The wrestler. ΗΠΑ, 2008. Σκηνοθεσία: Ντάρεν Αρονόφσκι. Σενάριο: Ρόμπερτ Ντ. Σίγκελ. Ηθοποιοί: Μίκι Ρουρκ, Μαρίζα Τομέι, Ιβάν Ρέιτσελ Γουντ. 109'

Ενας φαινομενικά ξοφλημένος παλαιστής του «κατς» συνεχίζει τη δραματική πορεία του στο ρινγκ, με επιμονή και αξιοπρέπεια, σε μια δυνατή ταινία (Χρυσό Λιοντάρι της Βενετίας). Συγκλονιστική, «οσκαρική» η ερμηνεία τού Μίκι Ρουρκ.

Γυρισμένη από τον Ντάρεν Αρονόφσκι, σκηνοθέτη των ταινιών «Ρέκβιεμ για ένα όνειρο» και «Η πηγή», η βραβευμένη με το Χρυσό Λιοντάρι της Βενετίας ταινία «Ο παλαιστής» παρουσιάζει το συγκλονιστικό πορτρέτο του Ράντι (του «Κριού») Ρόμπινσον, διάσημου στη δεκαετία του '80 επαγγελματία παλαιστή. Παλαιστής του «κατς» ο «Κριός» ήταν, στην περίοδο της προεδρίας του Ρέιγκαν, ανάμεσα στα είδωλα των Αμερικανών, αν και αργότερα, στη δύση του, μετατράπηκε σε θέαμα των διψασμένων για βία θεατών.

Ατομο παθιασμένο με τη δουλειά του, που ξεκίνησε κάποτε με ένα όνειρο -το περιβόητο «αμερικανικό όνειρο»- ο Ράντι έχει σταδιακά μετατραπεί σε θλιβερό, μοναχικό, χωρισμένο και άφραγκο άτομο, αποξενωμένο από την κόρη του, που ζει στο αυτοκίνητο-τροχόσπιτό του και ο οποίος τώρα αγωνίζεται σε περιφερειακά, άθλια ρινγκ να διατηρήσει κάτι από τη χαμένη αξιοπρέπειά του. Το σώμα του Ράντι, φουσκωμένο με στεροειδή, αντέχει ακόμη στα χτυπήματα του κατς, την επαγγελματική πάλη, που στηρίζεται περισσότερο στο θέαμα και στο οποίο οι παλαιστές υπομένουν τα πιο σκληρά και παράτολμα -αν και πάντα στημένα από πριν- χτυπήματα στο ρινγκ, ενώ συχνά (όπως ο «Κριός») πηδούν, όρθιοι, από σκοινιά πάνω στον αντίπαλό τους ή πάνω σε σκάλες και διάφορα άλλα αντικείμενα. Κάποια στιγμή μάλιστα, όταν έπειτα από μεταμόσχευση καρδιάς τα πράγματα για τον Ράντι χειροτερεύουν, αυτός δέχεται να πάρει μέρος σε αγώνες «hard-core» (η έσχατη κατάληξη!), όπου οι παλαιστές πέφτουν πάνω σε γυαλιά και συρματοπλέγματα κι είναι έτοιμοι ακόμη και να δεχτούν καρφιά στο σώμα τους με συρραπτικά!...

Με ένα γρήγορο, νευρώδες στιλ, με εικόνες ωμές, συχνά αφόρητα βίαιες, χορογραφημένες με δεξιοτεχνία, με λεπτομέρεια στην καταγραφή του κοινωνικού περίγυρου, μαζί και του κόσμου των παλαιστών, με ερμηνείες εξαιρετικές τόσο από τον Μίκι Ρουρκ, σπαραχτικό στον ρόλο του βασανισμένου, αλλά πάντα αυθεντικού «Κριού», πολύ κοντά στα δικά του προσωπικά βάσανα (ερμηνεία ανάμεσα στα φαβορί των φετινών Οσκαρ), όσο κι από τους υπόλοιπους ηθοποιούς (μαζί και της Μαρίζα Τομέι στον ρόλο μιας στριπτιζέζ που κάνει παρέα στον Ράντι), ο Αρονόφσκι έφτιαξε μια δυνατή, συγκλονιστική ταινία, έμμεσο σχόλιο πάνω στην ίδια την Αμερική, τις πνευματικές και άλλες αξίες της και την όλη πορεία της.

