Kuzu

Τουρκία, Γερμανία, 2014, Εγχρωμο Σκηνοθεσία: Κουτλούγ Αταμάν Πρωταγωνιστούν: Μερτ Ταστάν, Νεσρίν Καβαντζάντε, Καχίτ Γκόκ, Σίλα Λάρα Καντούρκ, Νουρσέλ Κόζε, Διάρκεια: 87 λεπτά

Στα βάθη της Ανατολίας, μια οικογένεια ετοιμάζεται να γιορτάσει την τελετή περιτομής του πεντάχρονου γιου της. Η παράδοση απαιτεί να σερβιριστεί αρνί για όλους τους καλεσμένους, το κόστος όμως είναι δυσβάσταχτο.

Σαρκαστικό, αιχμηρό και ανάλαφρο κοινωνικό δράμα με διεθνή φεστιβαλική καριέρα, το οποίο συνδυάζει εύστοχα ηθογραφικά στοιχεία, διακριτικό χιούμορ, ακόμη και… σασπένς

Αφήστε τα τούρκικα σίριαλ και πιάστε το «Αρνάκι»! Ο μικρός Μερτ ζει με την οικογένειά του σ’ ένα πάμφτωχο χωριό της Ανατολίας: τα χαμόσπιτα της κοινότητας μοιάζουν με κόκκους από χώμα μέσα στο συναρπαστικό τοπίο της στέπας με τις πηγές που αναβλύζουν, περικυκλωμένη από προστατευτικά, χιονισμένα βουνά. Ο Μερτ σε λίγες μέρες θα κάνει την περιτομή του, σύμφωνα με την παράδοση του χωριού. Ο μέθυσος «ειδικός» θα έρθει με το κάρο του να τακτοποιήσει όλα τα συνομίληκά του αγοράκια. Το έθιμο θέλει η οικογένεια του αγοριού να παραθέσει μια μεγάλη γιορτή και να σφάξει προς τιμήν του ένα αρνάκι. Μόνο που η οικογένεια του Μερτ είναι πολύ φτωχή για να το αγοράσει. Ο μπαμπάς του, ο Ισμαήλ, είναι ένας loser χαραμοφάης, παρότι η άρτι αποκτηθείσα δουλειά του στο τοπικό σφαγείο θα έμοιαζε ελπιδοφόρα, αν δεν ξόδευε το μισθό του στη «χορεύτρια» Σαφιγιέ. Η μαμά του, η πανέμορφη Μεντινέ, δυναμική και αποφασισμένη, ψάχνει να βρει η ίδια τρόπους να εξασφαλίσει το αρνάκι, αλλά τα κλαδιά που συλλέγει και πουλάει δε φτάνουν για το αντίτιμο και ο αυστηρός προς τις γυναίκες κοινωνικός κώδικας δεν της επιτρέπει πολλές εναλλακτικές. Κι ο Μερτ έχει τους δικούς του λόγους να προσπαθήσει ν’ αγοράσει το αρνάκι του: η διαβολική αδελφή του τον έχει πείσει ότι αν δε βρεθεί το ζωντανό, οι γονείς θα σφάξουν τον ίδιο και θα τον ταΐσουν παϊδάκια στους καλεσμένους.

Ο Κουτλούγ Αταμάν καταφέρνει με το «Kuzu», που έκανε πρεμιέρα στο Πανόραμα του Φεστιβάλ Βερολίνου, βραβεύτηκε ως καλύτερη ταινία στο Φεστιβάλ της Αντάλια και παρουσιάζεται στη Θεσσαλονίκη στις «Ματιές στα Βαλκάνια», ένα σπάνιο επίτευγμα: στήνει μια γεμάτη χιούμορ, ανοιχτόκαρδη και τρυφερή, ανθρώπινη ταινία, μέσα σ’ ένα υποβαθμισμένο περιβάλλον από το οποίο δεν τραβά τα μάτια, αναδεικνύοντας τόσο τη μεγαλειώδη τουρκική φύση, όσο και την κατάφορη κοινωνική αδικία, τη γυναικεία ανισότητα και την παρωχημένη κοσμοθεωρία της σύγχρονης Τουρκίας. Με τη βοήθεια του διευθυντή φωτογραφίας Φεζά Καλντιράν, αποτυπώνει στην ταινία του εικόνες ανοιχτών πεδιάδων μαγικές, σαν ο Τζον Φορντ να πήγε από τη Δύση στην Ανατολία. Μέσα σ’ αυτές τις εικόνες, οι άνθρωποι μοιάζουν μικροί, όπως μικρή βαρύτητα έχουν οι φτωχότεροι πολίτες στην τεράστια Τουρκία. Αυτή την αντίστιξη ο Αταμάν την αγκαλιάζει και την εκθέτει, χωρίς ωστόσο να την αφήνει να κουκουλώσει την ιστορία και τις ιδέες του.

