ΚΕΑΝΕ

Keane. ΗΠΑ, 2005. Σκηνοθεσία-σενάριο: Λοτζ Κέριγκαν. Ηθοποιοί: Ντέμιαν Λούις, Αμπιγκέιλ Μπρέσλιν, Εμι Ράιαν. 100 λεπτά.

Το πορτρέτο ενός χαμένου σε μια αδιάφορη κοινωνία, μοναχικού άντρα, που αγγίζει τα όρια της ψύχωσης, δοσμένο με οξυδέρκεια και δύναμη από ένα σημαντικό, ανεξάρτητο σκηνοθέτη. Εξαίρετη η ερμηνεία του Ντέμιαν Λούις.

Σ'έναν σταθμό λεωφορείων αρχίζει η ταινία του ανεξάρτητου σκηνοθέτη Λοτζ Κέριγκαν, που το 1993 μας είχε δώσει το εφιαλτικό «Κόντρα ξύρισμα». Ενας μοναχικός άντρας, ο Γουίλιαμ Κιν, ψάχνει απελπισμένος για την κορούλα του, που σε κάποιο απροσδιόριστο χρόνο έχει απαχθεί ενώ βρισκόταν στο σταθμό, δείχνοντας μια φωτογραφία από εφημερίδα στους περαστικούς. Γύρω του οι άνθρωποι τον αντιμετωπίζουν με αδιαφορία, συχνά και με φόβο, παίρνοντάς τον ίσως για τρελό. Στο κτίριο που μένει, ο Κιν θα συναντήσει μια μοναχική γυναίκα που ζει με τη μικρή της κόρη. Ενώ παράλληλα συνεχίζει την έρευνά του, πηγαίνοντας καθημερινά στον σταθμό την ίδια ώρα που χάθηκε η κόρη του, ψάχνοντας σε γωνιές και καταστήματα, ελπίζοντας να τη βρει.

Εχει πράγματι κόρη ο Κιν που έχει χαθεί ή απαχθεί, ή όλα είναι στη φαντασία του και βρισκόμαστε μπροστά στην περίπτωση ενός σχιζοφρενή (όπως και ο ήρωας στο «Κόντρα ξύρισμα»); Αυτό είναι κάτι που ο Κέριγκαν αφήνει ασαφές, εστιάζοντας το ενδιαφέρον του στην ψυχογραφία του κεντρικού, «μπεκετικού» του ήρωα, σχολιάζοντας ταυτόχρονα τη μοναξιά και την απελπισία του, μαζί κι εκείνη της γυναίκας (αυτή περιμένει πρόσκληση από έναν εξαφανισμένο άντρα για να πάει να τον βρει), με την κάμερά του να τον ακολουθεί από κοντά, να τον πλησιάζει, σχεδόν να τον αγγίζει, να κλείνεται ασφυκτικά μαζί του στο στενό, άχαρο διαμέρισμά του, που μοιάζει περισσότερο με φυλακή, να καταβροχθίζει μαζί του μονορούφι μια μπίρα ή λίγη βότκα, ή να μοιράζεται την κοκαΐνη, εκφράζοντας με τον πιο πειστικό τρόπο την απελπισία του ήρωα και δημιουργώντας μια καφκική, εφιαλτική ατμόσφαιρα. Μια ανεξάρτητη, εντελώς αντίθετη με τις παραγωγές του Χόλιγουντ (παραγωγός είναι ο Στίβεν Σόντερμπεργκ), ταινία, με εξαιρετική, δοσμένη με δύναμη και βάθος, ερμηνεία από τον Ντέμιαν Λούις, που μπαίνει κυριολεκτικά στο πετσί του ρόλου του, δίνοντάς μας έναν Κιν που περιφέρεται παραμιλώντας, χαμένος στο δικό του, χωρίς διέξοδο, κόσμο.

Ένας Αμερικανός από τις Βρυξέλλες

 Αμερικανός πολίτης, Ευρωπαίος κινηματογραφιστής ο Λοτζ Κέριγκαν. Διότι αν η δεύτερη ταινία του, η «Κλερ Ντολάν», γυρισμένη το 1998 ήταν επεξεργασμένη με αδάμαντα Αντονιόνι, αυτή η τρίτη, με τον τίτλο «Kean» και με παραγωγό τον Στίβεν Σόντεμπεργκ, είναι εμπλουτισμένη με το στυλ των Βέλγων αδελφών Νταρντέν.

Ένας απελπισμένος, σχεδόν τρελαμένος (Ντέμιαν Λιούις), σε κάποιον σταθμό αναζητάει την κόρη του με πυρακτωμένο ψυχισμό. H μηχανή στραμμένη μέσα του, επομένως ο χρόνος και ο χώρος εντελώς υποκειμενικός και επομένως το περιστατικό μπορεί να είναι φανταστικό, εξωπραγματικό και όνειρο εφιαλτικό. H συνέχεια της αναζήτησης μοιάζει με τελετή προετοιμασίας ενός «κανονικού» ανθρώπου προς τη σχιζοφρένεια και την κατά συρροή δολοφονία. Εκ πρώτης όψεως ένας αδέσποτος σίριαλ κίλερ έτοιμος να εκραγεί εναντίον της «κακούργας» κοινωνίας. Όμως ο Κέριγκαν βγάζει τη γλώσσα στον θεατή και αλλάζει πορεία χωρίς να παρεκκλίνει από το αρχικό ύφος και το στυλ. Δηλαδή, ενώ κάτω από τις συνηθισμένες αμερικανικές συνθήκες αυτός ο τρελός είναι χαρακτηριστική περίπτωση σχιζοφρενούς δολοφόνου με το πριόνι, για τον Κέριγκαν είναι υποδειγματική περίπτωση καθημερινού ήρωα, που μέσα του κι έξω του διψάει για λύτρωση, αλληλεγγύη και επικοινωνία.

Σε κάποιο φτηνό ξενοδοχείο θα συναντηθεί με μια χωρισμένη μάνα και μια μικρή χωρίς πατέρα και, αφού πρώτα θα βοηθήσει χωρίς καμιά από τις δύο να το ζητήσει, στη συνέχεια το κορίτσι θα φροντίσει και μάλιστα θα οργανώσει τη φυγή τους, σαν να πρόκειται για την κόρη τη δική του. Το ανελέητο ερώτημα που πλανιέται στον υπομονετικό θεατή - ύστερα από μία ώρα συστηματικής άσκησης στο ίδιο μονότονο αλλά αυστηρό στυλ - είναι αγωνιώδες και ανατριχιαστικό. Άραγε θα σκοτώσει τη μάνα, θα αρπάξει το μωρό, θα σκοτώσει και τις δύο ή θα συμφιλιωθεί και θα βρει στη μικρή, τη δική του, παιδική, μεγάλη καρδιά που ψάχνει κάποια ζεστή φωλιά;

Ο Κέριγκαν αξίζει συγχαρητήρια πολλά. Και πειραματιστής, και αισθητικά ομοιογενής, και συμπαγής, και θεματικά έξω από κάθε τυποποιημένη εύκολη ματιά. Αν η πρώτη του ταινία «Κόντρα ξύρισμα» ήταν σκέτη ανεξάρτητη αμερικανιά, αυτή εδώ είναι εντελώς διαφορετική, κομψή και ουμανιστική!