In The Aisles
Γερμανία, 2018
Σκηνοθεσία: Τόμας Στούμπερ
Σενάριο: Κλεμένς Μέγιερ, Τόμας Στούμπερ
Φωτογραφία: Πέτερ Ματζάσκο
Μοντάζ: Κάγια Ινάν
Πρωταγωνιστούν: Σάντρα Ούλερ, Φρανζ Ρογκόφσκι, Πέτερ Κουρθ
Διάρκεια: 125 λεπτά
Όταν ο ντροπαλός Κριστιάν χάνει τη δουλειά του, βρίσκει καινούργια δουλειά στο
τοπικό σουπερμάρκετ. Στους διαδρόμους ο Κριστιάν θα συναντήσει την Μάριον,
υπεύθυνη του διαδρόμου των γλυκών. Η μυστηριώδης αύρα της τον συνεπαίρνει και
την ερωτεύεται στιγμιαία. Εκείνη όμως είναι παντρεμένη κι ο έρωτάς του δείχνει
αδιέξοδος. Ώσπου μια μέρα η Μάριον δεν εμφανίζεται στη δουλειά της...
Το φιλμ του Τόμας Στούμπερ είναι ρομαντικό, τρυφερό, γλυκόπικρο, μια μικρή
ιστορία για τη μεγάλη ανθρώπινη μοναξιά. Βραβείο Οικουμενικής Επιτροπής στη
Berlinale, Βραβείο Σεναρίου στις Νύχτες Πρεμιέρας
Πρόκειται για την ταινία που μας κέρδισε στο photo finish της περσινής
Μπερλινάλε, που θα άξιζε να φύγει από εκεί ακόμα και με τη Χρυσή Άρκτο και που,
όταν έφτασε η στιγμή να προσγειωθεί στο Διαγωνιστικό των 24ων Νυχτών Πρεμιέρας,
αγαπήθηκε από το κοινό αλλά και την κριτική επιτροπή που την τίμησε με το
Βραβείο Σεναρίου. Ο λόγος για το «In the Aisles» («Στους Διαδρόμους»), το νέο
φιλμ του Γερμανού σκηνοθέτη Τόμας Στούμπερ που μας εντάσσει στην σισύφεια
καθημερινότητα μιας κοινότητας εργαζομένων ενός αχανούς πολυκαταστήματος,
τοποθετημένου κάπου στη γερμανική επικράτεια.
Ό,τι παραδίδει ο 37χρονος
Στούμπερ είναι μια ειλικρινής και συναισθηματικά ώριμη ιστορία για την κόλαση
της μονοτονίας και τις μικρές αποδράσεις από αυτή. Ένα φιλμ κατά το οποίο πικρές
δόσεις χιούμορ συναντούν έναν ρομαντισμό διστακτικό, ο οποίος γυρεύει με τη
σειρά του γόνιμο έδαφος στους πολυδαίδαλους διαδρόμους ενός σουπερμάρκετ. Σε
έναν τόπο πνιγμένο στη βαριά εργασιακή ρουτίνα και εκ πρώτης όψεως άνυδρο για να
περιμένει κανείς να φυτρώσουν εκεί όνειρα.
«Στους Διαδρόμους», πρωταγωνιστής είναι ο Κρίστιαν (Φρανκ Ρογκόφσκι), ένας
30άρης λιγομίλητος νεοφερμένος υπάλληλος ο οποίος καθώς προσπαθεί να ενσωματωθεί
στο περιβάλλον και τους κώδικες των «παλιών», βλέπει την προσοχή του να
εστιάζεται στη συνάδελφο Μάριον (την παίζει η κόρη του «Τόνι Έρντμαν», Σάντρα
Χούλερ). Το διακριτικό τους φλερτ, ωστόσο, έρχεται να προσκρούσει στο ότι εκείνη
είναι παντρεμένη.
Εκκινώντας από αυτά τα απλά αφηγηματικά συστατικά και παίζοντας με τις έννοιες
της ματαίωσης και του timing, ο Τόμας Στούμπερ στήνει ένα σύμπαν οργανικά
συμπαγές και προπαντός αφοπλιστικά ανθρώπινο, τέτοιο που να διεκδικεί για
λογαριασμό των χαρακτήρων που το συνθέτουν την πηγαία ενσυναίσθηση του θεατή.
