Atanarjuat/The Fast Runner. Καναδάς, 2002. Σκηνοθεσία: Ζαχαρίας Κούνουκ. Σενάριο: Πολ Απάκ Αντζίλιρκ. Ηθοποιοί: Νάταρ Ανγκαλάακ, Σίλβια Ιβάλου, Πίτερ-Χένρι Αρνάτσιακ, Λούσι Τουλουγκάρζιουκ. 172 λεπτά.

Συγκλονιστική ιστορία έρωτα και ζήλιας βασισμένη σε πανάρχαιους μύθους, σε μια εκπληκτικής ομορφιάς και δύναμης ταινία γυρισμένη εξ ολοκλήρου στην Αρκτική -βραβείο Χρυσής Κάμερας στο Φεστιβάλ των Κανών.

Βασισμένη σ' έναν αρχαίο μύθο των Εσκιμώων, τον ινουιτικό μύθο, που εκτυλίσσεται στην αρκτική ερημιά, στην αυγή της πρώτης χιλιετίας, είναι η ταινία αυτή του Ζαχαρία Κούνουκ, που γυρίστηκε από Εσκιμώους με ψηφιακή κάμερα και με χρηματοδότηση από τον Καναδά. Ταυτόχρονα είναι μια ιστορία με παγκόσμια απήχηση και με συναισθήματα στα οποία ανταποκρίνονται άνθρωποι απ' όλο τον κόσμο.

Η ιστορία στρέφεται γύρω από δύο αδέρφια, τον Αμακουάκ, το Δυνατό, και τον Αταναρζουάτ, το Γρήγορο Δρομέα (στην αρχή της ταινίας τούς συναντούμε ακόμη παιδιά), που είναι οι καλύτεροι κυνηγοί του καταυλισμού, προκαλώντας τη ζήλια και την οργή του αντίζηλού τους, Οκι, γιου του αρχηγού Σαουρί. Οταν ο Αταναρζουάτ ερωτεύεται την πανέμορφη Ατουάτ, που επρόκειτο να παντρευτεί ο φαντασμένος Οκι, ο τελευταίος έρχεται σε σύγκρουση μαζί του -σύγκρουση που δίνεται με τρόπο τελετουργικό, με τους δύο να αλληλοχτυπιούνται στο κεφάλι. Η σύγκρουση αυτή θα διαρκέσει χρόνια, με τραγικά αποτελέσματα.

Πρόκειται για την πρώτη ταινία γυρισμένη στη γλώσσα των Εσκιμώων της φυλής Ινουίτ, της ίδιας φυλής που μέλη της είχαν εμφανιστεί στην οθόνη πριν από 80 χρόνια στο κλασικό ντοκιμαντέρ «Ο Νάνουκ του Βορρά», του Ρόμπερτ Φλάχερτι. Για την ιστορία της εκπληκτικής αυτής ταινίας ο σεναριογράφος της βασίστηκε στην πλούσια προφορική παράδοση οκτώ γέρων Εσκιμώων του Ιγκλουλίκ, μιας μικρής κοινότητας σ' ένα μικρό νησί στην καναδική Αρκτική, με τον καθένα να αφηγείται τη δική του εκδοχή του αρχέγονου αυτού μύθου. Ο Ζαχαρίας Κούνουκ, σκηνοθέτης και παραγωγός της ταινίας, πρόεδρος και συνιδρυτής της πρώτης ανεξάρτητης καναδό-εσκιμωικής εταιρείας παραγωγής, χρησιμοποίησε αποκλειστικά Εσκιμώους ηθοποιούς γυρίζοντας την ταινία στην περιοχή του Ιγκλουλίκ, όπου εκτυλίσσεται η ιστορία, καταφέρνοντας να δώσει στην ταινία ένα ντοκιμαντερίστικο ύφος.

