The Italian/Italianetz. Ρωσία, 2005. Σκηνοθεσία: Αντρέι Κραβτζούκ. Σενάριο: Αντρέι Ρομάνοφ. Ηθοποιοί: Κόλια Σπιριντόνοφ, Ντένις Μοϊσένκο, Σάσα Σιρότκιν, Ολγα Σουβάλοβα. 99 λεπτά.

Η εκμετάλλευση των ορφανών παιδιών, δηκτικό σχόλιο πάνω στη σκληρή πραγματικότητα στη σύγχρονη μετα-σοσιαλιστική Ρωσία, μέσα από την Οδύσσεια ενός 5χρονου αγοριού που ψάχνει τη μητέρα του.

Η ταινία -βραβείο καλύτερης νεανικής ταινίας στο Φεστιβάλ Βερολίνου 2005- εκτυλίσσεται στη Ρωσία το 2002 και καταγράφει την Οδύσσεια του Βάνια, ενός 5χρονου αγοριού, τρόφιμου ορφανοτροφείου σε ένα μικρό χωριό, όπου τα περισσότερα παιδιά κρατούνται για να πωληθούν στην πραγματικότητα για τα όργανά τους. Οταν τα πααιδιά πληροφορούνται για την αυτοκτονία της μητέρας ενός άλλου ορφανού, που εξαφανίστηκε περίεργα (μάλλον δολοφονήθηκε για τα όργανά του!), ο Βάνια, παρά τα εμπόδια που του δημιουργεί η «Μαντάμ», όπως την αποκαλούν (η πονηρή, αδίστακτη διευθύντρια του ορφανοτροφείου), αρνείται να ακολουθήσει την ιταλική οικογένεια που θέλει να τον υιοθετήσει και δραπετεύσει, ξεκινώντας ένα ταξίδι αναζήτησης της πραγματικής του μητέρας, κυνηγημένος από την πονηρή και αδίστακτη διευθύντρια του ορφανοτροφείου (που εκμεταλλεύεται με διάφορους τρόπους τα παιδιά) και τον βοηθό της.

Η ζωή στο ορφανοτροφείο και η εκμετάλλευσή τους από τη διευθύντρια και τους συνεργούς της φέρνουν στο νου τον κόσμο του «Ολιβερ Τουίστ» του Ντίκενς, κόσμο που, δυστυχώς, στη σύγχρονη μεταβατική Ρωσία αποτελεί μια σκληρή πραγματικότητα. Ο Κραβτζούκ, στην πρώτη του αυτή ταινία, αποφεύγει τους μελοδραματισμούς, για να καταγράψει με κάθε λεπτομέρεια, αλλά και αντικειμενικότητα τον κόσμο στον οποίο κινούνται τα παιδιά, με φωτογραφία (του Αλεξάντερ Μπούροφ) εικαστικά επεξεργασμένη, καθοδηγώντας υποδειγματικά τους ηθοποιούς του, ιδιαίτερα τον μικρό Κόλια Σπιριντόνοφ, που κινείται και τρέχει σαν μικρό αγρίμι - η απλή, απέριττη σκηνή του φινάλε είναι από τις πιο όμορφες και συγκινητικές που είδαμε σε ταινία τα τελευταία χρόνια.

ΕΝΑ ΤΡΥΦΕΡΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ

Ο ΙΤΑΛΟΣ

Σε ένα ορφανοτροφείο στη Ρωσία, σε ένα περιβάλλον που θυμίζει Ντίκενς, ένα ζευγάρι Ιταλών επιλέγει τον εξάχρονο Βάνια για θετό τους γιο και πληρώνουν πολλά την υπεύθυνη για την υιοθεσία του. Υπόσχονται στον Βάνια ότι θα έρθουν ξανά σε μερικούς μήνες να τον πάρουν. Ο Βάνια αν και θεωρείται τυχερός από τα υπόλοιπα παιδιά, αισθάνεται ανασφάλεια και φόβο για αυτήν την μεγάλη αλλαγή, έναν φόβο τον οποίο μετατρέπει σε μεγάλη επιθυμία να γνωρίσει την πραγματική του μητέρα. Έτσι ξεκινάει για ένα ταξίδι στην πόλη όπου μαθαίνει ότι κατοικεί η μητέρα του. Το ταξίδι είναι δύσκολο και έχει στοιχεία παιδικού παραμυθιού όχι μόνο στο σενάριο- η κακιά υπεύθυνη των υιοθεσιών και ο φίλος της ψάχνουν τον Βάνια και τον κυνηγούν- αλλά και στην φωτογραφία που δίνει μια αίσθηση του φανταστικού.

Η σκληρότητα με την οποία παρουσιάζεται η ζωή στο ορφανοτροφείο παραμένει στο βάθος καθώς η αλληλεγγύη που δείχνουν τα παιδιά μεταξύ τους και η αλληλοϋποστήριξή τους μαλακώνουν το κρύο τοπίο. Σε αντίθεση με τον σύγχρονο καπιταλισμό που ενσαρκώνει η κυρία των υιοθεσιών, τα παιδιά έχουν φτιάξει μια κολεκτίβα (λεφτά και υλικά αγαθά μοιράζονται δίκαια σε όλους) που θυμίζει παλιότερες εποχές στην Ρωσία.

Το καλύτερο κομμάτι της ταινίας βρίσκεται στην αναζήτηση από το παιδί ενός συγκεκριμένου δρόμου στην άγνωστη πόλη όπου βρίσκεται η πραγματική του μητέρα. Κανείς δε λαμβάνει σοβαρά υπόψη του τις ερωτήσεις του αγοριού που προσπαθεί να μάθει που βρίσκεται ο πολυπόθητος δρόμος. Και ενώ ο Βάνια δείχνει μια τρομερή ωριμότητα στο ύφος του, η απόρριψή του από τους μεγάλους δηλώνει με σαφή τρόπο το ότι βρίσκεται σε μια ηλικία που δεν τον υπολογίζουν ως ισότιμο άτομο. Είναι ακόμα ένα παιδί, ανήμπορο και αβοήθητο. Είναι ένα τρυφερό παραμύθι που αξίζει κανείς να δει.