The Announcement
Τουρκία, Βουλγαρία, 2018
Σκηνοθεσία: Μαχμούτ Φαζίλ Κοσκούν
Σενάριο: Μαχμούτ Φαζίλ Κοσκούν, Ερκάν Κεσάλ
Φωτογραφία: Κρουμ Ροντρίγκεζ
Μοντάζ: Σίσεκ Καχραμάν
Μουσική: Οκάν Καγιά
Πρωταγωνιστούν: Αλί Σεκινέρ Αλίσι, Ταχράν Καραγκόζ, Μουράτ Κιλίς
Διάρκεια: 94 λεπτά

22 Μαΐου 1963. Δυσαρεστημένοι με την υπάρχουσα κοινωνική και πολιτική κατάσταση στην Τουρκία, μια ομάδα αξιωματικών του στρατού σχεδιάζει ένα πραξικόπημα στην Άγκυρα ώστε να ανατρέψει την υπάρχουσα κυβέρνηση.
Καυστική, σκοτεινή και απρόσμενα αστεία, η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του Μαχμούτ Φαζίλ Κοσκούν εμπνέεται από πραγματικά ιστορικά γεγονότα του τούρκικου παρελθόντος για να μιλήσει ύπουλα για το εξίσου αβέβαιο παρόν της χώρας. Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο τμήμα Ορίζοντες του Φεστιβάλ Βενετίας.
Μετά την ήττα του κεμαλικού Λαϊκού Κόμματος στις εκλογές του 1950 η Τουρκία πέρασε σε μια μακρά φάση έντονων πολιτικών αντιπαραθέσεων, οι οποίες κράτησαν μια ολόκληρη δεκαετία και κορυφώθηκαν με την επέμβαση του στρατού στις 27/5/1960. Η εκλεγμένη αλλά διεφθαρμένη και απολυταρχικών μεθόδων κυβέρνηση του Αντάν Μεντερές καθαιρέθηκε (ο ίδιος εκτελέστηκε ένα χρόνο αργότερα) και ο Μεμέτ Ινονού επανήλθε στην εξουσία. Από τότε ο στρατός παρενέβη ενεργά πολλές φορές στην τούρκικη πολιτική πραγματικότητα, άλλοτε επιτυχημένα και άλλοτε όχι, όπως στην περίπτωση του συνταγματάρχη Ταλάτ Αϊντεμίρ, ο οποίος επιχείρησε να καταλάβει βίαια την εξουσία πρώτα τον Φεβρουάριο του 1962 και ύστερα τον Μάιο του 1963.
Η τρίτη ταινία του Μαχμούτ Φαζίλ Κοσκούν ρίχνει φως στην τελευταία απόπειρα από μια πρωτότυπη οπτική γωνία, ακολουθώντας το βράδυ της 22ας Μαΐου τον υπολοχαγό Σινασί, τους ταγματάρχες Κεμάλ και Ριφάτ και τον συνταγματάρχη Ρεχά. Αναμένοντας νέα από την Άγκυρα και τους ανθρώπους του Αϊντεμίρ, οι τέσσερις αξιωματικοί κινούνται για να καταλάβουν το ραδιοφωνικό σταθμό της Κωνσταντινούπολης και να απευθύνουν διάγγελμα στον τούρκικο λαό. Από την αρχή όμως τα πράγματα δεν εξελίσσονται σύμφωνα με το σχέδιό τους, καθώς η μοίρα αποφάσισε να διασκεδάσει για τα καλά με τις εθνοσωτήριες προσπάθειές τους.
Το «Πραξικόπημα» υιοθετεί μια ρεαλιστική σκηνοθετική ματιά με ακίνητα, μακράς διάρκειας πλάνα και σεκάνς-αφηγηματικά κεφάλαια μιας πορείας που ξεκινάει από ένα ταξί και καταλήγει στην εκφώνηση του διαγγέλματος. Μεταξύ τους μεσολαβεί η τούρκικη καθημερινότητα, η οποία θα μετατρέψει κωμικοτραγικά την απλή προσπάθεια των –εντός κι εκτός εισαγωγικών– ηρώων σε περιπετειώδη οδύσσεια. Από το ταξί σε ένα φορτηγάκι που δια­νέμει ψωμί, από εκεί στο ραδιοφωνικό μέγαρο, κατόπιν στο σπίτι του ηχολήπτη και ξανά πίσω, το κάθε εμπόδιο που ορθώνεται μπροστά από τους απορημένους αλλά υπομονετικά ψύχραιμους πραξικοπηματίες ανεβάζει την ένταση και δημιουργεί ένα χιουμοριστικό, κοε­νικού τύπου σασπένς. Η σοβαρή πρόθεση των αξιωματικών και η αστεία πλευρά της πραγματικότητας, μαζί τους ο στενόμυαλος μιλιταρισμός και το απρόβλεπτο της κοινωνικής ζωής, αντιπαρατίθενται με ένα στατικό, αποστασιοποιημένο και ταυτόχρονα ξεκαρδιστικό τρόπο.
Μπροστά στο ευθύ και άκαμπτο βλέμμα της κάμερας, η οποία λες και κοιτάζει με παρωπίδες την εξέλιξη της δράσης (η στρατιωτική οπτική), η σουρεαλιστική πλευρά της απλής καθημερινότητας ζωντανεύει σε όλο της το μεγαλείο, με ειλικρίνεια και σοβαρότητα που παγώνουν το γέλιο. Οι αντιθέσεις, ο κυνισμός, οι μικρότητες, η απάθεια και ο οχαδερφισμός μιας απορυθμισμένης, παραδομένης στο κυνήγι της επιβίωσης κοινωνίας έρχονται σε πρώτο πλάνο και μαζί με τον φανφαρόνικο πατριωτικό μεγαλοϊδεατισμό αναδεικνύουν περίτρανα τον κωμικοτραγικό παραλογισμό της Ιστορίας.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
Η ταινία «Το Πραξικόπημα» είναι μια ιστορία σύγκρουσης και ενότητας δύο διαφορετικών κομματιών της κοινωνίας, των στρατιωτών και των απλών πολιτών, οι οποίοι αντιλαμβάνονται τον κόσμο και τη ζωή από δύο διαφορετικές οπτικές γωνίες.

