Kongen av Bastoy/King of Devil's Island. Νορβηγία, 2010. Σκηνοθεσία: Μάριους Χολστ. Σενάριο: Λαρς Σάαμπι Κρίστενσεν, Ντένις Μάγκνουσον. Ηθοποιοί: Στέλαν Σκάρσγκαρντ, Μπέντζαμιν Χέλσταντ, Κρίστοφερ Τζόνερ. 120'

Οι καταπιεστικές, συχνά τραγικές συνθήκες διαβίωσης μιας ομάδας αγοριών, στο σωφρονιστικό ίδρυμα ενός απόμερου νησιού στη Νορβηγία του 1915, σε μια δυνατή, με καλές ερμηνείες, ταινία, με θέμα την κατάχρηση εξουσίας.

Δραματικός ρεαλισμός με προσεγμένες, διακριτικές ποιητικές πινελιές και προ πάντων… βάθος. Βάθος αίσθησης των πραγμάτων που επιτυγχάνεται χάρη στο σενάριο, στη διεύθυνση των ηθοποιών και στη σκηνοθεσία.

- Πλοκή:

Στις αρχές του 20ου αιώνα, σε ένα απομονωμένο σωφρονιστικό ίδρυμα ενός νησιού στα νορβηγικά φιόρδ, μια ομάδα από αγόρια ηλικίας 11 έως 18 ετών βιώνει καθημερινά συνθήκες εντονότατης σωματικής και ψυχολογικής βίας: αντί να τους παρέχουν εκπαίδευση, ο διευθυντής του ιδρύματος και οι φύλακες τούς υποχρεώνουν σε επίπονες χειρωνακτικές εργασίες. Όμως, η άφιξη του 17χρονου Έρλινγκ στο ίδρυμα αναμένεται να αλλάξει τα πράγματα, καθώς η σφοδρή του επιθυμία να αποδράσει, θα οδηγήσει πολύ σύντομα τον ίδιο και τους συγκρατούμενους του σε εξέγερση ενάντια στο απάνθρωπο καθεστώς.

- Παραλειπόμενα:

Η ταινία γυρίστηκε μέσα σε 54 μέρες και παραβρέθηκαν άνθρωποι από 14 χώρες.

Βραβείο Καλύτερης Ταινίας και Βραβείο Κοινού στο φεστιβάλ Nordic Film Days του Λούμπεκ

Amanda Awards: Καλύτερης Ταινίας, ΒΑ Ανδρικού ρόλου και Πρωτότυπης Μουσικής

Βραβείο Καλύτερης Φωτογραφίας στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Γκέτεμποργκ

Βασισμένο σε αληθινή ιστορία: αρχές 20ου αιώνα στο νησάκι Μπαστόι της Νορβηγίας, το ομότιτλο σωφρονιστήριο λειτουργούσε ως ένας συνδυασμός αγροτικών φυλακών και Αλκατράζ για ανήλικους, από την πρώιμη εφηβεία έως την όψιμη. Στρατιωτική πειθαρχία, βαριές δουλειές και μαστίγωμα έως απομόνωση για σοβαρά παραπτώματα. Το 1915, καταφθάνουν δυο νέοι. Ο Έρλινγκ (Μπέντζαμιν Χέλσταντ) είναι αρκετά μεγάλος, σκληροτράχηλος, δεν σηκώνει νταηλίκια και έχει διατελέσει καμακιστής σε φαλαινοθηρικό. Αντέχει τις τιμωρίες. Ο Ιβάρ (Μάγκνους Λάνγκλετ) είναι εύθραυστος κι αθώος. Ο Έρλινγκ σύντομα θα αποπειραθεί ανεπιτυχώς να αποδράσει.

Ο διευθυντής του ιδρύματος (Στέλαν Σκάρσγκααρντ) είναι βέβαια αυστηρός, αλλά έχει τα «ανθρωπιστικά» όριά του, στο πλαίσιο μιας στενόμυαλης προτεσταντικής ηθικής. Φαντάζεται ότι «ισιώνει» τα παιδιά για να τα παραδώσει στην κοινωνία. Ο επόπτης Μπρέθεν (Κρίστοφερ Τζόνερ) φαίνεται να έχει σαδιστικές τάσεις. Ο διευθυντής αναρωτιέται γιατί ο επόπτης επιμένει τόσα χρόνια να είναι καθηλωμένος σε αυτή τη θέση και δεν ζητάει μετάθεση. «Ένας φιλόδοξος άνθρωπος θα το είχε κάνει» του λέει. Ίσως γιατί ο Μπρέθεν κρύβει ένα ομοφυλοφιλικό πάθος για εφήβους; Και τώρα στοχεύει στον ευαίσθητο Ιβάρ.

Στον θάλαμο του Έρλινγκ, ως «όργανο του λόχου» στέκει ο παλιός τρόφιμος Όλαφ, που πρόκειται σε λίγο καιρό να αποφυλακισθεί. Με τον Έρλινγκ θα αναπτύξουν φιλία, δύσκολα και σταδιακά. Καθώς ο Έρλινγκ είναι αναλφάβητος, ο Όλαφ αναλαμβάνει να σημειώνει μια ιστορία για κυνήγι φαλαινών που του αφηγείται. Είναι μια μεγάλη φάλαινα που χρειάστηκε μια ολόκληρη μέρα για να πεθάνει από τα χτυπήματα.