Η νεκρανάσταση του Μπράντο

Αν από τη φετινή αμερικανική σοδειά υπάρχει μια αξεπέραστη ερμηνεία, αυτή είναι του Μίκι Ρουρκ στον «Παλαιστή». Ερμηνεία σωματική όπως και η ιστορία η ανατριχιαστική.

Ίνδαλμα πέτσινο, όπως η πλαστική Αμερική. Μια στιγμή δόξας με αμοιβή το μεροκάματο του τρόμου. Αμ πώς αλλιώς ο Μάρλον Μπράντο θα νεκραναστηθεί!

Όλα σε ολοκληρωτική ανατροπή. Αυτός ο αλητάμπουρας. Αυτός ο ωκεανός σιλικόνης. Αυτό το ζωντανό σκουπίδι των παραγωγών. Ο Μίκι Ρουρκ λοιπόν. Για να εκτοξευθεί στον παράδεισο πρώτα έπρεπε να διασχίσει την επίγεια κόλαση. Και το λέω με πλήρη επίγνωση των συνεπειών του νόμου. Όπως ο Μάρλον Μπράντο ως Στάνλεϊ Κοβάλσκι στο «Λεωφορείον ο πόθος» (Α streetcar named desire) του Ηλία Καζάν και του 1951, έτσι κι αυτός. Κάθε κύτταρο αυτού του κατάλευκου, καλογυαλισμένου αλλά πλαστικού σώματος και κάθε ρανίδα αίματος που κυλάει στις φλέβες του παίζει σαν μεγάλος ηθοποιός τηρώντας όλες τις προδιαγραφές της Υποκριτικής. Μίκι, είσαι θεός!

Ο Ντάρεν Αρονόφσκι είναι ένα από τα πέντε σπουδαιότερα ταλέντα των τελευταίων ετών. Το παλικάρι που έχει υπογράψει δύο από τους πιο αιρετικούς τίτλους του αμερικανικού κινηματογράφου. Πρώτα το ασπρόμαυρο «Π» και ύστερα το εφιαλτικό «Ρέκβιεμ για ένα όνειρο». Ανατροπή και γι΄ αυτόν. Αφού πρώτα χόρτασε με την πολυπλοκότητα σεναριακών και οπτικών περιγραφών, κατέληξε με τον «Παλαιστή» στη μέγιστη Αρετή της Τέχνης της Απλότητας. Η λογική εντελώς επαγωγική. Και όταν λέω επαγωγική, εννοώ κλασική δραματουργία αμερικανική. Δηλαδή το στόρι καρφωμένο στο Σώμα και την Ψυχή του κεντρικού ήρωα (Βody and soul). Και ταυτόχρονα απ΄ αυτό το Σώμα και απ΄ αυτή την Ψυχή να προκύπτουν βαθύτερα νοήματα απ΄ αυτή την κολασμένη διαδρομή. Για όποιον σκαλίζει και για όποιον θέλει κάτι επιπλέον να βρει. Έτσι και με τον απλό και τον απαιτητικό θεατή. Έτσι και το προσωπικό δράμα του παλαιστή, αλλά και το στριπτίζ μιας κοινωνίας που τη λέμε παραγωγική, ελεύθερη, καταναλωτική. Και η Αμερική και η Ευρώπη. Οn top of that και το θέαμα και η show biz. Και τέλος- γιατί η αναγωγή καταλήγει στην πιο ψηλή κορυφή- και η χριστιανική παραβολή. Απίστευτο!

