ΗΠΑ, 2002. Σκηνοθεσία: Γκας Βαν Σαντ. Σενάριο: Ματ Ντέιμον, Κέισι Αφλεκ, Γκας Βαν Σαντ. Ηθοποιοί: Ματ Ντέιμον, Κέισι Αφλεκ. Διάρκεια: 103 λεπτά.

Ασυνήθιστο, μινιμαλιστικό «ρόουντ-μούβι» γύρω από δυο νέους που χάνονται στην έρημο.

Στο μινιμαλιστικό στιλ των πρώτων ταινιών του («Drugstore Cowboy», «Το δικό μου Αϊντάχο») επιστρέφει με την ταινία του αυτή, που προβλήθηκε στο φεστιβάλ του ανεξάρτητου κινηματογράφου του Σάντανς, ο Αμερικανός σκηνοθέτης Γκας Βαν Σαντ. Η ιστορία της ταινίας, από ένα σενάριο που έγραψαν μαζί με τον Βαν Σαντ οι δυο πρωταγωνιστές του, αφηγείται την πορεία δυο νέων, παιδικών φίλων, με το ίδιο όνομα (Gerry), που ξεκινούν να διασχίσουν με το αυτοκίνητο τις νοτιοδυτικές πολιτείες κι όπου κάποια στιγμή, αφού εγκαταλείψουν το αυτοκίνητο, χάνουν τον προσανατολισμό τους και βρίσκονται μόνοι, διψασμένοι και αβοήθητοι στα αχανή και άγρια τοπία της περιοχής.

Ο Βαν Σαντ είναι ένας σκηνοθέτης με εξαιρετική κινηματογραφική ματιά κι η ταινία του έχει όλα τα θετικά στοιχεία που συναντάμε στις καλύτερες ταινίες που έχει γυρίσει μέχρι σήμερα: πλάνα με εντυπωσιακές συνθέσεις, σωστές, προσεγμένες μέχρι κάθε λεπτομέρεια, κινήσεις της μηχανής, τράβελινγκ μεγάλης διάρκειας που εδώ θυμίζουν τον κινηματογράφο του Αντονιόνι και του Αγγελόπουλου (η θαυμάσια φωτογραφία είναι του ελληνικής καταγωγής Χάρις Σαββίδη). Η ταινία του επικεντρώνεται στις σχέσεις ανάμεσα σε πρόσωπα που αργοπεθαίνουν χαμένα στην έρημο, προσπαθώντας να επιβιώσουν μέσα σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες, έμμεσο σχόλιο πάνω στην ίδια την ανθρώπινη κατάσταση. Η μεγάλη πορεία των δυο νέων και οι συχνά παράλογες συζητήσεις τους φέρνουν στο νου το θέατρο του Μπέκετ και, αν το ατέλειωτο, συχνά χωρίς κανένα διάλογο, περπάτημά τους (υπάρχουν πλάνα που κρατάνε περισσότερο από δέκα λεπτά) κουράσει (ή ακόμη και κοιμίσει) ορισμένους θεατές, η ταινία μπορεί ταυτόχρονα να γοητεύσει, και να σας κρατήσει ως το τέλος.

Σαν ηπειρώτικο μοιρολόι

Για να μετρηθούμε. Όσοι δρασκελίσουν το κατώφλι του «Gerry» τόσοι είναι και οι εντελώς αληθινοί σινεφίλ αυτού του τόπου. Πέντε, Πέντε. Αλλά να ξέρουμε τι μας γίνεται.

Δύο πασίγνωστα ονόματα της αμερικανικής σκηνής - ο Γκας Βαν Σαντ τού «Δικού μου Aινταχο» και του «Εξαιρετικού Γουίλ Χάντινγκ» και ο Ματ Ντέιμον - παρέα με τον Κέισι Aφλεκ, αδελφό τού Μπεν Aφλεκ, αποφάσισαν να κάνουν το εντελώς δικό τους και να γυρίσουν μια ταινία που διαθέτει τα εξής πέντε «πράγματα»: Δύο ηθοποιούς, έναν... αντικατοπτρισμό, ένα τζιπ και μια άδεια, θηριώδη έρημο. Περίπου σα να βλέπεις την αμερικανική εκδοχή της ιρανικής ταινίας του Αμπάς Κιαροστάμι «Γεύση από κεράσι»!

