Babel. ΗΠΑ, 2006. Σκηνοθεσία: Αλεχάντρο Γκονζάλεζ Ιναρίτου. Σενάριο: Γκιγιέρμο Αριάγκα. Ηθοποιοί: Μπραντ Πιτ, Κέιτ Μπλάνσετ, Γκάελ Γκαρσία Μπερνάλ, Κότζι Γιακούσο, Αντριάνα Μπαράζα. 142'

Μέσα από τέσσερις παράλληλες ιστορίες ο Ιναρίτου μάς μιλάει για τις υπέρμετρες φιλοδοξίες, καθώς και τη δυσκολία συνεννόησης ανάμεσα στους ανθρώπους.

Η «Βαβέλ» είναι απολύτως συνεπής με τον τίτλο της: πραγματεύεται την αδυναμία επικοινωνίας ανθρώπων που έρχονται από διαφορετικούς κόσμους και οι τροχιές τους τέμνονται τυχαία προκαλώντας τραγωδίες. Το τυχαίο θα μπορούσε να περιγραφεί σχηματικά σαν την κίνηση της στέκας πάνω στο τραπέζι του μπιλιάρδου που προκαλεί αλλεπάλληλες καραμπόλες αλλάζοντας τα δεδομένα του παιχνιδιού. Το ίδιο συμβαίνει και στη ζωή, η οποία μπορεί να αλλάξει ξαφνικά, ως επί το πλείστον προς το χειρότερο κατά τον σεναριογράφο Γκιγιέρμο Αριάγκα και τον σκηνοθέτη Αλεχάντρο Γκονζάλες Ιναρίτου, από μια σύμπτωση φαινομενικά ασήμαντη. Από ένα φύσημα του αέρα. Σε αυτό το αόρατο τραπέζι του μπιλιάρδου ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να ζει ένα μαρτύριο παρόμοιο με αυτό του Σίσυφου: το μοτίβο θάνατος - ενοχή επαναλαμβάνεται διαρκώς για να γίνει δυσβάσταχτο φορτίο στους ώμους των «ενοίκων» του σύγχρονου πύργου της Βαβέλ, που κλυδωνίζεται επικίνδυνα. Η αφήγηση στη «Βαβέλ» είναι μη γραμμική. Κλιμακώνεται μέσα από τρεις διαφορετικές ιστορίες ανθρώπων, οι οποίες συμβαίνουν σε διαφορετικό χρόνο, αλλά διαπλέκονται από τον Ιναρίτου. Η πρώτη διαδραματίζεται σε μια γυμνή ορεινή περιοχή του Μαρόκου. Ενας Μαροκινός αγοράζει στη μαύρη αγορά μια καραμπίνα για να προφυλάξει το κοπάδι του από τα τσακάλια. Στη συνέχεια, τα δύο μικρά παιδιά του πυροβολούν απερίσκεπτα, μαθαίνοντας σημάδι, ένα τουριστικό λεωφορείο στο βάθος μιας κοιλάδας. Η σφαίρα τραυματίζει σοβαρά μια άτυχη Αμερικανίδα τουρίστρια που επιβαίνει στο λεωφορείο. Η αμερικανική πρεσβεία και το CNN ανακαλύπτουν τρομοκράτες, οι τοπικές αρχές βγαίνουν στα βουνά, ενώ ο σύζυγος της άτυχης γυναίκας βυθίζεται στις ενοχές επειδή ο ίδιος είχε πείσει τη γυναίκα του να τον ακολουθήσει σ’ αυτό το ταξίδι. Στη δεύτερη ιστορία η Μεξικάνα γκουβερνάντα των παιδιών του παραπάνω ζευγαριού, αδυνατώντας να βρει αντικαταστάτρια για ένα βράδυ, παίρνει μαζί της τα παιδιά στον γάμο του γιου της, στο Μεξικό. Το ταξίδι της επιστροφής μετατρέπεται σε τραγωδία εξαιτίας της προκατάληψης και μιας ανόητης λεκτικής σύγκρουσης ανάμεσα στον ανιψιό της και σε έναν τελωνειακό φρουρό.

Η τρίτη ιστορία διαδραματίζεται στο Τόκιο με ήρωες μια νεαρή κωφάλαλη, που μετά την αυτοκτονία της μητέρας της αναζητεί μάταια ερωτικό σύντροφο, και τον μοναχικό πατέρα της, ο οποίος κάποτε βρέθηκε στο Μαρόκο για αναψυχή και χάρισε την κυνηγετική του καραμπίνα σε έναν ντόπιο...

Η τωρινή συνεργασία των Αριάγκα -Ιναρίτου κινείται σε ένα πλαίσιο παρόμοιο με εκείνο των προπέρσινων «21 γραμμαρίων». Το θέμα δεν είναι πρωτότυπο. Αυτό, όμως, που κάνει τη «Βαβέλ» ξεχωριστή είναι ο αργός και μεθοδικός τρόπος με τον οποίο ο Ιναρίτου χαρτογραφεί τη σύγχρονη ανθρώπινη έρημο.

Βαβέλ, το όνομα της παγκοσμιοποιημένης ασυνεννοησίας

 Δείγμα του καλπάζοντος μεξικανικού κινηματογράφου. Τουτέστιν Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιάριτου το όνομα του σκηνοθέτη (και των «21 γραμμαρίων») και Γκιγιέρμο Αριάγκα ο σεναριογράφος αυτής της παγκοσμιοποιημένης ασυνεννοησίας!