Υπερβολή; Ε, λοιπόν, ιδού η διαδρομή. Τι είναι ο Ράντι, ο επονομαζόμενος «Ram» (κριάρι); Ένας αυτοσυνταξιοδοτημένος παλαιστής. Με ελάχιστα ψυχικά αποθέματα. Με διαλυμένη προσωπική ζωή. Εξωτερικά ένας ξανθός γίγαντας. Με του Σαμψών τη μακριά κόμη. Με του μίστερ Κόσμος το σφριγηλό σώμα. Σαν εμβληματικό εξώφυλλο του Βody Βuild. Η επιτομή του τέλειου Αρσενικού. Τα «ποντίκια» του βρυχώνται. Είμαι ο απόλυτος Λευκός Φαλλός της Αμερικής. Αυτή η φωτογραφία. Αυτή η οφθαλμαπάτη. Αυτή η καταστροφή. Γιατί το «κριάρι» είναι θέαμα και όχι πραγματική δύναμη της καθημερινής ζωής. Γιατί η καρδιά του είναι εύθραυστη σαν του μωρού. Γιατί το σώμα του είναι χαρακωμένο, πληγωμένο, κατεστραμμένο. Και γιατί το «εργαλείο» του είναι διαρκώς πεσμένο. Επομένως πρόβατο το κριάρι. Επομένως νάνος ο γίγαντας. Επομένως πλαστικό το θέαμα. Επομένως ο παλαιστής εντελώς ευνουχισμένος. Τα πάνω κάτω δηλαδή.

Πάμε τώρα στην πάλη και το ρινγκ. Οι αγώνες είναι κανονισμένοι και σκηνοθετημένοι από τα πριν. Οι παλαιστές φιλαράκια και κολλητοί. Επομένως και επί της ουσίας ουδείς νικητής και θριαμβευτής. Άπαντες χαμένοι, ηττημένοι, σωματικά ξεχαρβαλωμένοι. Άπαντες οι πρωταγωνιστές με κρυμμένα ξυραφάκια να αυτοτραυματίζονται, να αιμορραγούν και να πετσοκόβονται για να αποσπάσουν τα χειροκροτήματα και τους αλαλαγμούς των θεατών. Με ι δρώτα, δάκρυα και αίμα να ταΐζουν τον κανιβαλισμό των θεατών. Βία προσφέρει το σύστημα, βία εισπράττει ο πρωταγωνιστής. Το φαντασιακό (θέαμα) τροφοδοτείται από το πραγματικό (αίμα των παλαιστών). Εχθρότητα και αντιπαλότητα σκηνοθετούνται από τη show buz. Όπως οι Μονομάχοι στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Τότε ο θάνατός σου η ζωή μου. Σήμερα ο αργός θάνατός μου για μια στιγμή δόξας. Βάρβαρης, εφήμερης, αυτοκαταστροφικής!

Πάμε τώρα στο θέαμα και την Αμερική. Σκηνοθετημένος- λέει ο Αρονόφσκι- ο ανταγωνισμός. Σκηνοθετημένη η βία η θεαματική. Η δυτική κοινωνία σ΄ ένα ρινγκ. Ο κανιβαλισμός των θεατών η καλύτερη, οικονομική, πηγή. Αλληλοτρωγόμαστε χωρίς να μας χωρίζει τίποτα από τον άλλο σ΄ αυτή την πάλη την εξοντωτική. Με τα χέρια μας κόβουμε τις σάρκες μας. Μόνο έτσι θα επιβιώσει το «κριάρι» σε μια κοινωνία ανελέητη και εξοντωτική. Ιμάντες της βίας το θέαμα και το show buz. Αυτοί καλλιεργούν τα κατώτερα ένστικτα, αυτοί οι προαγωγοί. Πλαστικό το σώμα του παλαιστή. Πλαστικό το είδωλο. Πλαστικό επομένως και το έμβλημα του απόλυτου Αρσενικού. Πλαστική η ιδεολογία της ανωτερότητας της ράτσας της λευκής. Πλαστικός ο φανατισμός για την αρία φυλή. Φενάκη η ιδέα της σωματικής υπεροχής, του οργισμένου ειδώλου, του ακατάβλητου πολεμιστή. Ο Άνθρωπος είναι εκ γενετής και κατά βάθος άκακος σαν αρνάκι. Επιμένει πάνω σ΄ αυτό ο Αρονόφσκι, γι΄ αυτό ο Μίκι Ρουρκ στην προσωπική του ζωή είναι τόσο αγαθός σαν αρνάκι. Οι συνθήκες, δηλαδή το σύστημα, το ρινγκ, ο σκηνοθετημένος και ανελέητος ανταγωνισμός, είναι που μετατρέπουν τον Άνθρωπο σε κτήνος και κανίβαλο σωστό. Έχουμε φτάσει στο σημείο ο εχθρός να μην είναι εξωτερικός. Είναι μέσα μας, ο εαυτός μας. Το απόλυτο μηδέν από το Άπειρό μας! Πάμε και στη χριστιανική παραβολή. Η «σταύρωση» του Μίκι Ρουρκ, η απόλαυση του θεατή.

