Dolls. Ιαπωνία, 2002. Σκηνοθεσία-σενάριο: Τακέσι Κιτάνο. Ηθοποιοί: Μίχο Κάνο, Χιντετόσι Νισιτζίμα, Τατσούγια Μιχάσι, Τσιέκο Ματσουμπάρα. 113 λεπτά.

Τρεις σύγχρονες ιστορίες έρωτα δοσμένες με το στιλ του κλασικού κουκλοθέατρου Μπουνράκου σε μια έξοχη, ελεγειακή ταινία.

Λυρική ταινία με τρεις διαφορετικές ιστορίες, εμπνευσμένες από τις κλασικές κούκλες Μπουνράκου, είναι το νέο έργο «Κούκλες» του Τακέσι Κιτάνο («Πυροτεχνήματα», «Το καλοκαίρι του Κικουτζίρο»). Η ταινία αρχίζει με ένα απόσπασμα από μια ιστορία του 17ου αιώνα γύρω από τον τραγικό έρωτα ενός ζευγαριού (γνωστού ως «δεμένοι ζητιάνοι»), που παρουσιάζεται με τις ξύλινες κούκλες του κλασικού θεάτρου με μαριονέτες Μπουνράκου και ακολουθούν τρεις αυτόνομες ιστορίες.

Ο έρωτας, η απώλεια, η αφοσίωση αλλά και η θυσία είναι στο επίκεντρο των ιστοριών που ο Κιτάνο αφηγείται με ένα μελαγχολικό, ελεγειακό τόνο. Μια ταινία εκπληκτική, γοητευτική, απαλή όπως μια συμφωνία του Μπετόβεν, όπου οι ποιητικές σκηνές με τις πανέμορφες εικόνες τους (η εξαιρετική φωτογραφία είναι του Κατσούμι Γιανακισμίμα) διαπερνούν το σώμα σου και σε ηρεμούν, σκορπίζοντας στις φλέβες σου τη γαλήνη και τη λυρική ομορφιά.

Ο θρίαμβος του έρωτα

Οι «Κούκλες» (Dolls) του Τακέσι Κιτάνο είναι το φλιπσάιντ της «Αυτοκρατορίας των αισθήσεων» του Όσιμα! Έρως ανίκατε μάχαν. Ίδια γραμμή, ίδια θεματολογία, ίδια κόκκινη κλωστή, ίδιο πάθος, ίδια αφοσίωση, ίδια λογική, ίδια κατάληξη. Είμαστε αυτό που λατρεύουμε και ό,τι λατρεύουμε πεθαίνει. Μελαγχολικό, πικρό, ελεγειακό, ποιητικό. Η διαφορά ανάμεσα στην «Αυτοκρατορία» του Όσιμα και τις «Κούκλες» του Κιτάνο είναι η οπτική. Ο πρώτος - ο Όσιμα - με γυμνό σώμα, με αχαλίνωτο έρωτα, με σαρκικό πάθος. Ο δεύτερος - ο Κιτάνο - με ντυμένα σώματα, με ρομαντική διάθεση και με απέραντη αφοσίωση μέχρι την τρέλα, τον θάνατο και ακόμα πιο πέρα. Η αλυσίδα που δένει τις καρδιές αιώνιων εραστών. Η απόλυτη ταύτιση, η έσχατη αυτοταπείνωση και η ολοκληρωτική περιφρόνηση στα κυνικά ήθη της εποχής μας.

Το κόκκινο νήμα που διαπερνάει τις τρεις ερωτικές ιστορίες του Κιτάνο είναι η ανιδιοτελής και ολοσχερής εκχώρηση του Εγώ στον αλλον. Υπάρχω μέσα από Σένα. Χωρίς Εσένα είμαι το αόρατο μηδέν. Ο αληθινός, απόλυτος, ολοκληρωτικός, μοναδικός Έρωτας - λέει ο Κιτάνο - είναι σαν την αστείρευτη πηγή. Ρέει διαρκώς και εκβάλλει άφθονες ποσότητες υγρού προς την ίδια κατεύθυνση. Και το πιο παρανοϊκό απ' όλα, είναι πως αυτή η πηγή έχει τη δυνατότητα - μέσα από αόρατες, μεταφυσικές διαδικασίες - να ανατροφοδοτείται και να παράγει απίστευτες ποσότητες νερού χωρίς να πέφτει σταγόνα βροχής στην επιφάνεια της Γης. Απίστευτο. Το τοπίο - δηλαδή ο περιβάλλων, ανθρώπινος χώρος - είναι άνυδρος σε βαθμό Σαχάρας. Κι όμως, ο Έρωτας, ξεπερνώντας όλα τα εμπόδια και καταστρατηγώντας όλους τους νόμους της Φύσης, καταφέρνει, μόνος, αβοήθητος και βαλλόμενος πανταχόθεν, να λειτουργεί, να εκπέμπει και να δυναμώνει, τροφοδοτούμενος από τον... εαυτό του. Η απόλυτη «Μηχανή»!