Λίγο να ξύσεις την επιφάνεια μοιάζει με μπιλιάρδο, όπου η μια μπίλια κοπανάει και κοπανιέται πάνω στην άλλη και στο τέλος όλες καταλήγουν σε μια μαύρη χοάνη. Αν μάλιστα ξύσεις ακόμα πιο βαθιά, τότε θα «δεις» ότι το μπιλιάρδο είναι εγκαταστημένο σε κάθε όροφο του πύργου της Βαβέλ. Προσέξτε και θα καταλάβετε.

Όλα ξεκινούν από μια σφαίρα ανυποψίαστων παιδιών από τα κατσικοχώρια του Μαρόκου. Αρπάζουν την κυνηγετική καραμπίνα του πατέρα τους και στοιχηματίζοντας ότι η σφαίρα δεν φτάνει τα τρία χιλιόμετρα, πυροβολούν τουριστικό λεωφορείο με αποτέλεσμα να τραυματίσουν Αμερικανίδα τουρίστρια (Κέιτ Μπλάνσετ). Ποιος το έκανε; Μα φυσικά μουσουλμάνοι τρομοκράτες! Όμως και στο ισόγειο (στη βάση) οι μπίλιες κοπανιούνται με την ίδια χάρη προκαλώντας παρόμοια ζάλη. Οι επιβάτες στρέφονται εναντίον του τρελαμένου συζύγου (Μπραντ Πιτ) γιατί εκείνος θέλει το πούλμαν να τους μεταφέρει στο πλησιέστερο χωριό, εκείνοι όμως να επιστρέψουν στην πρωτεύουσα για να γλιτώσουν από τον Μπιν Λάντεν. Πώς λέγεται αυτό; Ο σώζων εαυτόν σωθήτω. Πάμε τώρα στο υπόγειο.

Πώς λέμε ότι το πέταγμα μιας πεταλούδας στην Ασία μπορεί να προκαλέσει καταστροφικούς τυφώνες στην Β. Αμερική; Έτσι ακριβώς. Διότι η υπηρέτρια που φροντίζει τα δύο παιδιά του ζεύγους των Αμερικανών, πρέπει να φύγει προκειμένου να παραβρεθεί στον γάμο του γιου της. Επομένως τι να κάνει; Έτσι το τριτοκοσμικό «σκουπίδι» μαζί με δύο προνομιούχους ανήλικους Αμερικανούς και με οδηγό έναν επιπόλαιο ανιψιό (Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ) διασχίζουν τα σύνορα που χωρίζουν τον αμερικανικό πολιτισμό από το καθυστερημένο Μεξικό. Αυτό ήταν. Ένας γάμος, καταλήγει σε κηδεία. Ο λόγος απλός και συνηθισμένος. Τη νύκτα πέφτουν πάνω σε μπλόκο της αμερικανικής αστυνομίας. Ο ανιψιός είναι λαθρομετανάστης άρα λεπρός, δηλαδή βαράτε και όποιον πάρει ο Χάρος!

Με την εξαίρεση του τρίτου, του ανεξάρτητου, αυτόνομου και ξεκάρφωτου επεισοδίου που λαμβάνει χώρα στην Ιαπωνία, όλα τα υπόλοιπα, δηλαδή τα δύο τρίτα καλώς σχεδιασμένα, οικοδομημένα, ταξινομημένα. Ο αίλουρος από το Μεξικό με οπτική εντελώς ντοκιμαντερίστικη, ώστε ο θεατής να λειτουργεί σαν αυτόπτης μάρτυρας και όχι τουρίστας και με μια εξαιρετική διαχείριση του νεκρού (αργού) χρόνου και της σιωπής - πράγματα τόσο δύσκολα όσο να μεταλλάξεις τον Μπους σε κομμουνιστή - υπογράφει τη δεύτερη, μετά το «Amores perros», καλύτερη δημιουργία του.

Στην πραγματικότητα ο εγκέφαλος πίσω απ' όλα αυτά είναι ο Γκιγιέρμο Αριάγκα, μία από τις καλύτερες πένες της Οικουμένης. Μέσα από προσωπικές, μικρές ιστορίες αποκαλύπτει την καρδιά της παγκοσμιοποίησης. Πώς; Απλά. Τοποθετεί τον κόσμο πάνω σε μια βάρκα. Όλοι δεμένοι με μια αόρατη αλυσίδα. Έτσι και φύγει ο ένας προς τα εδώ παρασύρει τους άλλους προς τον βυθό. Ελεύθεροι αλλά φυλακισμένοι. Το νόημα απλό. Δεν είμαστε άνθρωποι, λέει ο Αριάγκα. Μπίλιες είμαστε. Μπίλιες που μας κοπανάει η στέκα του ρατσισμού, της αλαζονείας και του ιμπεριαλισμού. Καλύτερα μια μέρα ελεύθερο πουλί παρά σαράντα χρόνια μπίλια και φυλακή!

Με δυο λόγια: Τρία περιστατικά από Μαρόκο, ΗΠΑ, Μεξικό, Ιαπωνία. Δηλαδή Λευκοί, Μαύροι, Κίτρινοι, όλοι ένοικοι της ίδιας Βαβέλ, σε διαφορετικούς ορόφους εγκαταστημένοι. Μια Αμερικανίδα τραυματίζεται από αδέσποτη σφαίρα με αποτέλεσμα δύο πιτσιρίκια της Αφρικής να θεωρηθούν τρομοκράτες, ενώ στην άλλη μεριά, στην Καλιφόρνια της Αμερικής, η αστυνομία καταδιώκει την Μεξικάνα υπηρέτρια που φροντίζει τα δύο παιδιά του ζεύγους που κάνει τουρισμό στο Μαρόκο προκειμένου να ξεπεράσει μια συνηθισμένη κρίση μεταγαμιαίας ασυνεννοησίας!