Κανείς δεν ξέρει

Nobody Knows/Dare mo shiranai. Ιαπωνία, 2004. Σκηνοθεσία-σενάριο: Κόρε-έντα Χιροκάζου. Ηθοποιοί: Γιούγια Γιαγκίρα, Αγίου Κιταούρα, Χιέι Κιμούρα, Μομόκο Σιμίζου. 143 λεπτά.

 Η οδύσσεια τεσσάρων παιδιών, εγκαταλειμμένων από τη μητέρα τους, που προσπαθούν να επιβιώσουν σ' ένα αφιλόξενο Τόκιο, σε μια συγκινητική ταινία δοσμένη με ειλικρίνεια, ομορφιά και έξοχες ερμηνείες.

 Την οδύσσεια μιας ομάδας τεσσάρων παιδιών, αδερφών από διαφορετικούς πατέρες, που αγωνίζονται να επιβιώσουν μόνα τους, όταν τα εγκαταλείπει η μητέρα τους, αφηγείται στην όμορφη αυτή, συγκινητική ταινία του ένας από τους πιο σημαντικούς Ιάπωνες σκηνοθέτες της νεότερης γενιάς, ο Κόρε-έντα Χιροκάζου, που η ταινία του, «Η μετά θάνατον ζωή» (2001), έχει ήδη μετατραπεί σε cult movie. Η ταινία είναι βασισμένη σε ένα αληθινό γεγονός, γνωστό ως «Η υπόθεση των tεσσάρων εγκαταλειμμένων παιδιών», που βρέθηκαν το 1988 να ζουν μόνα τους, για έξι μήνες σε διαμέρισμα του Τόκιο, μέχρι που ο θάνατος του μικρότερου κοριτσιού αποκάλυψε την ύπαρξή τους, βάζοντας τραγικό τέλος στην περιπέτειά τους.

 Υστερα από μεγάλη έρευνα γύρω από το γεγονός αυτό που του αποκάλυψε ένα ευρύτερης έκτασης κοινωνικό γεγονός, ο σκηνοθέτης αποφάσισε να κινηματογραφήσει την ιστορία τους, για να καταγράψει την ανθρώπινη πλευρά της περιπέτειάς τους, με το καθημερινό τους δράμα, τον αγώνα τους για επιβίωση, αλλά και για την αλληλεγγύη που αναπτύσσεται ανάμεσά τους.

 Η ταινία ακολουθεί τα παιδιά τα οποία, μ' επικεφαλής τον μεγαλύτερο αδερφό, τον 12χρονο Ακίρα (ο Γιούγια Γιαγκίρα, που τον ερμηνεύει, κέρδισε το βραβείο καλύτερης ερμηνείας στο περσινό φεστιβάλ Καννών), προσπαθούν να ζήσουν όσο καλύτερα μπορούν στο μικρό, άβολο διαμέρισμά τους, που αρχίζει σταδιακά να διαλύεται ενώ τα χρήματά τους λιγοστεύουν. Ο Χιροκάζου κινηματογράφησε την ιστορία όπως χρονολογικά εκτυλίσσεται, χρησιμοποιώντας ένα ρεαλιστικό στιλ, που θυμίζει εκείνο των Ιταλών νεορεαλιστών, με εικόνες δυνατές, συχνά ποιητικές, που χαράσσονται στη μνήμη του θεατή.

 Η κάμερα του παρακολουθεί τα παιδιά στις ατελείωτες μέρες τους, κλεισμένα στο διαμέρισμα, με τα μικρότερα παιδιά να παίζουν ή να παρακολουθούν τηλεόραση, ενώ ο μεγαλύτερος αδερφός πηγαινοέρχεται στην πόλη για να ψωνίσει και να βρει τα απαιτούμενα χρήματα για την επιβίωσή τους, στον απελπιστικό αγώνα του να παραμείνει μαζί η οικογένεια.

 Ο Χιροκάζου αποφεύγει τους μελοδραματισμούς, καταγράφοντας σε μικρές, δοσμένες με αμεσότητα, ειλικρίνεια και χωρίς να κρίνει, σκηνές, τη ζωή των μικρών πρωταγωνιστών του: τη μητέρα να βάζει στο νέο τους διαμέρισμα, κρυμμένα σε βαλίτσες, τα τρία από τα τέσσερα παιδιά της (για να μην τους διώξουν όπως και πριν), τα κουρασμένα από την κλειστοφοβική ζωή στο διαμέρισμα παιδιά να κάνουν τον πρώτο και μοναδικό τους περίπατο στην πόλη, τη συνάντηση τού Ακίρα μ' ένα κορίτσι της ηλικίας του που του δίνει μερικά χρήματα, αφού κάνει «παρέα» σ' έναν άντρα σ' ένα μπαρ. Η όποια συγκίνηση αναδύεται από τις σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσα στα παιδιά και τις πράγματι ζεστές, πέρα για πέρα αληθινές ερμηνείες που αποσπά απ' αυτά ο σκηνοθέτης. Μία ταινία τρυφερή, ανθρώπινη, δοσμένη με ομορφιά και δύναμη, που θα σας συγκινήσει.

Tα σοφά, παράνομα, παιδιά!

 Εντελώς έξω από τα συνηθισμένα, έξω από την καθιερωμένη δραματουργία, μακριά από, ότι ξέρουμε όλα αυτά τα χρόνια. Μοναδική εμπειρία, μοναδική ταινία. Το «Nobody Knows» («Κανείς δεν ξέρει») του Ιάπωνα Χιροκάζου Κόρε-Εντα στην κορυφή της πρωτοπορίας. Αναμειγνύει την απελπισία με την ελπίδα και το «ριάλιτι σόου» με τη μέγιστη αισθητική ουσία!