Γιατί, κατά κύριο λόγο, το «Αρνάκι» είναι μια λεπτή, κυνική κοινωνικοπολιτική «κωμωδία», που αν δε σου προκαλεί γάργαρο γέλιο, οπωσδήποτε σου διατηρεί το ζεστό χαμόγελο στη θέση του, σχολιάζοντας σαρδόνια την άνιση θέση των γυναικών, την αδυναμία των άπορων, τις δυσκολίες του χαμηλού βιοτικού επιπέδου, σ’ ένα γρήγορο και παιχνιδιάρικο μύθο που σερβίρει πολιτική μαζί μ’ ένα ζεστό πιάτο κινηματογραφικού φαγητού. Η αίσθηση είναι χαριτωμένη και διασκεδαστική, αλλά τα μηνύματα περνάνε με ευκολία, θάρρος και αιχμή, φέρνοντας στο νου περισσότερο ιταλικό σινεμά του ’50, παρά ένα στεγνό σημερινό τουρκικό κατηγορώ.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, μ’ ένα καλά συγκροτημένο σενάριο που ανεβάζει το σασπένς με κάθε αποτυχημένη απόπειρα εξασφάλισης του αρνιού και με μια έξυπνη ανατροπή στην πορεία, ο Αταμάν έχει εξαιρετικούς συμμάχους στο καστ του. Η πανέμορφη Νεσρίν Καβαντζαντέ, που τολμά και να εμφανιστεί γυμνόστηθη, έρχεται σε υπέροχη αντιδιαστολή με την πληθωρική, λαϊκή «χορεύτρια», οι δεύτεροι ρόλοι των κατοίκων του χωριού στήνουν αναγνωρίσιμους ήρωες και τα δυο αδέλφια, ο ευαίσθητος Μερτ Ταστάν με τα εκφραστικά, πεισμωμένα μάτια και η, ήδη απολαυστική κωμικός Σιλά Λαρά Καντούρκ, κλέβουν την παράσταση με δυο εξαιρετικά εύστοχες ερμηνείες που τους κάνουν αυτόματα ακαταμάχητους.

Χωρίς να χάνει τη σοβαρότητα του θέματός του, μεταχειριζόμενος τις πολιτικές προθέσεις του με έξυπνη ειρωνεία, γεμάτη αυτοπεποίθηση σκηνοθεσία και πετυχημένα κωμικά στοιχεία, ο Αταμάν κάνει μια απρόσμενα feelgood ταινία που επιβεβαιώνει το εύρος του τουρκικού σινεμά και που μπορεί να μην έχει την επιθετική δύναμη και την καλλιτεχνική έμπνευση του «Σίβας» του Καάν Μουτζετζί, κερδίζει όμως πολύ ευκολότερα την αγάπη του κοινού.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ Ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Τούρκους σκηνοθέτες, αλλά και διακεκριμένος εικαστικός καλλιτέχνης, ο Κουτλούγ Αταμάν («The Serpent’s Tale», «Lola + Bilidikid», «2 Girls») επιστρέφει με μια νέα, ακαταμάχητη κινηματογραφική δημιουργία, ένα τρυφερό όσο και ρεαλιστικό σύγχρονο παραμύθι, βραβευμένο στο Φεστιβάλ Βερολίνου.