Στο πρώτο ημίωρο θέλεις να το βάλεις στα πόδια. Στο δεύτερο (αν αντέξεις) φωλιάζεις και στο τρίτο σε καταλαμβάνουν ρίγη ενθουσιασμού. Το σχεδόν απόλυτο τίποτα μετασχηματίζεται σε μια πεισιθανάτια ελεγεία του σύγχρονου ανθρώπου. Σα ν' ακούς ένα ατελείωτο μονοφωνικό κομμάτι που αρχίζει σαν μονότονος ψίθυρος και καταλήγει σε πολυφωνικό ηπειρώτικο μοιρολόι. Απίστευτο.

Στόρι, σενάριο, πλοκή, δράση, ίντριγκα, σασπένς, όλα αυτά που αποτελούν τη σάρκα και τα οστά κάθε ταινίας έχουν μείνει στην εξώπορτα αυτού του μοναδικού εγχειρήματος. Αν ζούσε ο Κασσαβέτης θα τους έβγαζε το καπέλο και αν η ίδια ταινία είχε γυριστεί στη δεκαετία του '60, τότε που η κινηματογραφική κουλτούρα θα κυκλοφορούσε ως ατραξιόν σε όλα τα αξιοπρεπή φεστιβάλ της οικουμένης... Διαβάστε πράγματα. Δύο νέοι εγκαταλείπουν το αυτοκίνητό τους πλησίον της... ερήμου και αρχίζουν να βαδίζουν προς άγνωστη κατεύθυνση. Γιατί; Αδιάφορο. Μέσα σε ελάχιστες ώρες έχουν χάσει εντελώς τον προσανατολισμό τους. Κάθε βλέμμα και κάθε βήμα οδηγεί στο πουθενά. Έρημος, ορίζοντας, έρημος, ορίζοντας. Σα να φέρνουν βόλτες γύρω από τον άξονά τους, σα να κάνουν τον γύρω του ενός βομβαρδισμένου κόσμου, σα να οδηγούνται εθελουσίως προς την Αχερουσία σα να έχουν κλείσει ραντεβού με τον χάρο και σα να έχουν απολέσει κάθε ίχνος αυτοσυντήρησης και επιβίωσης. Όλα αυτά μαζί σε μια ιστορία βηματισμού μέσα στην έρημο! Ο «Gerry» είναι το πιο έγκυρο τεστ σκηνοθετικής καταλληλότητας. Έτσι και καταφέρει κανείς να αποσπάσει την προσοχή και να καθηλώσει έστω και χίλιους θεατές περιγράφοντας δύο τύπους να περπατάνε στην έρημο επί 100 λεπτά της ώρας, ε τότε είναι γεννημένος σκηνοθέτης. Ως εκ τούτου ο Γκας Βαν Σαντ του «Γουίλ Χάντινγκ» και του «Aινταχο» είναι εντελώς αγνώριστος. Πέραν κάθε αμφιβολίας είναι ό,τι καλύτερο έχει κάνει ποτέ και ζήτημα είναι αν θα το επαναλάβει. Η μηχανή του είναι κολλημένη στην ανάσα της μουσικής του Aρβο Παρτ και στο δεύτερο μισό καταφέρνει με στατικές εικόνες να κουρελιάζει όλα τα οπτικά εφέ όλων των βιντεοκλίπ. Συνεργός σ' αυτό το πρωτοφανές εμπορικό χαρακίρι ο «δικός μας» Χάρης Σαββίδης σε ρόλο διευθυντή φωτογραφίας. Η πεμπτουσία του ελάχιστου!