Anche libero va bene. Ιταλία, 2006. Σκηνοθεσία: Κιμ Ρόσι Στιούαρτ. Σενάριο: Λίντα Φέρι, Φεντερίκο Σταρνόνε, Φραντσέσκο Γκιαμούσο, Κιμ Ρόσι Στιούαρτ. Ηθοποιοί: Κιμ Ρόσι Στιούαρτ, Μπάρμπορα Μπομπούλοβα, Αλεσάντρο Μοράτσε. 108 λεπτά.

Στην πρώτη του σκηνοθετική αυτή στροφή, ο πολύ γνωστός στη χώρα του Ιταλός ηθοποιός Κιμ Ρόσι Στιούαρτ κατάφερε να φτιάξει μία από τις πιο τρυφερές, όμορφες, βαθιά συγκινητικές, πρώτες ταινίες. Η ιστορία στρέφεται γύρω από έναν πατέρα (στο ρόλο ο ίδιος ο Στιούαρτ) που προσπαθεί να μεγαλώσει, μόνος του, τα δύο παιδιά του, το 10χρονο Τόμι και τη μικρότερη κόρη του, Βιόλα. Η μητέρα των παιδιών, που έχει φύγει μ' έναν εραστή (κάτι που  όπως ανακαλύπτουμε κάνει συχνά), κάποια στιγμή επιστρέφει και παρ' όλο που ο πατέρας δεν τη θέλει, δέχεται τελικά να την κρατήσει, όταν εκείνη υπόσχεται πως αυτή είναι η τελευταία φορά που τους εγκαταλείπει. Ο Στιούαρτ εστιάζει την κάμερά του στη σχέση ανάμεσα στον πατέρα και το γιο, καταγράφοντας τους φόβους και τους δισταγμούς του γιου, την επιμονή του πατέρα, ιδιαίτερα σ' ό,τι αφορά το μέλλον του Τόμι (τον θέλει να γίνει κολυμβητής, ενώ αυτός προτιμά το ποδόσφαιρο), τα πρώτα δειλά ερωτικά σκιρτήματα του Τόμι αλλά και τα προβλήματα του ίδιου του πατέρα. Με μια απλή, λιτή σκηνοθεσία, με μια χάρη που θυμίζει τις πρώτες ταινίες του Τριφό, ο Στιούαρτ αποδείχνεται ένας ταλαντούχος σκηνοθέτης που μπορεί να προσφέρει πολλά στο νέο ιταλικό κινηματογράφο.

Η σοφία της αθωότητας

«Ανάμεσα», δηλαδή «Αnche libero va bene» που ελευθέρως πα να πει «ακόμα και λίμπερο να παίζω καλά είναι». Του νέου ηθοποιού Κιμ Ρόσι Στούαρτ η σκηνοθεσία μ΄ ένα σενάριο γραμμένο παρακαλώ από τέσσερις υπογραφές, συμπεριλαμβανομένης του σκηνοθέτη.

Το καλύτερο οικογενειακό δράμα της πόλης, μακράν όλων των άλλων. Ο Στούαρτ αν και ως κούκλος θα έκανε περίπατο στην γκλαμουριά ιλουστρασιόν θεαμάτων, στηρίζει το σύμπαν του έργου του στους ρόλους, στους χαρακτήρες, στις ερμηνείες.

Πρώτα ο Άνθρωπος, έπειτα η Τεχνική. Ως εκ τούτου συμβαίνει το αδιανόητο. Ένας της νέας γενιάς να επιστρέφει με ιλιγγιώδη ταχύτητα στα κλασικά, στα πρωταρχικά, στα δραματικά. Τα στοιχειώδη ρε παιδιά. Εντάξει να κουνάμε- τάχα μου ρεαλιστικά- τη μηχανή. Εντάξει να ρίχνουμε ηρωίνη, βία και πήδημα. Αλλά για να έχουμε καλό ρώτημα, με το σινεμά σινεμά τι θα γίνει; Γκαγκά;

Τηρουμένων των δυσθεώρητων αναλογιών, ό,τι περίπου έκανε ο Σουηδός σοφός Ίνγκμαρ Μπέργκμαν στις «Σκηνές από ένα γάμο», το ίδιο, σε μικρότερες φυσικά επιδόσεις και κλίμακες, διαπράττει ο Σ τούαρτ . Αξονάς του ένα δεκάχρονο αγόρι (παρεμπιπτόντως η σιωπηλή ερμηνεία του Αλεσάντρο Μόρας βάζει κάτω δεκάδες πασίγνωστα θηρία). Από τον Τόμι τον πιτσιρικά προκύπτει το δράμα.

Από τον Τόμι συλλαμβάνουμε την αλήθεια. Από τον Τόμι η συγκίνηση, από αυτόν οι αλλαγές, από αυτόν η ωριμότητα και η ισορροπία. Η σκηνή που ρίχνει μια ματιά τρόμου στο σκοτεινό διαμέρισμα και λέει στον πατέρα του «δεν είναι κανείς στο σπίτι», εννοώντας «η μάνα με εγκατέλειψε ακόμη μια φορά», είναι σκέτη ανατριχίλα.