H ιστορία συνέβη πριν από 17 χρόνια και είναι αληθινή μέχρι κόμματος, παύλας και τελείας. Συνέβη στην Ιαπωνία, κοιτίδα ανώτατου ηλεκτρονικού εξοπλισμού και τρίτη στην παγκόσμια οικονομία. Περιπλανώμενη, ανύπαντρη, νέα μητέρα τεσσάρων παιδιών από διαφορετικό σπέρμα, μεταφέρει σε βαλίτσες (!) παράνομα τα μικρότερα από αυτά γιατί στο διαμέρισμα που έχει νοικιάσει απαγορεύεται η στέγαση περιττών και ζημιογόνων πλασμάτων όπως παιδιά και κατοικίδια ζώα! Τα χάσατε; Μπα, δεν είναι τίποτα μπροστά σε αυτά που θα επακολουθήσουν. Αφού τακτοποιήσει τις... βαλίτσες της και μείνει ικανοποιημένη από την πειθαρχία και τη σιωπηρή λειτουργία τους (γιατί κανείς δεν πρέπει να τους πάρει χαμπάρι), στη συνέχεια και σαν καλή φιλάνθρωπος κυρία αφήνει μερικά λεφτουδάκια και φεύγει από το διαμέρισμα παρέα με τον καινούργιο εραστή της. H οικογενειακή κωμωδία «μόνος στο σπίτι» αρχίζει να γίνεται εφιάλτης!

Και όμως, ενώ όλα - μα όλα - μοιάζουν με απελπισία και όλες οι δυνάμεις σπεύδουν να ενωθούν και να εκραγούν σαν σκηνές από θρίλερ τρόμου, εκείνα, τα μικρά, με προστάτη και οδηγό έναν 14χρονο, γεννημένο Σαμουράι (Γιούγια Γιαγκίρα), ανασυντάσσουν τις δυνάμεις τους και με ωριμότητα σοφών παιδιών, με ικανότητα πρωτόγονων, αυτοδιαχειριζόμενων, κοινωνιών και με αλληλεγγύη παλιών, παράνομων, κομμουνιστών, καταφέρνουν όχι απλώς να επιβιώσουν αλλά και μαθήματα ουμανισμού και ανθρωπολογικών-κοινωνικών ανατροπών να παραδώσουν. Τα μικρά γεγονότα που ξετυλίγονται αργά μπροστά στα έκπληκτα βλέμματα των θεατών, ξεπερνούν δεκάδες σπουδαίους τίτλους μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας!

 «Κανείς δεν ξέρει». Παιδιά παραδίδουν μαθήματα ωριμότητας, αλληλεγγύης, ανθρωπιάς

Τα επιτεύγματα είναι τόσα πολλά που είναι αδύνατον να τα διακρίνεις με την πρώτη φορά. Και όλα αυτά (τα επιτεύγματα) να παράγονται μέσα από κόντρες, από συνθέσεις σε ένα τοπίο αντίθετων δυνάμεων. Με κορυφαία εκείνη ανάμεσα στο δράμα των μοναχικών, απροστάτευτων παιδιών και στην αποδραματοποιημένη σκηνοθεσία. Ο Κόρε-Έντα χωρίς ίχνος εκβιασμού, χωρίς σταγόνα εμβόλιμης, σκηνοθετημένης συγκίνησης, χωρίς υποψία μελοδράματος αφήνει τα γεγονότα από μόνα τους να αδειάσουν μέσα μας το δικό τους, πρωτογενές και μεγαλειώδες αισθηματικό φορτίο τους. Ποιος λέει ότι ο άνθρωπος γεννιέται κακός και αμαρτωλός; Να του ξυρίσουν τα γένια. Ποιος λέει ότι οι μεγάλοι είναι πιο ώριμοι από τους μικρούς; Να του πάρουν τα πτυχία. Και ποιος λέει ότι ο αληθινός πολιτισμός είναι αποτέλεσμα εύρωστης οικονομίας; Να του πάρουν την έδρα!

Όλα από την ανάποδη. Γιατί οι έσχατοι έσονται πρώτοι. Γιατί ο χαρακτήρας σφυρηλατείται μέσα από τη δυσκολία. Γιατί το κύτταρο, εκ γενετής, είναι πεντακάθαρο, αμόλυντο, αγνό, παρθένο και αλληλέγγυο με τον διπλανό. Γιατί ο ανταγωνιστικός χαρακτήρας τέτοιων οικονομικά προηγμένων κοινωνιών είναι αγωγός αποξένωσης, εσωτερικής αποσύνθεσης και ουσιώδους βαρβαρότητας. Προσέξτε μερικές, σχεδόν ασήμαντες λεπτομέρειες. Οι εραστές, δηλαδή οι πατεράδες αυτών των μικρών «σκουπιδιών» στους οποίους σπεύδει ο 14χρονος αρχηγός για να ζητήσει βοήθεια, αντιλαμβάνονται το αίμα τους σαν αμαρτία. Βρώμικη, περιττή, άθλια, μισητή! H οικογένεια στα όρια της διάλυσης. Ναι! Υπό συγκεκριμένες συνθήκες, το «αίμα γίνεται νερό». Πάμε πιο μέσα. Στον εσωτερικό «φλοιό».