Μαζί

Together. Κίνα, 2002. Σκηνοθεσία: Τσεν Κάιγκε. Σενάριο: Τσεν Κάιγκε, Ξοθέ Ξιαολού. Ηθοποιοί: Τανγκ Γιουν, Λιου Πεϊκί, Τσεν Χονγκ, Γουάνγκ Ζιουέν. 116 λεπτά.

Στο Πεκίνο όπου φτάνει με τον πατέρα του, ένα παιδί-θαύμα στο βιολί από την επαρχία αντιμετωπίζει διάφορα προβλήματα και συναντά διάφορα ενδιαφέροντα πρόσωπα σε μια τρυφερή, συγκινητική ταινία.

Υστερα από δύο σχετικά άνισες ταινίες («Ξελογιάστρα σελήνη» και «Ο αυτοκράτορας και ο δολοφόνος»), ο Τσεν Κάιγκε, που τόσο είχε εντυπωσιάσει με τις πρώτες ταινίες του (ανάμεσά τους και την εκπληκτική «Αντίο, παλλακίδα μου»), επιστρέφει με μια ταινία που είναι πολύ πιο κοντά στη θεματολογία του. Μια ταινία συγκινητική, τρυφερή, άμεση, γεμάτη από ανθρώπινα αισθήματα, που για μια ακόμη φορά μας δείχνει πόσο ανθρώπινος κι αληθινός σε σχέση με τη ζωή μπορεί να είναι ο κινηματογράφος, σε αντίθεση με τις διάφορες σαπουνόπερες της τηλεόρασης ή τις παραφορτωμένες με ειδικά εφέ περιπέτειες του Χόλιγουντ.

Ο 13χρονος Ξιαοτσούν (Τανγκ Γιουν) φτάνει από την επαρχία στο Πεκίνο μαζί με το φτωχό, χωριάτη πατέρα του (Λιου Πεϊκί), για να πάρει μέρος σ' ένα διαγωνισμό βιολιού. Οπως θα μάθει σύντομα, το ταλέντο δεν είναι αρκετό για να μπει στη σχολή κι έτσι ο πατέρας του, με την πανούργα χωριάτικη επιμονή του, καταφέρνει να του βρει ένα, έστω κι ατημέλητο, δάσκαλο -το παιδί, ενώ διδάσκεται απ' αυτόν μουσική ταυτόχρονα τον μαθαίνει να φροντίζει τον εαυτό του. Κάποτε όμως ο πατέρας θα καταλάβει ότι ο δάσκαλος αυτός δεν είναι αρκετός αν ο γιος του είναι να πετύχει γι' αυτό και του βρίσκει έναν πιο διάσημο καθηγητή (το ρόλο ερμηνεύει ο ίδιος ο Κάιγκε).

Ο Κάιγκε εστιάζει το ενδιαφέρον τους στις σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσα στο μικρό του ήρωα και τους ανθρώπους γύρω του, τους δύο, τόσο διαφορετικούς, δασκάλους του, μια νεαρή γειτόνισσα (Τσεν Χονγκ, στην πραγματικότητα η γυναίκα του σκηνοθέτη), που προσπαθεί να επιβιώσει δημιουργώντας σχέσεις με πλούσιους άντρες κι η οποία αρχίζει να συμπαθεί τον Ξιαοτσούν, και βέβαια με τον πατέρα του, σχέση που παίρνει μια απρόσμενη τροπή στο τελευταίο μέρος της ταινίας. Ταυτόχρονα, ο Κάιγκε μας δίνει με ρεαλισμό και οξυδέρκεια μια κριτική ματιά του σύγχρονου Πεκίνου, τονίζοντας τις διαφορές ανάμεσα στο παλιό και το καινούργιο, από τη μια ο χωρικός με τις πιο ανθρώπινες, συναισθηματικές σχέσεις (που συναντάμε και στον πρώτο δάσκαλο του παιδιού) κι από την άλλη ο δεύτερος δάσκαλος με το «δυτικό» τρόπο ζωής καθώς και η κοπέλα που αναγκάζεται να πουλάει τον εαυτό της στους πλούσιους Κινέζους για να μπορεί να έχει μια άνετη ζωή. Στοιχεία που ο Κάιγκε αντιμετωπίζει χωρίς συναισθηματισμούς, προτιμώντας ν' αφήσει το θεατή να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Αυτό βέβαια δεν τον εμποδίζει από το να στήσει ένα πολύ συγκινητικό φινάλε, που θα κάνει πολλούς να δακρύσουν.

Ο βιολιστής της Κίνας

H μαγειρική συνταγή του «Together» (μαζί) συνίσταται στην εξής δοσολογία: «Ο Σολίστας»-«Επιστροφή στο σπίτι»-εθνικοπατριωτική αλληγορία. Δηλαδή από την συγκινητική περιπέτεια ενός παιδιού-θαύματος στο political correct. Συγκεκριμένα: Δεκάχρονος και μέγιστο... αυτοφυές ταλέντο στο βιολί (ορφανός από μάνα με αγροτο-αγράμματο πατέρα) καταφθάνει στο Πεκίνο για να βρει την τύχη του. Τουτέστιν να προπονηθεί από τον καλύτερο καθηγητή βιολιού, να πάρει μέρος και να κερδίσει τον πρώτο λαχνό σε διαγωνισμό νέων ταλέντων και φυσικά να ανταμειφθεί με δόξα και με πλούτη.

Στη θέση του ο (πολύ καλύτερός του) Ζανγκ Γίμου θα επέλεγε την μέθοδο της λιτότητας και της αφαίρεσης. Ο Κάιγκε αποφάσισε να τα πει όλα. Και είχε τους λόγους του. Δέστε το από την πλαγία οδό της πολιτικής. Το παιδί είναι «τέκνο» της πολιτικής ορφάνιας (Μάο) και της σημερινής σύγχυσης. Ο πατέρας του είναι σύμβολο της αθάνατης κινεζικής αγροτικής μηχανής. H καλοπροαίρετη πόρνη είναι εκπρόσωπος του σοσιαλ-καπιταλισμού. Και ο καθηγητής είναι διχασμένος μεταξύ της τέχνης και του κέρδους. Το επιμύθιο είναι ολίγον αόρατο αλλά εντελώς πολιτικό. H Κίνα είναι και τα δύο. Και καρδιά και καπιταλισμός. Και αισθήματα και λεφτά. Και τέχνη και συμφέρον. Και αγροτιά και εμπόριο. Ως εκ τούτου Together. Μαζί θα πορευτούμε, μαζί θα μεγαλουργήσουμε. Χέρι με χέρι. Ο Μάο με τον... Μπους!