Ο Γολγοθάς του είναι η διαδρομή του. Από το ρινγκ του θεάματος στη μεταμέλειά του για την προσωπική, οικογενειακή του ζωή. Όσο ξεπέφτει και πέφτει επαγγελματικά, τόσο εξαγνίζεται και εξανθρωπίζεται εσωτερικά. Βαριά η καλογερική. Και το υπόγειο, υπολανθάνον μήνυμα συντονίζεται κατακούτελα με τη χριστιανική λογική. Ο δρόμος για τον παράδεισο περνάει μέσα από την κόλαση. Και για να ολοκληρώνω. Είναι βίαιο. Είναι σκληρό. Είναι αποκρουστικό. Είναι ανατριχιαστικό. Είναι εφιαλτικό. Αλλά σας βεβαιώ. Είναι αληθινό. Μια ιστορία τόσο απλή, πλήρης από ιδέες, νοήματα και μηνύματα μέχρι εκεί. Υποκλίνομαι στο σενάριο, τη σκηνοθεσία και τη μέγιστη Υποκριτική! Με δυο λόγια: Λίγο πριν από το τέλος ενός θρυλικού παλαιστή με το παρατσούκλι «Ram»-κριάρι (Μίκι Ρουρκ). Στο ρινγκ κάτω από τους προβολείς να αυτοτραυματίζεται με κρυμμένα ξυράφια για να αποσπά το χειροκρότημα των θεατών. Στην προσωπική του ζωή ολοκληρωτική καταστροφή. Χωρισμένος και με κόρη που τον μισεί. Το μόνο πλάσμα που τον προσεγγίζει συναισθηματικά είναι μια στριπτιζού. Όπως κι αυτός, έτσι κι αυτή. Με το γυμνό σώμα της κερδίζει το ψωμί της (Μαρίσα Τομέι). Λίγο πριν από τον τελευταίο αποχαιρετισμό, αποφασίζει να αλλάξει δουλειά. Έτσι και για ένα ξεροκόμματο αναλαμβάνει χρέη μπακαλόγατου κόβοντας και ζυγίζοντας τυριά και σαλάμια. Ένα ανθρώπινο σκουπίδι στον σκουπιδοτενεκέ του σούπερ μάρκετ!

Ο ΠΑΛΑΙΣΤΗΣ

Πίσω στα τέλη της δεκαετίας του 80 , ο Ράντυ “the Ram” (Μίκι Ρουρκ ) ήταν ένας κορυφαίος επαγγελματίας παλαιστής του wrestling . Σήμερα, 20 χρόνια μετά συνεχίζει να αγωνίζεται σε ανεπίσημους αγώνες στο New Jersey . Αποξενωμένος τελείως από την κόρη του (Εβαν Ρέιτσελ Γουντ ) και ανίκανος να συνάψει οποιαδήποτε ουσιαστική ανθρωπινή σχέση ο Ράντυ ζει μόνο για τους αγώνες και την αναγνώριση των θαυμαστών του. Μία καρδιακή προσβολή τον υποχρεώνει όμως να αποσυρθεί. Αρχίζει λοιπόν να αξιολογεί και να επαναπροσδιορίζει την ζωή του . Προσπαθεί να πλησιάσει την κόρη του και διεκδικεί τον έρωτα από μια στρίπερ την Κάσιντι ( Μαρίσα Τόμει) . Τίποτα από όλα αυτά όμως δεν μπορεί να καταλαγιάσει το πάθος του για τους αγώνες.