Λένε ότι, «Η κινητοποίηση στη Δύση κερδίζει την αναμονή στην Ανατολή». Το χάος και η ιλαροτραγωδία αυτής της δήλωσης είναι ορατά στην Τουρκία εδώ και πολλά χρόνια. Όταν είχα την ιδέα αυτής της ταινίας, συνειδητοποίησα ότι δεν θα μπορούσα να βρω καλύτερη ιστορία για να διηγηθώ όλες αυτές τις ιδιαιτερότητες και τις αντιφάσεις που είναι δύσκολο να κατανοηθούν με την πρώτη ματιά.

Δεν είχα καμία πρόθεση να διαλέξω πλευρά ή να κρίνω όλα αυτά που συμβαίνουν. Επίσης, δεν είμαι ιστορικός. Παρόλο που η ιστορία της ταινίας έχει πολλά κοινά με κάποια άλλα πραγματικά γεγονότα, ήθελα να γράψω τη δική μου ιστορία και να προσπαθήσω να ψηλαφήσω το παρελθόν ανεξάρτητα από την επίσημη ή ανεπίσημη ιστορία.

Ο σκοπός μου ήταν να εξιστορήσω τα διάφορα παιχνίδια εξουσίας καθώς και την εξέλιξη της ζωής μετά τη διαδικασία της ανακοίνωσης του πραξικοπήματος χωρίς όμως να αποτελώ υποστηρικτή ή πολέμιό του.

Μαχμούτ Φαζίλ Κοσκούν - ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ

Ο Μαχμούτ Φαζίλ Κοσκούν ξεκίνησε την πορεία του στο χώρο της κινηματογράφησης με τη σκηνοθεσία ντοκιμαντέρ το 2000. Γύρισε την πρώτη του ταινία μυθοπλασίας «Wrong Rosary» το 2009, για την οποία απέσπασε πολλά εθνικά και διεθνή βραβεία συμπεριλαμβανομένου του Βραβείου Χρυσή Τίγρης στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Ρότερνταμ και του Βραβείου Καλύτερος Σκηνοθέτης στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Κωνσταντινούπολης. Η δεύτερη ταινία του «Yozgat Blues» ολοκληρώθηκε το 2013 και έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Σαν Σεμπαστιάν. «Το Πραξικόπημα» αποτελεί την τρίτη του ταινία.