Volver. Ισπανία, 2006. Σκηνοθεσία-σενάριο: Πέδρο Αλμοδόβαρ. Ηθοποιοί: Πενέλοπε Κρουζ, Λόλα Ντουένας, Κάρμεν Μάουρα, Μπιάνκα Πορτίγιο. 111 λεπτά.

Μ' αφορμή την ιστορία μιας μητέρας που προσπαθεί να προστατεύσει την κόρη της και συνδυάζοντας τα στοιχεία του μελοδράματος μ' εκείνα του φανταστικού, ο Αλμοδόβαρ φτιάχνει μια ταινία όλο φρεσκάδα, χάρη και μαύρο χιούμορ. Εξαιρετική στο ρόλο της μητέρας η Πενέλοπε Κρουζ.

Μια ακόμη ταινία στην οποία ο Ισπανός Πέδρο Αλμοδόβαρ («Γυναίκες στα πρόθυρα νευρικής κρίσης», «Μίλα μου», «Κακή εκπαίδευση») ασχολείται με τις γυναίκες και τα προβλήματά τους, καταφέρνοντας να ανανεώσει το θέμα του. Τη φορά αυτή, στο «Volver» (που σημαίνει «Γύρνα πίσω»), το πετυχαίνει συνδυάζοντας με δεξιοτεχνία και μπόλικο χιούμορ τα προβλήματα τριών γενιών γυναικών με το θέμα του φανταστικού κινηματογράφου, και συγκεκριμένα την επιστροφή μιας νεκρής. Στο επίκεντρο η Ραϊμούντα (μια θαυμάσια, αισθησιακή Πενέλοπε Κρουζ), η οποία αναλαμβάνει να κρύψει το πτώμα, όταν η κόρη της Πάουλα σκοτώνει τον πατέρα της, στην προσπάθειά της να προστατευτεί από τις σεξουαλικές του επιθέσεις.

Γύρω από ένα έξυπνο, καλογραμμένο σενάριο, ο Αλμοδόβαρ αναμιγνύει με δεξιοτεχνία άλλες, το ίδιο ενδιαφέρουσες, ιστορίες: της Σόλε, μιας μεγαλύτερης χωρισμένης αδερφής, της Αγκουστίνα, μιας παλιάς φίλης, που φροντίζει την άρρωστη θεία τους και που κρύβει ένα μυστικό, και της Ιρένε (η γνωστή μας από τις «Γυναίκες στα πρόθυρα νευρικής κρίσης», Κάρμεν Μάουρα), της νεκρής μητέρας που «επιστρέφει» για να ξεκαθαρίσει μερικά πράγματα.

Οπως σημείωνα και στην ανταπόκρισή μου από τις Κάνες, στις ιστορίες αυτές οι άντρες είναι οι κακοί ενώ οι γυναίκες, παρ' όλο που είναι θύματα, καταφέρνουν να επιβιώσουν, επιβεβαιώνοντας αυτό που τόνιζε σε ταινία του ο Φερέρι, πως «το μέλλον είναι γυναίκα». Ο Αλμοδόβαρ εκμεταλλεύεται μια μελοδραματική ιστορία που μοιάζει με τηλεοπτική σαπουνόπερα για να φτιάξει μια όλο φρεσκάδα ταινία, συνδυάζοντας τα στοιχεία του θρίλερ, φέρνοντας στο νου τον Χίτσκοκ και ταινίες του όπως «Η θηλιά» και «Ποιος σκότωσε τον Χάρι» (η προσπάθεια εξαφάνισης του νεκρού πατέρα, μια πετσέτα στο πάτωμα που σταδιακά απορροφά το αίμα και το κατοπινό του θάψιμο, μέσα σ' ένα ψυγείο, κοντά στο ποτάμι), με τα, τακτικά στο έργο του, στοιχεία του μελοδράματος, διανθίζοντας τις περισσότερες σκηνές του με χιούμορ, συχνά μαύρο (τα δείπνα ενός κινηματογραφικού συνεργείου στο εστιατόριο του οποίου αναλαμβάνει προσωρινά τη διεύθυνση η Ραϊμούντα, ενώ στο μέσα δωμάτιο είναι το ψυγείο με το πτώμα). Σ' αυτά πρέπει να προσθέσω και τις ερμηνείες, που όλες είναι, όπως πάντα στον Αλμοδόβαρ, άψογες.

Γύρνα πίσω

 Οι θαυμαστές επιστροφές

Στον κινηματογράφο, όταν οι άνθρωποι ταιριάζουν και ξέρουν τι θέλουν να κάνουν, το αποτέλεσμα δεν μπορεί παρά να είναι εξαιρετικό. Το «Γύρνα πίσω» είναι μια ταινία γεμάτη επιστροφές, επιτυχημένες και θαυμαστές. Ο Πέδρο Αλμοδόβαρ, μετά τους προβληματισμούς του με την παιδική ηλικία στην «Κακή εκπαίδευση», γυρνάει στις γυναικείες ιστορίες. Μια αγαπημένη του πρωταγωνίστρια, η Πενέλοπι Κρουζ, ύστερα από μια σειρά αδιάφορες αμερικανικές ταινίες, γυρίζει στον Αλμοδόβαρ και κάνει τον καλύτερο ρόλο της καριέρας της (φτιάχνοντας μια φιγούρα που μοιάζει με τη Σοφία Λόρεν), όπως γυρίζει και η Κάρμεν Μάουρα.

Αλλά και στο σενάριο, η επιστροφή είναι το βασικό μοτίβο, με μια μάνα νεκρή, που επιστρέφει στη ζωή για να κλείσει ανοιχτούς λογαριασμούς και μια γυναίκα που γυρίζει στην ηρεμία του χωριού της και τις στενές συγγενικές σχέσεις.

Το «Γύρνα πίσω» θα μπορούσε να είναι ένα απλό μελόδραμα, αν το είχε σκηνοθετήσει οποιοσδήποτε άλλος. Ομως, ο Αλμοδόβαρ ελαφρύνει τα βαριά του θέματα, τον θάνατο, το έγκλημα, την οικογενειακή απόσταση, με χιούμορ, χρώματα και με ατάκες - προσθήκες καθημερινότητας, που κανείς άλλος δεν τολμάει να χρησιμοποιήσει.

Η Ραϊμούντα, μια καθαρίστρια παντρεμένη, με μια έφηβη κόρη, έρχεται αντιμέτωπη με την απόπειρα βιασμού της κόρης από τον πατέρα της και τον φόνο του. Είναι πάντως μια γυναίκα που παίρνει τα πράγματα στα χέρια της και φροντίζει να τα διορθώσει. Θα νιώσει όμως το έδαφος να φεύγει κάτω από τα πόδια της όταν επιστρέψει στη ζωή η μητέρα της, που είχε πεθάνει σε πυρκαγιά μαζί με τον πατέρα της.

Ενα σχόλιο για την τηλεόραση της κατινιάς έχει ιδιαίτερη σημασία μέσα στην ταινία. Το σενάριο, αν συνέβαινε στην πραγματικότητα, θα μπορούσε να είναι θέμα μιας μεσημεριανής εκπομπής. Στα χέρια, ωστόσο, του Αλμοδόβαρ μεταμορφώνεται σε μια ιστορία συγκινητική για τη συμφιλίωση, την αγάπη και την ικανότητα να βρίσκεις τη χαρά ακόμη και στην πιο τραγική κατάσταση. Οτι δηλαδή, δεν έχουν τόσο μεγάλη σημασία τα παιχνίδια που μας παίζει η ζωή, αλλά πώς οι ίδιοι τη χειριζόμαστε.