Παράλογο, θα πείτε. Κι όμως, η διάταξη των «δυνάμεων» και η κλιμάκωση των τριών ιστοριών μοιάζει με γεωμετρικό σχήμα. Η βάση αυτού του σχήματος είναι μια απίστευτη ιστορία. Νεαρός υποψήφιος γιάπης, μόλις μαθαίνει πως το κορίτσι που εγκατέλειψε, χάριν ζάπλουτης νύφης, βρίσκεται στα πρόθυρα αυτοκτονίας, παρατάει τη γαμήλια τελετή και ακολουθεί τη λατρεία του μέχρι την τρέλα. Δεμένοι με ένα κόκκινο σχοινί, χωρίς ίχνος τροφής και χωρίς κανένα μέτρο στοιχειώδους υλικής αυτοπροστασίας, διασχίζουν όλη τη χώρα, σαν ζωντανοί ήρωες ενός παραδοσιακού, παμπάλαιου παραμυθιού. Γίνεται; Όχι, δεν γίνεται. Αλλά στη βάση του και στον πυρήνα του, τούτο εδώ το ακραίο περιστατικό διεκδικεί μια θέση στην Πινακοθήκη των Συμβόλων. Με λίγα λόγια, ο γνήσιος, ανιδιοτελής και απόλυτος Έρωτας είναι εξαρτημένος και δεμένος με την αφοσίωση και τη θυσία.

Οι δύο άλλες - ισοδύναμες - πλευρές αυτού του γεωμετρικού (αλλά πνευματικού και υπερβατικού) τριγώνου, ορίζονται από ισάριθμες, παράλογες ιστορίες. Το ιδεολογικό επιμύθιο της πρώτης είναι ο θαυμασμός. Της δεύτερης η πίστη. Και ο θαυμασμός και η πίστη είναι οι πυλώνες του αληθινού έρωτα. Αγαπάμε ό,τι θαυμάζουμε και μένουμε πιστοί σε ό,τι αγαπάμε. Συμβαίνει; Όχι - βιαστικά - θα πείτε. Για σκεφτείτε το. Και σκεφτείτε το πολυδιάστατα και πολυφωνικά. Όχι μόνο έρωτας για έναν άνθρωπο, αλλά και έρωτας για τις ιδέες και τις αξίες σου. Εκατομμύρια παρέμειναν ακλόνητοι σε ό,τι πίστεψαν και εκατομμύρια εκχώρησαν όλο τους το είναι για μια καλύτερη ζωή. Με απλά λόγια, η πορεία αυτού του πολυδιάστατου Έρωτα είναι προκαθορισμένη. Που πάει να πει πως από μόνος μου δεν υπάρχω. Όμως, για να υπάρξω με τον αλλον (υποκείμενο) και με το αλλο (ιδεολογία) πρέπει να είμαι αποφασισμένος να θυσιαστώ. Η Σισύφειος τραγωδία της ανθρώπινης μοίρας. Πορευόμαστε δεμένοι με μια κλωστή. Για άλλους αυτή η κλωστή είναι κόκκινη (πάθος). Για τους περισσότερους είναι ανύπαρκτη. Όμως χωρίς το κόκκινο, χωρίς το πάθος, τον έρωτα, την πίστη και την αφοσίωση, τίποτα και κανένας δεν θα υπήρχαν. Οι ερωτευμένοι είναι οι σωτήρες και οι ήρωες της ανθρωπότητας. Εμείς δεν μπορούμε, αλλά τουλάχιστον να τους ευγνωμονούμε!