Όσο για την εναλλαγή αυτών των συστατικών, εξελίσσεται σε μία πραγματικά
απολαυστική και μεστή διαδικασία, δεμένη μέσα από ιδανικές για την περίσταση
ερμηνείες και καίριες μουσικές πινελιές. Ενδεικτική ως προς το τελευταίο είναι η
σκηνή κατά την οποία ο Κρίστιαν μαθαίνει να χειρίζεται το περονοφόρο όχημα,
ντυμένη μοναδικά με το απολύτως υποβλητικό «Easy» των Son Lux.
Από την αμυδρά κιουμπρική έναρξη που μας εισάγει στο βιομηχανικού τύπου
περιβάλλον των άδειων και μισοσκότεινων διαδρόμων του καταστήματος υπό τη
μελωδία του «Μπλε Δούναβη», ως την άνυδρη ρουτίνα που οι εργαζόμενοι παλεύουν
παρέα να γεμίσουν, ή από τη πατρική φιγούρα που βρίσκει ο Κρίστιαν (καθοριστικός
ο Ρογκόφσκι του «Transit» στο ρόλο ενός συνεσταλμένου άνδρα που είναι λες και
ξαναβαφτίζεται στην ανθρώπινη επαφή) στο πρόσωπο του προϊσταμένου του, Μπρούνο,
μέχρι τον έρωτα των δύο πρωταγωνιστών που αναδύεται ως απόλυτη αναγκαιότητα
προκειμένου να βρεθεί το χαμένο νόημα μιας ζωής χαρισμένης στα γρανάζια της
ατέρμονης τακτοποίησης (ούτε καν παραγωγής), το «In the Aisles» παίζει
ακατάπαυστα και ευρηματικά με τους κώδικες του χιούμορ, της ελπίδας και της
απόγνωσης, με όρους ύστερου καπιταλισμού. Όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τη
σκηνή όπου μας αποκαλύπτεται ένα μισοσυμπληρωμένο παζλ που βλέπουμε στο σπίτι
της Μάριον με θέμα μια τροπική παραλία, μια εικόνα που μοιάζει θεαματικά με την
ταπετσαρία που ντύνει τον μικροσκοπικό χώρο ανάπαυσης των εργαζομένων, στο πίσω
μέρος του σουπερμάρκετ.
Επιπλέον, μπορεί να ακούγεται ίσως υπερβολική για τον αναγνώστη αυτού του
κειμένου η αναφορά μας πιο πάνω στο βιομηχανικού τύπου περιβάλλον που φιλοξενεί
τον Κρίστιαν και τους συναδέλφους του, όμως ο Τόμας Στούμπερ έχει καταφέρει, με
τρόπο θα έλεγε κανείς μαγικό, να εξαφανίσει σχεδόν από το οπτικό μας πεδίο τους
πολυάριθμους πελάτες που καθημερινά συρρέουν στο κατάστημα. Όχι τυχαία, το
σουπερμάρκετ της ταινίας μοιάζει περισσότερο με φάμπρικα ή μια απομονωμένη
αποθήκη παρά με ένα συνηθισμένο πολυκατάστημα γεμάτο καταναλωτές.
Πάνω σε αυτή την εξαντλητική και άκρως ψυχοπιεστική συνθήκη που αποτυπώνεται
«Στους Διαδρόμους», είναι χαρακτηριστικό το παράπονο που εκφράζει ο πρώην
Ανατολικογερμανός Μπρούνο στον Κρίστιαν αναφορικά με τις συνέπειες της
βεβιασμένης ενοποίησης της Γερμανίας στις ζωές εκατομμυρίων συμπατριωτών του.
Μια διαδικασία που τον υποχρέωσε να εγκαταλείψει αυτό που αγαπούσε, το να οδηγεί
δηλαδή φορτηγά, προκειμένου να κουμαντάρει κλαρκ για να τακτοποιεί με σισύφεια
συνέπεια κάτι πανύψηλα ράφια που τελικά έγιναν τα τείχη της προσωπικής του
φυλακής.
Γιατί για το «Στους Διαδρόμους», ο έρωτας, η φιλία και η συντροφικότητα είναι τα
μόνα αντίδοτα σε μια ζωή που πετσοκόβεται πάνω σε ωράρια γαλέρας και μια εργασία
που εξ αντικειμένου φυλακίζει αντί να απελευθερώνει. Κι όμως, σύμφωνα με αυτό
τόσο όμορφο και ταυτόχρονα σκληρό φιλμ, ακόμα και εκείνοι οι ανήλιαγοι διάδρομοι
δεν είναι ικανοί να μαντρώσουν την ροπή του ανθρώπου να προσδοκά κάτι μεγαλύτερο
από την «επιβίωση».
