τον τραυματισμό ενός φύλακα κατά τη διάρκεια μιας «νυχτερινής επιχείρησης» συνθημάτων γκραφίτι στο σχολείο του, θα τις αντιμετωπίσει μέσα από ένα ταξίδι αυτογνωσίας εκτός συνόρων της πατρίδας του, στην Ιταλία. Εκεί σιγά-σιγά ο Ζυλ θα «προσγειωθεί» στην πραγματικότητα. Το «Μετά τον Μάη» σε κερδίζει χάρη στην ευθεία, καθαρή σκηνοθετική ματιά του, το θαυμάσιο παίξιμο των ερασιτεχνών ηθοποιών που ο Ασαγιάς χειρίζεται προστατευτικά και το γεγονός ότι ο τελευταίος ποτέ δεν μασά τα λόγια του, ιδίως όταν κάνει την αυτοκριτική της γενιάς του.

Με δυο λόγια, είναι μια ταινία που σε προκαλεί να την αγαπήσεις με τον ίδιο τρόπο που πριν από μερικά χρόνια είχες αγαπήσει τους «Συνήθεις εραστές» του Φιλίπ Γκαρέλ ή πολλά χρόνια πιο πίσω το ντοκυμαντέρ «Να πεθαίνεις στα 30» του Ρομάν Γκουπίλ. Μακράν η καλύτερη ταινία του Ολιβιέ Ασαγιάς, γιατί πολύ απλά βγαίνει κατευθείαν μέσα από την ψυχή του.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Βραβείο Σεναρίου στο 69ο Φεστιβάλ Βενετίας

Η ταινία έκανε την πρεμιέρα της στο πρόσφατο Διαγωνιστικό τμήμα του 69ου Φεστιβάλ Βενετίας όπου κέρδισε το Βραβείο Σεναρίου. Στη συνέχεια προβλήθηκε με μεγάλη επιτυχία στο Φεστιβάλ του Τορόντο, ενώ έχει επιλεγεί στο πρόγραμμα Zalbategi Pearls του Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν (επιλογή από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς), καθώς και στο Φεστιβάλ της Νέας Υόρκης.

Ο Ολιβιέ Ασαγιάς συνεχίζει το ταξίδι του στην ταραγμένη δεκαετία του ’70 μετά την επική ιστορία του τρομοκράτη Κάρλος, με μια πιο προσωπική ιστορία που έχει αυτοβιογραφικά στοιχεία. Πρόκειται για ένα σχέδιο που απασχολούσε το σκηνοθέτη περισσότερο από μια δεκαετία και αποτυπώθηκε ήδη στο βιβλίο του A Post May Adolescence: Letter to Alice Debord αφιερωμένο στην ποιήτρια Αλίς Ντεμπόρ, χήρα του Γκι Ντεμπόρ, ηγέτη της Καταστασιακής Διεθνούς. Η επαφή του έφηβου Ασαγιάς με τα γραπτά και τη στάση ζωής του Ντεμπόρ υπήρξε καθοριστική, αναγνωρίζοντας σε αυτά το νήμα που συνδέει την εξέγερση του Γαλλικού Μάη με τα ριζοσπαστικά καλλιτεχνικά και νεανικά κινήματα που ακολούθησαν τις επόμενες δεκαετίες. Ποια είναι σήμερα η παρακαταθήκη του Μάη του ’68 και των κινημάτων που σάρωσαν τη Γαλλία και ολόκληρη την Ευρώπη προτάσσοντας την ανατροπή και την εξέγερση;

Ο σκηνοθέτης παρουσιάζει τη συγκινητική όσο και τρυφερή ιστορία ενηλικίωσης μιας παρέας νέων μέσα στο εκρηκτικό κλίμα μιας καθοριστικής εποχής, συνδυάζοντας αριστοτεχνικά το προσωπικό με το πολιτικό, κάνοντας τις δικές του αναγωγές ανάμεσα στη γενιά που μεγάλωσε μέσα στον πολιτικό ριζοσπαστισμό και σε μια σημερινή που αναζητά το δικό της δρόμο μέσα σε μια εξίσου θυελλώδη εποχή.

Όπως και σήμερα έτσι και τότε, η αίσθηση της ματαίωσης ήταν έντονη, ωστόσο η ένταση των νεανικών χρόνων και η επιθυμία για εμπειρίες υπερνικά τις όποιες απογοητεύσεις και οδηγεί τους ήρωες σε αυτό που τελικά προσδοκούν να γίνουν. Παράλληλα, ο Ασαγιάς, ως λάτρης του σινεμά πάνω από όλα, αποτείνει το δικό του φόρο τιμής στις μεγάλες επιρροές του, τον Άντι Γουόρχολ και τον Ρομπέρ Μπρεσόν και μαζί στην ποπ και ροκ μουσική της εποχής, επιλέγοντας προσωπικά ένα εκπληκτικό soundtrack που ξεκινά από τον Captain Beefhart και φτάνει ως τους Soft Machine και τον Syd Barret.

Σημείωμα του σκηνοθέτη: «Όταν αρχίζεις να πιστεύεις ότι η συλλογική ιστορία εκπροσωπείται αποσπασματικά, μετά από λίγο έχεις την κρυφή ιδέα ότι μπορεί να πρέπει εσύ να διορθώσεις το λάθος. Ότι μπορεί, χωρίς να το συνειδητοποιείς, να κρατάς μια από τις εμπειρίες της δικής σου γενιάς και να έχει έρθει η ώρα να την εξιστορήσεις. {…} Η ταινία απεικονίζει το μονοπάτι πάνω στο οποίο μαθαίνουμε να σκεφτόμαστε για τον εαυτό μας, ενώ απορροφούμε και την ατμόσφαιρα της εποχής, χωρίς όμως να γινόμαστε θύματά της. Πρόκειται για ένα δρόμο που αποφεύγει όσο μπορεί τα πιο δημοφιλή μέρη κοινωνικοτήτων και συμβιβασμών με τον ένα ή τον άλλο τρόπο».