Εκτός του ότι μας φέρνει σ' επαφή μ' έναν άγνωστό μας κόσμο, η ταινία έχει τη μορφή του έπους, όπως τα αντίστοιχα του αμερικανικού γουέστερν, με τον Κούνουκ να δίνει στο μύθο σύγχρονες προεκτάσεις, δημιουργώντας ψυχολογικούς χαρακτήρες, καταφέρνοντας να αναπαραστήσει με ζωντάνια και δύναμη τις παραδόσεις και τη ζωή των χαρακτήρων του (τα γυρίσματα κράτησαν περισσότερο από 6 μήνες κι έδωσαν μια αυθεντικότητα στο πέρασμα του χρόνου και την αλλαγή των εποχών) κι επενδύοντας το δράμα του μ' ένα χιούμορ αλλά κι έναν ερωτισμό που καταπλήσσουν. Ανάμεσα στις εκπληκτικές σκηνές της ταινίας, που δίκαια κέρδισε το βραβείο Χρυσής Κάμερας στις Κάνες, είναι κι εκείνη όπου ο Οκι και οι μπράβοι του κυνηγούν έναν ξυπόλητο Ατανάρζουατ στις παγωμένες εκτάσεις της Αρκτικής -σκηνή ανθολογίας, που δείχνει το μέγεθος της έμπνευσης του σκηνοθέτη της.

Αρχέγονα ένστικτα φόνου

Με τον « Παγωμένο δρομέα» (Αtanarjuat - Τhe fast runner), ίσως να έχουμε το πρώτο φιξιόν φιλμ με Εσκιμώους ηθοποιούς, τεχνικούς, γυρισμένο από τους ίδιους στην Καναδική Αρκτική, το οποίο απευθύνεται στους κατοίκους όλου του πλανήτη. Γιατί; Επειδή πρωταγωνιστούν η αγάπη, ο φθόνος, η κατάχρηση εξουσίας, η μαγεία, ο φόνος, η εκδίκηση, η λύτρωση. Μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά, δηλαδή, συναισθήματα που είναι σύμφυτα με τον άνθρωπο.

Το στόρι της ταινίας είναι βασισμένο σε έναν αρχαίο ινουιτικό μύθο, ο οποίος λαμβάνει χώρα στην ανατολική αρκτική ερημιά, κοντά στο Ιγκλουλίκ, στην αυγή της πρώτης χιλιετίας, όταν οι Σαμάνοι οδηγούσαν τις μικρές ομάδες των Εσκιμώων: ο νέος αρχηγός των Σαουρί κακομεταχειρίζεται έναν παλιό του αντίπαλο, τον Τουλιμάκ. Το μίσος θα μεταφερθεί και στα παιδιά τους, καθώς ο ένας από τους δύο γιους τού Τουλιμάκ θα κατακτήσει τη μέλλουσα νύφη τού γιου τού αρχηγού κι αυτός συνωμοτεί και δολοφονεί τον έναν, ενώ ο άλλος ξεφεύγει και τρέχει γυμνός στους πάγους της Αρκτικής - οι σκηνές αυτές είναι και οι πιο εντυπωσιακές τής ταινίας.

«Κι όντως, πολύ μου άρεσε να βλέπω αυτές τις γυναίκες με τα περίτεχνα τατουάζ, τα πανέμορφα χτενισμένα μαλλιά, οι οποίες χρησιμοποιούσαν γυναικεία μαχαίρια με λεπίδες φτιαγμένες από κόκαλα και πέτρα, ενώ οι άντρες κατασκεύαζαν έλκηθρα από κέρατα ταράνδων και μυς. Ασε που φαίνονταν πανέμορφες οι οικογένειες μέσα στα ιγκλού, με όλους να φοράνε ρούχα φτιαγμένα από δέρματα ταράνδου, φώκιας, λύκου, ακόμα και πουλιών, να τα βγάζουν και νά 'ναι από κάτω γυμνοί», λέει εκστασιασμένη η φίλη μας η Αντιγόνη.

«Ωραία όλα αυτά και επώδυνη η σκηνοθεσία του Ζαχαρία Κουνούκ, καθώς τα γυρίσματα έγιναν επί έξι μήνες στους πάγους, αλλά από τη μέση και μετά έχεις την εντύπωση ότι παρακολουθείς ένα χολιγουντιανό θρίλερ με μεταφυσικές αναζητήσεις και μαύρη μαγεία. Ασε τα δυο-τρία φινάλε που έχει το φιλμ», απαντάει ο Δημήτρης μετά την προβολή της ταινίας - και συμφωνώ μαζί του.