It's All About Love. Σουηδία, 2003. Σκηνοθεσία: Τόμας Βίντερμπεργκ. Σενάριο: Τόμας Βίντερμπεργκ, Μόγκενς Ρούκοφ. Ηθοποιοί: Γιοακίν Φίνιξ, Κλερ Ντέινς, Ντάγκλας Χένσολ, Σον Πεν, Αλαν Αρμστρονγκ, Μαργκό Μάρτιντεϊλ. 104 λεπτά.

Σε μια Νέα Υόρκη του μέλλοντος ένας άντρας αγωνίζεται να σώσει την αγαπημένη του από τα σατανικά σχέδια των ανθρώπων που την εκμεταλλεύονται, σε μια ταινία που συνδυάζει τον ρομαντικό έρωτα με το θρίλερ.

Σε μια ερωτική ιστορία με φόντο μια Νέα Υόρκη του πολύ κοντινού μέλλοντος στρέφεται ο Δανός σκηνοθέτης Τόμας Βίντερμπεργκ, γνωστός μας από τη βραβευμένη ταινία «Οικογενειακή γιορτή», γυρισμένη στο πνεύμα του «Δόγματος» (ταινίες γυρισμένες χωρίς τεχνητά μέσα) που είχε τότε ξεκινήσει μαζί με τον Λαρς φον Τρίερ. Σ' αντίθεση, όμως, με το Δόγμα, εδώ ο Βίντερμπεργκ ακολουθεί τον παραδοσιακό τρόπο αφήγησης για να στήσει την ιστορία του.

Είναι καλοκαίρι στη Νέα Υόρκη το 2021. Ενώ οι άνθρωποι κάθε τόσο, μπροστά στα μάτια των αδιάφορων πολιτών, πέφτουν νεκροί στους δρόμους από κάποια μυστηριώδη επιδημία, ο Τζον (Γιοακίν Φίνιξ) φτάνει από την Πολωνία για να διευθετήσει το θέμα του διαζυγίου με τη γυναίκα του, άσο του πατινάζ, Ελένα (Κλερ Ντέινς), με την οποία δεν συζεί εδώ κι αρκετά χρόνια. Γύρω όμως από την Ελένα ανακαλύπτει μια παράξενη ομάδα ανθρώπων, που την κρατούν σαν φυλακισμένη και που, στο πρόγραμμά της του πατινάζ, χρησιμοποιούν, για να την ξεκουράσουν όπως υποστηρίζουν, διάφορες άλλες γυναίκες-κλώνους. Η Ελένα που δεν έχει πάψει ν' αγαπά τον Τζον του ζητεί τη βοήθειά του κι αρχίζουν μαζί έναν απελπισμένο αγώνα να ξεφύγουν από τους διώκτες τους.

Ο έρωτας είναι το κύριο θέμα της ταινίας του Βίντερμπεργκ. Ο έρωτας που έρχεται σε σύγκρουση με το χρήμα και την ψυχρή, απάνθρωπη λογική. Η μελλοντολογική τοποθέτηση της ταινίας δεν έχει καμιά σχέση με τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας, ιδιαίτερα μάλιστα όταν ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί ένα ρετρό ντεκόρ -τη μόδα και γενικά το στιλ της δεκαετίας του '50. Χρησιμοποιώντας διάφορα κινηματογραφικά είδη, μαζί κι εκείνο του θρίλερ (στο νου έρχεται ο Χίτσκοκ αλλά και ο Κιούμπρικ του «Μάτια ερμητικά κλειστά»), ο Βίντερμπεργκ καταφέρνει να δημιουργήσει τη σωστή ατμόσφαιρα που τονίζεται και από τη θαυμάσια μουσική του Ζμπίγκνιεφ Πράισνερ.

Σίγουρα το σενάριο φαίνεται αποσπασματικό και κάπως μπερδεμένο, οι εικαστικές όμως και άλλες αρετές του (μαζί και η ερωτική ιστορία του) καταφέρνουν τελικά να γοητεύσουν το θεατή. Στα θετικά της ταινίας η παρουσία -έστω και λιγοστή- του Σον Πεν στο ρόλο ενός (κάπως ανεξήγητου) φίλου του ήρωα που φοβάται τα αεροπλάνα παρ' όλο που ταξιδεύει σ' ένα.

Aγγελοι με κομμένα φτερά

Ο Σουηδός Τόμας Βίντερμπεργκ της «Οικογενειακής γιορτής» επανακάμπτει με τον Κάφκα, τη Νέα Υόρκη, την κλωνοποίηση και τον Έρωτα. Το Αλλο Σινεμά δίνει και σώζει!

