The Cakemaker
Ισραήλ, Γερμανία, 2017, Εγχρωμο
Σκηνοθεσία: Οφίρ Ραούλ Γκράιτσερ
Σενάριο: Οφίρ Ραούλ Γκράιτσερ
Φωτογραφία: Ομρι Αλόνι
Μοντάζ: Μίχαλ Οπενχαϊμ
Μουσική: Ντομινίκ Σαρπαντιέ
Πρωταγωνιστούν: Τιμ Κάλκχοφ, Σάρα Αντλερ, Ρόι Μίλερ
Διάρκεια: 104 λεπτά

Ο Τόμας είναι ένας Γερμανός ζαχαροπλάστης που κάνει σχέση με έναν Ισραηλινό οικογενειάρχη ο οποίος ταξιδεύει συχνά στο Βερολίνο. Όταν ο τελευταίος σκοτώνεται σε τροχαίο, ο Τόμας ταξιδεύει στην Ιερουσαλήμ για να μάθει περισσότερα για τον αγαπημένο του, σε μια μελαγχολική και διεισδυτική κινηματογραφική μελέτη πάνω στην απώλεια, στις προσωπικές μνήμες, στη συγχώρεση, στις προκαταλήψεις που χωρίζουν και στις βασικές ανάγκες που ενώνουν τους ανθρώπους.
Αφοπλιστικά συναισθηματική, διακριτικά λυρική κι απρόσδοκητα σύνθετη, μια ταινία για τις διαδρομές της ζωής και τη γεύση της απώλειας και της λαχτάρας, που δεν ακολουθεί καμιά απολύτως συνταγή.
Αν και εκ πρώτης όψεως το επάγγελμα του Τόμας, του κεντρικού ήρωα (τουλάχιστον του πρώτου μισού) της ταινίας, κρατά σημαντικό μεν, δεύτερο δε ρόλο σε αυτήν την απλή μα πολύτιμη «Κρυφή Συνταγή», στην πραγματικότητα τα πάντα εδώ περιστρέφονται γύρω του. ­Γύρω από μια κουζίνα, έναν πάγκο­ κι ένα φούρνο, όπου βοηθούν τους ανθρώπους να μοιράζονται (γαστρονομικές) απολαύσεις και να έρχονται εγγύτερα, ξεπερνώντας θρησκευτικά δόγματα, γλωσσικά εμπόδια και πολιτισμικές διαφορές. Ο Τόμας είναι ένας Γερμανός νεαρός ζαχαροπλάστης που κάνει σχέση με τον Όρεν, έναν παντρεμένο Ισραηλινό με παιδί, ο οποίος ταξιδεύει συχνά στο Βερολίνο για δουλειές.
Μοιάζουν αμοιβαία ερωτευμένοι, αν και ο Όρεν εκθειάζει την αξία της οικογένειας στον Τόμας, ο οποίος ζει μια ήσυχη, μοναχική ζωή. Έτσι, όταν ο τελευταίος δεν έχει νέα από τον εραστή του, ο οποίος δεν τον συναντά την προκαθορισμένη ημερομηνία και δεν απαντάει στα τηλεφωνήματά του, τον αναζητά στην εταιρεία όπου εργάζεται. Μόλις μάθει πως έχει σκοτωθεί σε τροχαίο στην πατρίδα του, αποφασίζει να ταξιδέψει μέχρις εκεί για να μάθει περισσότερα για το παρελθόν του αγαπημένου του.
Στην πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του ο 37χρονος Ισραηλινός Οφίρ Ραούλ Γκράιτσερ, με θητεία στη video art, στο ντοκιμαντέρ και στη διδασκαλία... μαγειρικής, εντυπωσιάζει με την ώριμη αφηγηματική του λιτότητα. Χωρίς πολλά λόγια αλλά και χωρίς αργόσυρτες, βαρύγδουπες σιωπές, με πιο ενεργητικό, κινητικό φιλμάρισμα στο Ισραήλ και πιο μεθοδικά αυστηρό στη Γερμανία, ακολουθεί τον αμήχανο ήρωα σε ένα ταξίδι ανακάλυψης όλων όσα έκρυβε η σύντομη, παθιασμένη σχέση του και μέσω αυτών όλα όσα δεν γνωρίζει ακόμη για τον ίδιο του τον εαυτό. Εσωστρεφής και λιγομίλητος, θα πλησιάσει τη σύζυγο του Όρεν, την Ανάτ, μέσω της μαγειρικής, πιάνοντας δουλειά στο café της, πρώτα ως λαντζέρης και κατόπιν ως ζαχαροπλάστης, χωρίς φυσικά να της αποκαλύψει το παραμικρό.
Η αίσθηση της γεύσης και η διαδικασία της ετοιμασίας του φαγητού, μία από τις βασικότερες ανθρώπινες τελετουργίες και μεθόδους επικοινωνίας, θα τους φέρει κοντά, με τον Γκράιτσερ να χειρίζεται δεξιοτεχνικά τα ψέματα που τους ενώνουν και τις ιστορικές (Γερμανός - Εβραία) και πολιτισμικές (το café τηρεί την αυστηρή θρησκευτική δίαιτα κόσερ) διαφορές που μπορούν να τους χωρίσουν. Μέσα από αυτό το πολύπλοκο περιβάλλον, γεμάτο εκκρεμότητες, κοινωνικούς περιορισμούς και «αόρατη» σημειολογία, μια διπλή πορεία προς την αυτογνωσία ξεκινάει (και η Ανάτ αρχίζει να ανακαλύπτει μέσω του Τόμας πράγματα για τον εαυτό της), σε μια μελαγχολική και διεισδυτική μελέτη πάνω στην απώλεια, στις προσωπικές μνήμες, στη συγχώρεση, στις προκαταλήψεις που απομακρύνουν και στις βασικές ανάγκες που ενώνουν τους ανθρώπους.