Με άκρως επιβλητική διεύθυνση φωτογραφίας που αξιοποιεί στο έπακρο τα μεγαλειώδη ορεινά τοπία και τις αχανείς εκτάσεις της Ανατολίας, «Το Αρνάκι» μας ταξιδεύει στις απρόσιτες γωνιές της τουρκικής ενδοχώρας, για να μας συστήσει έναν ολόκληρο άγνωστο κόσμο όπου ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει. Αποσπώντας δύο από τις ωραιότερες παιδικές ερμηνείες των τελευταίων ετών από τους ανήλικους ηθοποιούς του, ο χαρισματικός σκηνοθέτης Κουτλούγ Αταμάν μετατρέπει την απρόβλεπτη οδύσσεια των πρωταγωνιστών του σε ένα τρυφερό και παιχνιδιάρικο φιλμ, γεμάτο γενναιόδωρες πινελιές χιούμορ και καίριες πολιτικές αιχμές, κάπου ανάμεσα σε ένα σύγχρονο, ρεαλιστικό παραμύθι και μια βαθιά ανθρώπινη, οικουμενική και διαχρονική ιστορία για τα μυστήρια της ανθρώπινης συμπεριφοράς, τους φόβους και τις επιθυμίες μας.

Βραβεία & Φεστιβάλ - Βραβείο C.I.C.A.E. στο Πανόραμα του Φεστιβάλ Βερολίνου - Βραβεία Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερου Α’ και Β’ Γυναικείου Ρόλου στο Φεστιβάλ της Αττάλειας - Συμμετοχή στο Φεστιβάλ του Σαράγιεβο - Συμμετοχή στο Φεστιβάλ του Λονδίνου - Συμμετοχή στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης - Συμμετοχή στο Φεστιβάλ του Σιατλ

Βιογραφικό του σκηνοθέτη και σεναριογράφου Κουτλούγ Αταμάν Γεννημένος το 1961 στην Κωνσταντινούπολη, ο πολυβραβευμένος Κουτλούγ Αταμάν σπούδασε κινηματογράφο στο UCLA και στη Σορβόνη. Το μεγάλου μήκους σκηνοθετικό του ντεμπούτο, «The Serpent’s Tale» (1995), μια πρωτότυπη και ατμοσφαιρική βαμπιρική ταινία που έχει πλέον αποκτήσει cult στάτους, του έφερε άμεση αναγνώριση, βραβεύτηκε στα Φεστιβάλ της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας, ενώ σηματοδότησε τη γέννηση του Νέου Τουρκικού Σινεμά. Η δεύτερη ταινία του, «Lola + Bilidikid» (1999), ένα εκρηκτικό gay μελόδραμα με φόντο τον τουρκικό υπόκοσμο του Βερολίνου, επιλέχθηκε για να ανοίξει το Πανόραμα του 49ου Φεστιβάλ Βερολίνου, όπου απέσπασε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής. Ακολούθησαν το εφηβικό δράμα «2 Girls» (2005) και το ψευδοντοκιμαντέρ «Journey to the Moon» (2009), τα οποία επιβεβαίωσαν τη θέση του ως ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Τούρκους κινηματογραφιστές και προβλήθηκαν σε πολυάριθμα φεστιβάλ ανά τον κόσμο. «Το Αρνάκι» (2014) είναι η πέμπτη μεγάλου μήκους ταινία του. Πέρα από σκηνοθέτης του σινεμά, ο Κουτλούγ Αταμάν είναι παράλληλα και αναγνωρισμένος εικαστικός καλλιτέχνης που χρησιμοποιεί τις κινούμενες εικόνες για τη δημιουργία installation και video art. Έργα του έχουν εκτεθεί μεταξύ άλλων στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, στην Tate Gallery του Λονδίνου και στο Μουσείο Γκούγκενχαϊμ στο Μπιλμπάο, ενώ περιλαμβάνονται σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές σε ολόκληρο τον κόσμο. Το 2004 ήταν υποψήφιος για το Βραβείο Τέρνερ.

Φιλμογραφία του Κουτλούγ Αταμάν 2014 Το Αρνάκι (Kuzu / The Lamb) 2009 Journey to the Moon (Aya Seyahat) 2005 2 Girls (Iki Genç Kiz) 1999 Lola + Bilidikid 1995 The Serpent’s Tale (Karanlik Sular)