Το ιδιαίτερο και ίσως μοναδικό στοιχείο που διαφοροποιεί το «Ιt's all about love» - Όλα για την αγάπη - από κάθε άλλη ερωτική ιστορία πρόσφατης παραγωγής, είναι πως όλοι οι «επιβάτες» του ισορροπούν πάνω σε μια λεπτή κλωστή. Με την παραμικρή στραβοπατημασιά ο Βίντερμπεργκ κινδυνεύει να γκρεμοτσακιστεί στο κενό του μειδιάματος και της χλεύης. Ο λόγος είναι καθαρά σεναριακός. Η ιστορία του είναι ερωτική, αλλά η κατάληξή της είναι επιστημονικοφανταστική. Η διάθεση της ταινίας είναι αισθηματική, αλλά ο χαρακτήρας της είναι θριλεροειδής. Με το ένα πόδι εδώ και με το άλλο εκεί κολυμπάει σε δύο βάρκες με κωπηλάτη τον Κάφκα.

Αν κανείς επιχειρούσε να αφηγηθεί αυτό το συγκεκριμένο περιστατικό που λαμβάνει χώρα στη Νέα Υόρκη του 2021, θα κατέληγε εχθρός της απλής λογικής του. Πλήθος ερωτημάτων μένουν αναπάντητα και οι ρόλοι πλήθους προσώπων μένουν αδιευκρίνιστοι. Ποιοι είναι αυτοί οι τύποι - σωματικών διαστάσεων ντουλάπας - που καταφθάνουν στο αεροδρόμιο για να παραλάβουν έναν νέο άνθρωπο και να τον οδηγήσουν μπροστά στη γυναίκα του, με την οποία έχει συμφωνηθεί η λύση του γάμου τους; Και γιατί, αντί του σπιτιού, τον οδηγούν σ' ένα πεντάστερο, αχανές και σκοτεινό ξενοδοχείο, όπου όλοι υποκλίνονται μπροστά του; Ποιοι είναι αυτοί που με υποτελή και υποκριτική ευγένεια απειλούν και αυτόν και τη γυναίκα του; Τι, τέλος πάντων, κρύβεται πίσω απ' αυτή την πολυτελή ομηρεία;

Η συνεισφορά της καφκικής μυθιστοριογραφίας δεν έγκειται απλώς και μόνο στην πρωτοτυπία της περιγραφής ενός εφιάλτη, όπου το υποκείμενο βρίσκεται ανίσχυρο, απροστάτευτο και παγιδευμένο από την τερατική παγίδα της γραφειοκεντρικής εξουσίας. Αλλά - ιδιαίτερα - στο ξεχωριστό γεγονός πως η κατάληξη αυτής της τερατικής σχέσης είναι ο πλήρης, ο απόλυτος και ο χαώδης παραλογισμός. Να το πάω πιο πέρα; Να πάω. Βασικό, πρωτογενές συστατικό του παραλογισμού είναι ο ανορθολογισμός. Δηλαδή, η πλήρης εξαφάνιση του «γιατί». Έτσι - στον σύγχρονο, πολυδαίδαλο, χαοτικό κόσμο - η διαλεκτική του αίτιου και του αιτιατού έχει υποκατασταθεί από το παράλογο. Όπως, δηλαδή, η ύπαρξη ατόμων μερικές φορές κρέμεται από μια σύμπτωση και από μια κάμερα που μας στοχεύει και μας παρακολουθεί από το Διάστημα, όπως με μια πληκτρολόγηση στο κομπιούτερ μπορεί ν' αλλάξουν το όνομά μας και από φιλήσυχος οικογενειάρχης να μεταβληθείς σε κοινό εγκληματία, έτσι και στην ταινία του Βίντερμπεργκ. Το «γιατί» είναι αόρατο. Ο εφιάλτης όμως είναι ορατός, ανελέητος και καταστροφικός.

Το επιμύθιο αυτής του καφκικού συμβάντος είναι ο συσχετισμός της επιστήμης του περιβάλλοντος με τη φιλοσοφία και την κοινωνία. Ολοένα και περισσότερο ο πλανήτης θα κατοικείται από κλωνοποιημένα όντα. Δίχως βούληση, δίχως σκέψη, δίχως αισθήματα. Αυτή η σταδιακή και μη αναστρέψιμη πορεία του Ανθρώπου προς το ρομποτικό ομοίωμά του θα συγχρονιστεί και με την έλευση της εποχής των πάγων. Λιγότεροι πραγματικοί άνθρωποι, λιγότερες καρδιές, λιγότερα αισθήματα, περισσότεροι πάγοι. Η μετάλλαξη των κατοίκων αυτού του πλανήτη θα προκαλέσει κοσμικές αλλαγές στο περιβάλλον. Σε άλλες χώρες θα εξαφανιστεί ο νόμος της βαρύτητας, σε άλλες θα χιονίζει το καλοκαίρι. Ο ανθρώπινος πολιτισμός θα ενταφιαστεί από δυσθεώρητα παγωμένα βουνά, όπου μέσα τους οι μεταλλαγμένοι θα συνεχίζουν απρόσκοπτα το παράλογο έργο τους. Έξω, πάνω στις παγωμένες βουνοκορφές, οι ελάχιστοι επιζώντες ερωτευμένοι θα βαδίζουν μόνοι προς το πουθενά με μια και μοναδική ελπίδα. Με την καρδιά τους να λειώσουν το χιόνι και με τον έρωτά τους να ξαναφτιάξουν τα πάντα από την αρχή. Μπορούν;