Nelyubov

Ρωσία, 2017
Σκηνοθεσία: Αντρέι Ζβιάνγκιντσεφ
Σενάριο: Ολεγκ Νέγκιν
Πρωταγωνιστούν: Μαριάνα Σπίβακ, Αλεκσέι Ρόζιν, Μάτβεϊ Νόβικοφ
Διάρκεια: 128 λεπτά

Ακαταμάχητη και καθηλωτική ιστορία μιας οικογένειας που περνάει κρίσιμες ώρες, καθώς ενώ το ζευγάρι χωρίζει, εξαφανίζεται ο μοναδικός γιός. Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο 70ό Φεστιβάλ Καννών, Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ του Λονδίνου, η επίσημη υπόβολη της Ρωσίας για το Οσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.
 

Η Ζένια και ο Μπόρις βρίσκονται στα πρόθυρα του διαζυγίου. Οι συνεχείς καβγάδες επηρεάζουν τη σχέση με τον 12χρονο γιο τους Αλιόσα, ο οποίος μια μέρα εξαφανίζεται μυστηριωδώς.
Οι μπεργκμανικές «Σκηνές Από Ένα Γάμο» αποκτούν σκοτεινούς θριλερικούς τόνους, με τον πάντα αλληγορικό δημιουργό της «Επιστροφής» να σχολιάζει τις ανθρώπινες σχέσεις και την κοινωνικοπολιτική κατάσταση της χώρας του με βιτριολικά καίριο και βαθιά απαισιόδοξο τρόπο.
Από την πρώτη του ταινία, τη βραβευμένη με Χρυσό Λιοντάρι «Επιστροφή» του 2003, ο Αντρέι Σβιάγκιντσεφ κρατάει μια πολύ επιφυλακτική στάση απέναντι στις διαθέσεις των ανθρώπων για ειλικρινή συνύπαρξη.
Χρησιμοποιώντας συχνά βιβλικές αναφορές (η θυσία του Αβραάμ, η ιστορία του Ιώβ), από την εσωστρεφή «Αποξένωση» μέχρι τη ντοστογεφσκική «Έλενα» και τον υπαρξιακό «Λεβιάθαν», έχει κατασκευάσει μόλις σε τέσσερις ταινίες ένα σκοτεινά γοητευτικό κινηματογραφικό σύμπαν όπου η χρεοκοπία των αξιών και τα ανεξέλεγκτα ανθρώπινα πάθη έχουν παγιδέψει τους κατοίκους σε μια επίγεια κόλαση.
 

Μία από τις πρώτες σκηνές της πέμπτης του ταινίας, με τον εύγλωττο τίτλο «Χωρίς Αγάπη», μας ξεκαθαρίζει και τη θέση των δικών της ηρώων μέσα του: μόνο σε ένα πλάνο, η Ζένια βγαίνει από το μπάνιο και ξεκινά ένα γερό καβγά με τον άντρα της Μπόρις, με τον οποίο βρίσκονται στα πρόθυρα του διαζυγίου.
Η ένταση δυναμώνει, οι φωνές αντικαθιστούν το διάλογο και ενώ οι δυο τους προσπαθούν, αλληλοκατηγορούμενοι, να δουν πώς θα φορτώσουν τον 12χρονο γιο τους Αλιόσα ο ένας στον άλλον, η κινούμενη κάμερα αποκαλύπτει πως ο τελευταίος τους ακούει σιωπηλός κι έντρομος, κρυμμένος πίσω από την πόρτα.
Ο Μπόρις και η Ζένια είναι ένα μοντέρνο ζευγάρι που προσπαθεί να ξεκινήσει μια καινούργια ζωή. Αυτός με τη νεαρή, έγκυο φιλενάδα του κι εκείνη με έναν πλούσιο, αρκετά μεγαλύτερό της σε ηλικία.
 

Στο μέλλον τους δεν υπάρχει θέση για τον Αλιόσα και μέσα από μια σειρά καλοσκηνοθετημένων σκηνών, όπου τα σιωπηλά βλέμματα αποκαλύπτουν όσα και οι διάλογοι, καταλαβαίνουμε πως δεν υπάρχει θέση και για κανέναν άλλον πέρα από τον εαυτό τους.
Η μελαγχολική βροχή, τα ψυχρά χρώματα, οι κρύοι εσωτερικοί χώροι, ένα μακάβριο χιούμορ και μια ζοφερή εικόνα του έξω κόσμου που φτάνει μέχρι την οικογενειακή εστία (η τηλεόραση προβάλλει στο φόντο εικόνες κακοκαιρίας και κυβερνητική προπαγάνδα) ζωντανεύουν στην οθόνη μια κοινωνία διαβρωμένη ως το κόκαλο, στην οποία –ακριβώς όπως και στον «Λεβιάθαν»– κάθε θεσμός και (κοινή) ιδεολογία έχουν χρεοκοπήσει πλήρως.
Γεγονός που αποδεικνύεται περίτρανα όταν, με πικρούς μπεργκμανικούς τόνους, ο Σβιάγκιντσεφ μετατρέπει το προσωπικό δράμα σε «συλλογικό»: ο Αλιόσα εξαφανίζεται μια μέρα μυστηριωδώς και οι δύο… άσπονδοι σύζυγοι αναγκάζονται, μαζί με τις μόνιμα ανίδεες αστυνομικές αρχές, να συντονιστούν σε μια απέλπιδα αναζήτησή του.
 

Πρόκειται για μια αγωνιώδη και βλοσυρή διασκευή των «Σκηνών Από Ένα Γάμο», μια πεντακάθαρη περιγραφή των αδιέξοδων σύγχρονων σχέσεων (σε επίπεδο προσωπικό, οικογενειακό και βαθιά πολιτισμικό) και μια επώδυνα ειλικρινή ταινία, η οποία κέρδισε το βραβείο της επιτροπής στις Κάνες και αποτελεί την επίσημη υποβολή της Ρωσίας στα ξενόγλωσσα Όσκαρ.