The aviator

ΗΠΑ, 2004. Σκηνοθεσία: Μάρτιν Σκορσέζε. Σενάριο: Τζον Λόγκαν. Ηθοποιοί: Λεονάρντο ντι Κάπριο, Κέιτ Μπλάνσετ, Κέιτ Μπέκινσεϊλ, Τζον Σι Ράιλι, Αλεκ Μπόλντουιν, Αλαν Αλντα, Τζουντ Λο. 172 λεπτά.

 Βιογραφία του ιδιοφυή αλλά αντιφατικού μεγιστάνα Χάουορντ Χιουζ, δοσμένη με φαντασία και ξεχωριστή δύναμη από τον Σκορσέζε. Εξαιρετικός ο Λεονάρντο ντι Κάπριο.

 Εκατομμυριούχος από τα 18 του χρόνια, βιομήχανος, αεροπόρος, παθιασμένος με την αεροναυτική, παραγωγός και σκηνοθέτης του κινηματογράφου, ιδιοφυής μεγιστάνας και αντιφατική προσωπικότητα, από τα μυθικά πρόσωπα της Αμερικής του 20ού αιώνα, που, ύστερα από εντυπωσιακή άνοδο, κατατρεγμένος από τις εμμονές και τις φοβίες του για καθαριότητα, κλείστηκε στον εαυτό του και πέθανε απομονωμένος, σ' ένα μπανγκαλόου στο Χόλιγουντ, ο Τεξανός Χάουορντ Χιουζ δεν μπορούσε παρά κάποια στιγμή να προσελκύσει τον Μάρτιν Σκορσέζε, σκηνοθέτη που σε μια σειρά ταινιών έχει καταπιαστεί κι άλλες φορές με την άνοδο και την πτώση διάφορων ατόμων («Ο ταξιτζής», «Οργισμένο είδωλο» «Τα καλά παιδιά»).

 Η ταινία αρχίζει μ' έναν πρόλογο, τοποθετημένο στο 1913, όταν στη διάρκεια μιας επιδημίας χολέρας στο Χιούστον του Τέξας, η μητέρα του Χιουζ κάνει μπάνιο τον 8χρονο Χάουορντ, αναγκάζοντάς τον να επαναλαμβάνει την ορθογραφία της λέξης «Καραντίνα», εξηγώντας του τις διάφορες φριχτές αρρώστιες που τον απειλούν στον έξω κόσμο. Γεγονός που θα του δημιουργήσει τις φοβίες για μικρόβια και την εμμονή του στην καθαριότητα, οδηγώντας τον αργότερα στα όρια της παράνοιας και στην απομόνωσή του. Η σκηνή αυτή είναι στημένη με τρόπο που θυμίζει τον «Πολίτη Κέιν» του Γουέλς (η «καραντίνα» αντικαθιστά το «rosebud») και δεν είναι η μόνη με την οποία ο Σκορσέζε κάνει νύξεις στο αριστούργημα του μεγάλου Ορσον.

 Η επόμενη σκηνή μάς μεταφέρει στο Χόλιγουντ στα 1927, όταν ο Χιουζ, ως ανεξάρτητος σκηνοθέτης-παραγωγός, και παρά την περιφρόνηση των μεγάλων παραγωγών (σε μια σκηνή ο Μέγιερ της MGM τον αντιμετωπίζει σαν μικρό παιδί που δεν ξέρει τι του γίνεται), σκηνοθετούσε την πρώτη του ταινία, «Οι άγγελοι της κολάσεως». Περιπέτεια των αιθέρων, γύρω από δύο αεροπόρους στη διάρκεια του Α' Παγκόσμιου Πολέμου και τον έρωτά τους για την ίδια γυναίκα (που την ερμήνευε μια τότε άγνωστη Τζιν Χάρλοου), ταινία που ο Χιουζ με τη μανία του για τελειότητα έκανε τρία χρόνια να την ολοκληρώσει και η οποία του στοίχισε περισσότερα από τρία εκατομμύρια δολάρια. Για να κάνει τις σκηνές των αερομαχιών πιο ρεαλιστικές έβαλε να του βρουν ακόμη 2 κάμερες στις 24 που ήδη είχε, ενώ, για να τις κάνει πιο εντυπωσιακές, «αγόρασε» ένα μετεωρολόγο για να του βρει τα κατάλληλα σύννεφα!