Σοφότερα τα παιδιά από τους τρελαμένους γονείς. Σφουγγάρια υπόγειων κραδασμών. Ιχνηλάτες επικείμενων αλλαγών. Πυξίδες αυριανών προσανατολισμών. Δείκτες λεπτών συναισθηματικών εναλλαγών. Το ένστικτο, αγαπητοί μου, το ένστικτο. Αυτό το πλεονέκτημα των βλαστών. Το ένστικτο, η ανιδιοτέλεια, η αμεσότητα, αυτά συγκροτούν τη σοφία της αθωότητας. Ο Τόμι ανάμεσα στην ταραγμένη μάνα και στον απρόβλεπτο πατέρα του. Αμφότεροι εκκενώνουν την τρέλα τους μέσα στο σπίτι τους, στα μικρά παιδιά τους. Προκειμένου να ικανοποιήσουν το στραμπουληγμένο «θέλω» τους, λοβοτομούν ασυστόλως την ψυχολογία των παιδιών τους.

Η μάνα με το ένα πόδι μέσα, με το άλλο έξω. Πού, γιατί, πώς, με ποιον, δεν έχει σημασία καμία. Η μάνα «πόρνη» για τον πατέρα. Ο πατέρας «τρελός» για τη μάνα. Για τον Τ όμι και οι δύο ακατάλληλοι για τη σχέση. Επιτέλους συνέλθετε. Επιτέλους αφήστε τα παιδιά στην ησυχία τους. Επιτέλους συγκρατηθείτε. Επιτέλους, αγαπητέ μου. Δεν σου αρέσει, να χωρίσεις. Επιτέλους , αγαπητή μου, έφερες στον κόσμο δύο παιδιά, τι τα θέλεις τα λούσα και τα μεγαλεία; Α, δεν μπορώ άλλο. Οι καταστροφές στις σχέσεις προέρχονται αποκλειστικά από την παράνοια των μεγάλων. Πηγαίνετε να δείτε τον εαυτό σας μπας και συνέλθετε και χαρίσετε στα παιδιά σας μια λιγότερη βασανιστική μούρλια!

Με δυο λόγια: Δύο αδέλφια ανάμεσα σε νέους (έχει σημασία αυτό) αταίριαστους γονείς. Η μάνα προκειμένου να ικανοποιήσει τις στερήσεις της, στα παλιά της παπούτσια τα σπλάχνα της. Πάνω στο τσαλακωμένο γράμμα που στέλνει στον δεκάχρονο γιο της είναι αποτυπωμένη όλη η ανισόρροπη ταραχή της. Ο πατέρας ευερέθιστος, απρόβλεπτος, διαλυμένος. Ξεσπάει παντού, ακόμη και στα παιδιά του. Όλο το σύγχρονο δράμα στεγασμένο σε ένα διαμέρισμα με ήρωα ένα δεκάχρονο αγόρι. Πώς λέμε «Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν» μέσα στα χαρακώματα του πολέμου; Έτσι κι εδώ. Ένας αόρατος πόλεμος μέσα στο σπίτι αυτά και τα παιδικά χρόνια του δεκάχρο- νου Ιταλού Ιβάν!

ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΔΥΟ ΓΟΝΕΙΣ

«Ανώριμη αγάπη, αλλά αγάπη. Δεν είμαι και τόσο βέβαιος ότι είναι “κακό”. Προσπάθησα πολύ σκληρά να δείξω δύο γονείς που η αγάπη τους δεν είναι ούτε καλή αλλά ούτε και κακή. Είναι δικαιολογημένη με το δικό της τρόπο, ακόμα και αν είναι απελπισμένη, σχεδόν παράλογη. Αν είχα δείξει το στερεότυπο του κακού γονιού, θα ήταν πολύ εύκολο. Μαζί με τους σεναριογράφους, Λίντα Φέρι, Φεντερίκο Σταρνόνε, Φραντσέσκο Γκαμούσο, προσπάθησα να δημιουργήσω δύο γονείς με πολύπλεύρες προσωπικότητες. Εγώ τους αγάπησα πάντως και τους αγαπώ πολύ… Ήθελα να μείνω πιστός στην αλήθεια, ώστε να βγαίνει μέσα από αυτήν η πραγματικότητα της εποχής. Ξέρω ότι έψαχνα για χαρακτήρες αρχέτυπα, καθαρούς ανθρώπους και απόλυτα υπαρξιακούς που να παραμένουν απαράλλαχτοι από τις αντιξοότητες. Αυτή η περίοδος της ζωής μας είναι τόσο γεμάτη από ωραία πράγματα, ακόμα και μια πολύ δύσκολη και μοναχική παιδική ηλικία, πάντα τη νοσταλγούμε.» (Ο Κιμ Ρόσι Στιούαρτ μιλά για την ταινία του «Ανάμεσα»).