Πολύ ρεαλιστική και ωμή, υπαρξιακά τρυφερή και συγκινητική, μα τελείως διαφορετική από τις άλλες δουλειές του Αρονόφσκι. Ο Μίκι Ρουρκ, πραγματικά ερμηνεύει τον ρόλο της ζωής του, έναν ρόλο που τον ανασταίνει κυριολεκτικά και τον βγάζει ξανά στην επιφάνεια. Χρυσή Σφαίρα ερμηνείας και πιθανώς και ένα Όσκαρ, είναι πράγματα που δε συναντάς καθημερινά. Πέρα από αυτό, τα συστατικά της ταινίας, είναι φτιαγμένα κομμένα και ραμμένα πάνω στον κατσέρ, "Ραμ". Η πραγματική ζωή του φυσικά, είναι τελείως διαφορετική από αυτή που βλέπει ο κόσμος και οι θαυμαστές του. Δεν προκαλεί εντύπωση, ότι ζει φτωχικά, (μένει σε τροχόσπιτο, κινδυνεύοντας με έξωση), συναναστρέφεται με στρίπερ, παίρνει αναβολικά κοκ, γεγονότα που σημαδεύουν τη ζωή του. Κι αλλάζουν τον τρόπο που τη βλέπει και αναρωτιέσαι, που θα φτάσει. Ακούγεται κάποια στιγμή από την Ρέιτσελ Γουντ, να λέει ότι μοιάζει με τον Χριστό (εμφανισιακά) και τα πάθη του - με αποκορύφωμα τη Σταύρωση - ταιριάζουν σε ένα βαθμό με τη ζωή του. Μην περιμένετε αγωνιώδη ίντριγκα ή μπόλικη δράση, με πολλές σκηνές πάλης, αν και σε συνεπαίρνουν με το δραματοποιημένο ντοκιμαντερίστικο στυλ που γυρίστηκαν. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι ο τρόπος που αναπτύσσει τις σχέσεις του, με τους γύρω του. Η αγάπη του, γι΄αυτό που κάνει επαγγελματικά με πόνο, αίμα, ιδρώτα και κίνδυνο της σωματικής του ακεραιότητας και της υγείας, είναι η θυσία του εγώ του. Σε όλη τη διάρκεια του έργου θα τον δούμε ν' αγαπά όλο τον κόσμο. Πολύ δε, περισσότερο, τους αντιπάλους του! Δε πιστεύω να μη ξέρετε και να περιμένετε να το μάθετε από την ταινία (spoiler) πως οι αγώνες πάλης (επί το ελληνικότερον "κατς") είναι "στημένοι" και απλά αυτοσχεδιάζουν οι αντίπαλοι, ανάλογα με τις αντιδράσεις του φανατικού κοινού της εξέδρας, που πληρώνει να δει "ζωντανό" ...θάνατο. Ο Γολγοθάς στον αγωνιστικό τομέα αποτελεί το κίνητρο για την ανθρώπινη υπέρβαση ενώ η απουσία του ιδανικού με αγώνες, δείχνει απαξίωση της ζωής.