 Ο Σκορσέζε καλύπτει ένα μεγάλο τμήμα της ζωής του Χιουζ, από τα νεανικά του χρόνια όταν στρέφεται στο Χόλιγουντ μέχρι τις δραστηριότητές του στην αεροπλοΐα και τη δημιουργία του δικού του εμπορικού στόλου, πιλοτάροντας ο ίδιος τα καινοτόμα σκάφη του, για να έρθει σε σύγκρουση με την πανίσχυρη Pan Am αλλά και το ελεγχόμενο από το μεγάλο κεφάλαιο Κογκρέσο, με ένα Ντι Κάπριο να ερμηνεύει με πειστικότητα τον ήρωα, τόσο το νεανικό πάθος του για περιπέτεια αλλά και δημιουργία όσο και τη σταδιακή πτώση του και την απομόνωσή του, με τις ενδιάμεσες εξάρσεις (ρόλο για τον οποίο κέρδισε πρόσφατα Χρυσή Σφαίρα). Παράλληλα, ο Σκορσέζε σκιαγραφεί τις θυελλώδεις ερωτικές σχέσεις του Χιουζ με σταρ όπως η Κάθριν Χέπμπορν (μια πολύ καλή Κέιτ Μπλάνσετ) και η Αβα Γκάρντνερ (μια όχι ιδιαίτερα πειστική Κέιτ Μπέκινσεϊλ), καθώς και την εμμονή του στην καθαριότητα, εμμονή που συχνά τον οδηγεί σε παρανοϊκές ενέργειες.

 Δύο είναι τα βασικά στοιχεία που ενδιαφέρουν τον Σκορσέζε στην ταινία. Η ανάπλαση μιας συγκεκριμένης περιόδου -ιδιαίτερα εκείνης της «χρυσής εποχής» του κινηματογράφου του Χόλιγουντ που τόσο τον ελκύει- κι η σκιαγράφηση του πορτρέτου ενός τυχοδιώκτη, από εκείνους που έφτιαξαν την Αμερική αλλά και που τελικά ηττήθηκαν απ' αυτήν - παρ' όλο που εδώ ο Χιουζ, που αντιστάθηκε στο κατεστημένο (βλέπε τη σύγκρουσή του με την Pan Am και τους πολιτικούς), ηττήθηκε από τον εαυτό του και τις προσωπικές εμμονές του. Οι σκηνές με τον Χιουζ να πιλοτάρει τα αεροπλάνα του είναι από τις καλύτερες της ταινίας, παράδειγμα εκείνη όπου μαθαίνει στην Κάθριν Χέπμπορν να πιλοτάρει η ίδια ή εκείνη όπου οδηγεί τον τεράστιο «Ηρακλή», ξύνοντας τις οροφές των σπιτιών στο Μπέβερλι Χιλς πριν συγκρουστεί στο έδαφος. Σ' αυτές πρέπει να προσθέσω τη σκηνή όπου ο Χιουζ και ο «μετεωρολόγος» του αντιμετωπίζουν τη λογοκρισία της εποχής για να τους πείσουν ότι τα στήθη της Τζέιν Ράσελ στην ταινία «Η παράνομος» δεν εμφανίζονται περισσότερο προκλητικά από εκείνα άλλων σταρ της εποχής, καθώς και τη σκηνή όπου ο Χιουζ αποφασίζει να βγει από την απομόνωσή του και να καταρρίψει τις καταγγελίες του «αγορασμένου» από την Pan Am γερουσιαστή, διαλύοντας το προτεινόμενο μονοπώλιο. Σκηνές που κυλάνε με άνεση κάνοντας την παρακολούθηση της σχεδόν τρίωρης ταινίας ξεχωριστή απόλαυση.

 Με φροντίδα στην όλη αναπαράσταση της εποχής, με έμπνευση στο στήσιμο των σκηνών, ένα τέλειο μοντάζ και έξοχη καθοδήγηση των ηθοποιών του από τον Ντι Κάπριο ώς τον τελευταίο κομπάρσο, ο Σκορσέζε έφτιαξε ακόμη ένα αριστούργημα στο σημαντικό έργο του. Σε μικρούς, απολαυστικούς ρόλους ξεχωρίζουν οι Τζουντ Λο (Ερολ Φλιν), Κέλι Γκάρνερ (Φέιθ Ντομέργκ) και Ιαν Χολμ (καθηγητής-μετεωρολόγος).