Back Up Next
Ο χαρταετός

Ο χαρταετός

Le cerf-volant. Λίβανος, 2003. Σκηνοθεσία-σενάριο: Ράντα Σαχάλ Σαμπάγκ. Ηθοποιοί: Φλαβία Μπεχάρα, Μάχερ Μπσάιμπες, Ζίαντ Ραχμπάνι. 80 λεπτά.

 Ο έρωτας ανάμεσα σε δύο νέους από αντίθετες πλευρές σε μια εμπόλεμη περιοχή στα σύνορα Λιβάνου - Ισραήλ, σε μια ταινία που συνδυάζει το ρεαλισμό και την πολιτική με την ποίηση - Αργυρό Λιοντάρι στο φεστιβάλ Βενετίας 2003.

 Η νέα ταινία της Λιβανέζας Ράντα Σαχάλ Σαμπάγκ (δημιουργό του «Πολιτισμένου κόσμου» που είχε προβλήματα με τη λογοκρισία της πατρίδας της), βραβευμένη με το Μεγάλο Βραβείο της επιτροπής στο περσινό φεστιβάλ Βενετίας και υποψήφια για το ξενόγλωσσο Οσκαρ 2003, είναι βασισμένη σε μια αληθινή ιστορία που εκτυλίσσεται σ' ένα χωριό του Λιβάνου στα σύνορα με το Ισραήλ, μετά τον πόλεμο του 1967 με τους Ισραηλινούς, όταν οι Ισραηλινοί είχαν καταλάβει την περιοχή. Ιστορία ενός έρωτα που θα μπορούσε να εκτυλίσσεται σε μια οποιαδήποτε εμπόλεμη περιοχή.

 Πρόκειται στην πραγματικότητα για μια σύγχρονη εκδοχή της ιστορίας του «Ρωμαίου και της Ιουλιέτας» που είναι και ταυτόχρονα ιστορία ενηλικίωσης. Η 15χρονη Λάμια, που ζει σ' ένα συνοριακό χωριό του Λιβάνου, στέλνεται στην κατεχόμενη από το Ισραήλ πλευρά για να παντρευτεί ένα νεαρό ξάδερφό της, που, παρά τη μόρφωσή της, τον διάλεξαν γι' αυτήν οι γονείς της. Η ίδια όμως είναι ερωτευμένη με τον Γιούσεφ, ένα 17χρονο στρατιώτη της δικής της φυλής (εκείνης των Δρούζων), που πολεμά στο πλευρό των Ισραηλινών. Η άρνησή της να μείνει κοντά στο σύζυγό της θα προκαλέσει προβλήματα και στις δύο πλευρές.

 Η σκηνοθέτρια παρουσιάζει τόσο τις εθνικές και πολιτιστικές διαφορές των δύο πλευρών αλλά και τα μεγάλα και δύσκολα εμπόδια που δημιουργούν γύρω τους η μισαλλοδοξία και ο εθνικισμός. Η Σαμπάγκ αφηγείται με φρεσκάδα και συνέπεια την ιστορία της, αποφεύγοντας τους ρητορισμούς και τα πολιτικά μηνύματα, αν και η χρήση των τραγουδιών γίνεται μερικές φορές υπερβολική και οι συμβολισμοί δεν είναι πάντα οι καλύτεροι. Η ματιά της όμως έχει μια αμεσότητα και μια ομορφιά (στο νου έρχεται η «θεϊκή παρέμβαση»), συνδυάζοντας με τρόπο πετυχημένο το ρεαλισμό με την ποίηση σε σκηνές όπως εκείνες με τις γυναίκες στην κατεχόμενη περιοχή των λόφων Γκολάν που μιλούν και σχολιάζουν, συχνά με χιούμορ, μεταξύ τους, με μεγάφωνα, και από τις δύο πλευρές, ή εκείνες με το νεαρό στρατιώτη να προσπαθεί να βρει τρόπο για να συνεννοηθεί με την αγαπημένη του, ή ακόμη εκείνες με το χαρταετό να χρησιμοποιείται σαν σύμβολο για την ελευθερία, με επιστέγασμα τη θαυμάσια σκηνή του σουρεαλιστικού, ποιητικού φινάλε. Ξεχωριστή αναφορά αξίζει να κάνω στη νεαρή Φλαβία Μπεχάρα που δίνει με ζωντάνια, αμεσότητα και φρεσκάδα τη νεαρή, τραγική ηρωίδα.

 

Τόσο κοντά, τόσο μακριά

 Πιο ισορροπημένος αλλά και πιο χαμηλόφωνος και ως εκ τούτου αντιεμπορικός ο «Χαρταετός» («Le Cerf-Volant») της Ράντα Σαχάλ Σαμπάγκ, από πατέρα Λιβανέζο και μητέρα από το Ιράκ. Χαρταετός των χαμηλών πτήσεων, κοντά στην Ποίηση και τον Άνθρωπο!

Περίπου σαν προσωπικό βίωμα, σαν μαρτύριο και σαν πνοή. Μια δεκαπεντάχρονη, δοσμένη για γάμο και παγιδευμένη από τις αυταρχικές παραδόσεις, σχεδιάζει να διασχίσει τα συρματοπλέγματα που χωρίζουν το χωριό στα δύο. Από εδώ οι ελεύθεροι Λιβανέζοι, από εκεί οι άλλοι υπό ισραηλινή κατοχή. Στην άλλη πλευρά ο εξάδελφός της και στη μέση ο εχθρός. Έλα όμως που η καρδιά φράγματα και σύνορα δεν γνωρίζει και έλα που φλερτάρει με έναν «ανώνυμο» εχθρό!

 H ταινία κέρδισε τις περισσότερες εντυπώσεις από τις «άγνωστες» και τριτοκοσμικές ταινίες του φεστιβάλ της (περυσινής) Βενετίας. Δικαιολογημένα. Σαν αραβική αλληγορική ποίηση, με καθαρότητα, καημό και αίσθημα. Απλά πράγματα, απλές εικόνες, απλές σχέσεις. Πίσω απ' όλα αυτά, η επίγεια κόλαση. H αθωότητα κόντρα σε όλες τις προκαταλήψεις και τα δεσμά. Ό,τι πρέπει προς ελάχιστη επιβεβαίωση για τη φιλία των λαών. Σκουριασμένο το σύνθημα, αλλά διαρκώς επίκαιρο και αληθινό. Και όπως έλεγε ένας σοφός του 17ου αιώνα: «Το αληθινό μεγαλείο ενός λαού βρίσκεται στον πολιτισμό του, όχι στη στρατιωτική του υπεροχή»! 

Back Home Up Next