Φεστιβάλ Βερολίνου 2018
Βραβείο GUILD FILM
Βραβείο Οικουμενικής Επιτροπής
Νύχτες Πρεμιέρας 2018
Βραβείο Σεναρίου
Βραβείο Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών
Σημείωμα Σκηνοθέτη
Μια τρυφερή ματιά στη ζωή, τον έρωτα, τη φιλιά και την απώλεια με πρωταγωνιστές
τους Franz Rogowski (VICTORIA, HAPPY END) και Sandra Hüller (TONI ERDMANN). Η
ταινία εντυπωσίασε στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου (Μπερλινάλε)
2018.
«Μόλις διάβασα την ιστορία του Clemens Meyer, In the Aisles στη συλλογή
διηγημάτων του All The Lights ήθελα να τη σκηνοθετήσω. Η εικόνα ενός μοναχικού,
νέου άντρα που βυθίζεται στον κόσμο των διαδρόμων ενός σουπερμάρκετ μου φάνηκε
τόσο γοητευτική που δεν με άφηνε να ησυχάσω.
Ο θόρυβος της λεωφόρου απέξω, το κρυφό τσιγάρο στη βάρδια, η καφετιέρα, η
νυχτερινή βάρδια και ο υπεύθυνος της που επιμένει να χαιρετά δια χειραψίας
καθέναν από τους υπαλλήλους ήταν πολύ δυνατές κινηματογραφικές εικόνες που με
στοίχειωσαν. Η ιστορία του Meyer έχει απίστευτο βάθος και χρειάζεται ελάχιστες
λεπτομέρειες για να γίνει ταινία. Όσα μένουν ανείπωτα τα ενώνει σαν παζλ ο
αναγνώστης και στην ταινία μου ο θεατής.
Η αγάπη, η απώλεια στους διαδρόμους του σουπερμαρκετ, της ζωής. Η «γλυκιά»
Μarion από τον διάδρομο των Γλυκών, ο Bruno, o Rudi, η Irina και ο Klaus, όλοι
αντιπροσωπεύουν κάτι παραπάνω από τον εαυτό τους. Είναι η γλυκιά ζεστασιά μιας
κοινότητας ανθρώπων που βιώνουν μαζί την ευτυχία, τη χαρά ή τη λύπη και
μοιράζονται συναισθήματα στους στενούς διαδρόμους του σουπερμαρκετ».
Σημείωμα των παραγωγών
Επιτέλους μια ρομαντική ταινία.
Ένα ρομάντσο που διαδραματίζεται στους στενούς διαδρόμους ενός σουπερμάρκετ.
Μια ρομαντική ταινία βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Γερμανού καλτ
συγγραφέα Clemens Meyer σκηνοθετημένη από τον πολυβραβευμένο Thomas Stuber.
Αυτήν την ταινία ξεκινήσαμε να γυρίσουμε από την αρχή.
Μια ταινία που αγαπάει τους χαρακτήρες της και αποκαλύπτει τον ανθρωπισμό και
την τρυφερότητά της από την πρώτη σκηνή σε ένα σκηνικό ψυχρό που δεν περιμένεις
να βρεις αυτά τα στοιχεία.
Η ταινία μοιάζει τόσο αυθεντική, όμως δεν είναι ντοκιμαντέρ, η ποίησή της
ξετυλίγεται μέσα από εικόνες μοναδικής οπτικής δύναμης.
Χάρη στο σενάριό της που βραβεύθηκε με το Γερμανικό Βραβείο Σεναρίου, πριν
καν ξεκινήσουν τα γυρίσματα, και τους πρωταγωνιστές Franz Rogowski, Sandra
Hüller, Peter Kurth, όλο το καστ και το χαρισματικό ταλέντο του Thomas Stuber
νιώθουμε πως η ταινία που γυρίστηκε είναι ακριβώς η ταινία που είχαμε στο μυαλό
μας όταν αναλάβαμε την παραγωγή.
Μια ταινία στην παράδοση του ποιητικού ρεαλισμού που δεν έχει πάρει τον χώρο
που του αξίζει στο σύγχρονο γερμανικό σινεμά, αλλά έχει κατακτήσει τη διεθνή
σκηνή.
Ελπίζουμε ότι οι θεατές στους κινηματογράφους του κόσμου θα μπουν στον κόσμο
του Christian, της Marion, του Bruno και όταν θα βλέπουν ένα κλαρκ στους
διαδρόμους των σουπερμαρκετ θα σκέφτονται τη θάλασσα.
|