Η αυτοκτονία του Ιβάρ που δεν αντέχει την κακοποίηση από τον επόπτη Μπρέθεν λειτουργεί ως καταλύτης για μια συνολική οργή που εξελίσσεται σε τρομερή εξέγερση που φέρνει στο νου το «Εάν…» και το «Ο Αρχοντας των Μυγών». Ο τρόπος που εμφανίζεται ο στρατός μέσα απ’ τα χιόνια, εκφράζει συγκλονιστικά την διαβάθμιση της μεγάλης εξουσίας που κρύβεται πίσω από την μικρότερη. Κι άραγε, η φάλαινα τι συμβολίζει; Είναι το ίδρυμα που θέλει αγώνα για να ανατραπεί; Είναι η γενναία ψυχή του Έρλινγκ που αντέχει πολλά χτυπήματα;

Το έργο του Μάριους Χολστ (που τον έχουν απασχολήσει κι άλλοτε προβλήματα εφηβείας) παρ’ όλο που ως πλοκή δεν περιέχει κάτι διαφορετικό από πολλά άλλα φιλμ με ιδρύματα, ξεχωρίζει εντυπωσιακά ως ένα από τα καλύτερα που έχουμε δει. Δραματικός ρεαλισμός με προσεγμένες, διακριτικές ποιητικές πινελιές και προ πάντων… βάθος. Βάθος αίσθησης των πραγμάτων που επιτυγχάνεται χάρη στο σενάριο, στη διεύθυνση των ηθοποιών και στη σκηνοθεσία. Ο Χολστ αποφεύγει συνέχεια να παγιδεύσει τους χαρακτήρες και τα περιστατικά σε πολύ συγκεκριμένες αναλύσεις και συμπεράσματα, ενώ ταυτόχρονα δεν χάνει σε αφηγηματική διαύγεια. Τίποτε δεν είναι θολό αλλά και τίποτε δεν παγιώνεται ως απόλυτα ρητό. Η κακοποίηση του Ιβάρ δηλώνεται έμμεσα, η αναφορά της, οριζοντίως και κάθετα στην ιεραρχία, επίσης, ο ίδιος ο Μπρέθεν είναι μάλλον μια τυραννισμένη εσωτερικά ψυχή παρά ένας «τυφλά κακός», ο διευθυντής στέκει στα όρια ανάμεσα στο να είναι, από τη μια, ένα απολίθωμα μιας εξουσίας και από την άλλη, ένας κομφορμιστής που ίσως το ξέρει για τον εαυτό του – η γυναίκα του αντιδρά για τη ζωή τους εκεί και φεύγει. Η φιλία του Έρλινγκ με τον Όλαφ είναι άδηλη μέχρι να εκφραστεί ηρωικά στο τέλος, ο ίδιος ο Έρλινγκ υποδηλώνει ένα ψυχικό μέγεθος πολύ μεγαλύτερο από αυτό που βγάζει προς τα έξω – όπως θα μπορούσε να το κάνει π..χ ο Ράιαν Γκόσλινγκ - οι Μπέντζαμιν Χέλσταντ (Έρλινγκ) και Κρίστοφερ Τζόνερ (Μπρέθεν) ερμηνεύουν εξαιρετικά. Θα έλεγα «συγκλονιστικά» αν η ψυχραιμία που διακατέχει το όλο έργο δεν έκανε τη λέξη ακατάλληλη.

Οι σκηνές, δηλαδή, περιέχουν μια ελευθερία για τον θεατή να το ψάξει, να μετρήσει, να συμπληρώσει, όχι ένα μυστήριο αλλά τα ίδια τα φαινόμενα που στην επιφάνειά τους είναι «απλά». Θα πει κανείς ότι αυτό είναι ένας γενικός κανόνας στην τέχνη. Ναι, αλλά σε αυτή την περίπτωση έχουμε μια σοφή και με πρόθεση οργάνωση προς αυτή την κατεύθυνση της κινηματογραφικής γλώσσας. Η φωτογραφία είναι «παγωμένη», ανάλογη του αρκτικού περιβάλλοντος που μαζί με τα χαμηλόφωνα θρηνητικά έγχορδα του Γίοχαν Σιέντερκβιστ και το γνωστό μινιμαλιστικό ηχητικό διαμάντι των Σίγκουρ Ρος, ολοκληρώνουν αυτό το άψογο καλλιτεχνικό έργο.

«Η διεισδυτική φωτογραφία του Γιον Άντρεας Άντερσεν, για την οποία και τιμήθηκε στο Φεστιβάλ του Γκέτεμποργκ, υπογραμμίζει την οδύνη των χαρακτήρων και τη δριμύτητα του αφιλόξενου φυσικού τοπίου…»

VARIETY

«Προσφέροντας στην πορεία αρκετές εκπλήξεις σε σχέση με άλλες ταινίες παρόμοιας θεματολογίας, το “Βασιλιάς σε μια Κόλαση” αποτελεί ένα αριστοτεχνικά σκηνοθετημένο φιλμ, που όμως αποπνέει μια έντονη μελαγχολία».

INDIEWIRE.COM

«Βασισμένος στο υποβλητικό score του Γιόχαν Ζέντερκβιστ και στην εντυπωσιακή φωτογραφία του Γιον Άντρεας Άντερσεν ο Χολστ προσδίδει στην ταινία του μια έντονα arthouse αισθητική, τη στιγμή που αποσπά έξοχες ερμηνείες από τους νεαρούς και ερασιτέχνες στην συντριπτική τους πλειοψηφία ηθοποιούς του».

EYEFORFILM.CO.UK

«Ο Χολστ και ο σεναριογράφος Ντένις Μάνιουσον κάνουν θαυμάσια δουλειά στην ενσωμάτωση του φυσικού περιβάλλοντος στην ιστορία τους, δίνοντας ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στο δριμύ ψύχος που τυλίγει τα κορμιά, αλλά και τις ψυχές των ηρώων τους».

EFILMCRITIC.COM