Το φινάλε είναι εξαιρετικό, ενώ η αφήγηση είναι mainstream, από τον κορυφαίο indie σκηνοθέτη της δεκαετίας μας. Η ακαδημαϊκότητα αυτή, δεν τον εμποδίζει να δημιουργήσει μερικές πολύ όμορφες σκηνές, όπου με το κατάλληλο μοντάζ, μας δημιουργεί ένταση από την εναλλαγή φλας μπακ, με το σήμερα. Οι γυναίκες θα αποζημιωθούν από τον σωματότυπο του Μίκι και οι άντρες από τον θρίαμβο της ψυχολογίας του νικητή. Η υπέρβαση των ορίων και οι αντοχές δοκιμάζονται από το μικρότερο ως το μεγαλύτερο. Η ταύτιση με τον συμπαγή πρωταγωνιστικό χαρακτήρα της ταινίας είναι ολοκληρωτική και όλα επιτρέπονται, με προεξάρχουσα τη συγκίνηση. Το σάλτο μορτάλε, είναι η επιβεβαίωση του πως ο "κόσμος θέλει και έχει ανάγκη τα είδωλα" ...πως αυτή η απαίτηση "πνίγει", γεμίζει, ολοκληρώνει το θύμα - είδωλο μιας εποχής... Γιατί τα "είδωλα" είναι φτιαγμένα να τα βλέπει ο κόσμος πάνω στη σκηνή, μπροστά, στη "βιτρίνα", performers, μέχρι το τέλος (κυριολεκτικά) και όχι πίσω από κάποιον πάγκο κρεοπωλείου σούπερ-μάρκετ. Γιατί όταν είσαι πρωταγωνιστής, δε συμβιβάζεσαι εύκολα με την ιδέα του χρόνου και δε συνειδητοποιείς πόση ζημιά μπορεί να σου κάνει, η αποχώρηση! Με κίνδυνο της ζωής του, ο Μίκι Ρουρκ, δίνει το παράδειγμα στους απογοητευμένους μανιοκαταθλιπτικούς και απαισιόδοξους μοιρολάτρες, πως "τη ζωή αξίζει να τη ζεις κάθε στιγμή, και όχι να την παρακολουθείς" έστω κι αν το τίμημα είναι βαρύ, σαν τον Σταυρό που σηκώνει... Εκπληκτική performance, επίσης εκτελεί και η Μαρίζα Τομέι, που όσο μεγαλώνει ...ομορφαίνει! Μέσα στην πεντάδα των καλύτερων ταινιών για το 2009...

Συγκλονιστική η νέα δουλειά του Ντάρεν Αρονόφσκι, THE WRESTLER!

Ο Μίκι Ρουρκ, από την άλλη μεριά, δίνει την ερμηνεία της ζωής του και παίρνει όλο το παιχνίδι στα χέρια του.

Η ταινία πατά γερά στον ρεαλισμό του αμερικάνικου σινεμά, του δημιουργού της δεκαετίας του 70, και μας τινάζει στον αέρα με την αμεσότητά της. Αμεσότητα, που όπως μας είπε και ο ίδιος ο σκηνοθέτης, ήταν ο βασικός λόγος που τον ώθησε να κάνει αυτήν την ταινία.

Ο Ρουρκ σπαρακτικός, αποδομεί κομμάτι - κομμάτι το χαρακτήρα του, σε μια κάθοδο, που παρά τις κάποιες στιγμές αισιοδοξίας, δεν φαίνεται να έχει τέλος. Στο τελευταίο μισάωρο, αντικρίζουμε έναν, καθαρά, τραγικό ήρωα, που σηκώνει το κεφάλι του, όντας βαριά πληγωμένος, από τη ζωή και τις επιλογές του (ίσως) για μια τελευταία μάχη, μια και οι άλλες διέξοδοι, είτε είναι πλέον κλειστές, είτε τις έκλεισε ο ίδιος.

Αυτή, η ταινία θα λειτουργήσει – και να μου το θυμηθείτε – αρκετά βαθιά μέσα στον ψυχή σας, αφού βγείτε από την αίθουσα!

Η δε φωτογραφία, γκριζο-μπλέ, σαν το περιβάλλον του ήρωα, μοιάζει να φωτίζεται με πιο ζεστά χρώματα, μονάχα όταν πλέον ο κεντρικός χαρακτήρας, βρίσκεται σε έναν ακόμα αγώνα στο ριγκ και πριν όλα χαθούν από κάποιο κατ της κινηματογραφικής κάμερας.