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
Τοποθετημένη σε μια μελαγχολική αλλά γεμάτη ζωή άποψη της Ιερουσαλήμ και βασισμένη σε μια προσωπική μου εμπειρία, η ταινία μιλάει για χαρακτήρες που εύχονται να παραμερίσουν τους ορισμούς τους σχετικά με την εθνικότητα, την σεξουαλικότητα και τη θρησκεία. Είναι μια ιστορία γεμάτη αγάπη για τους ανθρώπους, τη ζωή, το φαγητό και το σινεμά. Είναι η δική μου ιστορία.

Η ιστορία μετακινείται ανάμεσα στο Βερολίνο και την Ιερουσαλήμ, ανάμεσα στην ανατολή και τη δύση, ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν. Σε αυτό το ταξίδι ο Τόμας, ο οποίος αναζητά να ιαθεί μετά από την απώλεια που βιώνει, θα παραστεί αυτόπτης μάρτυρας μιας ενδο-ισραηλινής σύγκρουσης που έχει σχέση με τη θρησκεία και τον λαϊκισμό. Το θέμα του κοσέρ*, η σημασία του Shabbat (Σαββάτου), η κυρίαρχη θέση της παράδοσης σε μια κλειστή κοινωνία, ορθώνονται ως οδόφραγμα στο δρόμο του Τόμας προς την άφεση αμαρτιών, τον οδηγούν στο να αμφισβητεί κάθε παράμετρο της ζωής του και του παρέχουν μια διαφορετική αντίληψη σχετικά με τις ερωτικές του αναμνήσεις.

Η πληγή από την προσωπική τραγωδία έχει ως θεραπεία – μεταφορικά – το ζύμωμα! Πρόκειται για μια πράξη ταυτόχρονα οπτική, αισθησιακή και ερωτική. Μου θυμίζει τα παιδικά μου χρόνια, τη μητέρα μου, την οικογένειά μου, τότε που η μυρωδιά της μαγιάς κυριαρχούσε στο σπίτι τα πρωινά της Παρασκευής. Στον Ιουδαϊσμό το ζύμωμα έχει μια ιδιαίτερη σημασία και υπάρχει ένα ολόκληρο σύστημα από κανόνες που οριοθετούν και ορίζουν τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται. Ο Τόμας και η Ανάτ καλούνται να αψηφήσουν αυτούς τους κανόνες, αυτούς τους νόμους και με αυτόν τον τρόπο να παραμερίσουν το οικείο περιβάλλον τους, προκειμένου να ξεπεράσουν τον πόνο και την οργή και να βρουν το μονοπάτι που οδηγεί στη συγχώρεση και τη συμφιλίωση.

* κοσέρ: το σύνολο των εβραϊκών θρησκευτικών κανόνων σχετικά με την διατροφή.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
Ο Οφίρ Ραούλ Γκράιτσερ είναι Ισραηλινός σκηνοθέτης και καλλιτέχνης της βίντεο αρτ. Έχοντας εργαστεί για χρόνια σε διαφορετικούς κλάδους, από την υφαντουργία μέχρι τη γαστρονομία, αποφάσισε να σπουδάσει κινηματογράφο στο Κολέγιο Σαπίρ του Σντερότ, στο νότιο Ισραήλ. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του σκηνοθέτησε αρκετές ταινίες μικρού μήκους, οι οποίες προβλήθηκαν σε φεστιβάλ και κέρδισαν διεθνή αναγνώριση. Το The Cakemaker είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του. Τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται μεταξύ Βερολίνου, Ιερουσαλήμ και Ούκερμαρκ, όπου διδάσκει μαγειρική της Μέσης Ανατολής και επεξεργάζεται τα επόμενα κινηματογραφικά του σχέδια.

Φιλμογραφία
2017 Der Kuchenmacher | The Cakemake