It's a Free World... Βρετανία, 2007. Σκηνοθεσία: Κεν Λόουτς. Σενάριο: Πολ Λάβερτι. Ηθοποιοί: Κίρστεν Γουέαρινγκ, Τζούλιετ Ελις, Λέσλαβ Ζούρες, Κόλιν Κάφλιν. 93 λεπτά.

Συγκλονιστική ταινία, σχόλιο πάνω στη στυγνή εκμετάλλευση των μεταναστών στον κόσμο της ελεύθερης οικονομίας μέσα από την ιστορία μιας ενεργητικής γυναίκας στο σύγχρονο Λονδίνο που αρχίζει τη δική της επιχείρηση εξεύρεσης εργασίας (βραβείο σεναρίου στο Φεστιβάλ Βενετίας).

Την εκμετάλλευση των μεταναστών στη σημερινή Αγγλία και τον τρόπο λειτουργίας της ελεύθερης οικονομίας καυτηριάζει στην ταινία του αυτή ο βραβευμένος πέρυσι με το Χρυσό Φοίνικα των Κανών για την ταινία του «Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι», σκηνοθέτης Κεν Λόουτς. Επιστρέφοντας στην Αγγλία του «ελεύθερου κόσμου...» (οι τελείες στον αγγλικό τίτλο της ταινίας υποδεικνύουν την ειρωνική στάση του σκηνοθέτη) από την αποστολή της στην Πολωνία για την εξεύρεση φτηνής εργασίας, για λογαριασμό της εταιρείας στην οποία εργάζεται, η Αντζι, μια όλο ενέργεια και φαντασία 30άρα γυναίκα βρίσκεται ξαφνικά χωρίς δουλειά κι αποφασίζει, με τη βοήθεια μιας συγκατοίκου της, ν' ανοίξει το δικό της γραφείο εξεύρεσης εργασίας για μετανάστες. Ευρηματική, καβάλα σ' ένα μηχανάκι, η Αντζι τρέχει ασταμάτητα σ' αναζήτηση κακόμοιρων πελατών, αρχικά νόμιμων μεταναστών, στη συνέχεια και παράνομων, για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στα έξοδα αλλά και να καλύψει τρύπες που δημιουργούν ανέντιμοι εργοδότες, για να μετατραπεί σταδιακά σε μια αδίστακτη, το ίδιο μ' εκείνους που κατηγορούσε, εργοδότρια, που με τα ίδια απάνθρωπα μέσα, αρχίζει να εκμεταλλεύεται τους φτωχούς μετανάστες που αρχικά ήθελε να βοηθήσει.

Ζούμε σ' ένα σκληρό, απάνθρωπο κόσμο, ένα δήθεν ελεύθερο κόσμο, που εκμεταλλεύεται το άτομο, το οποίο για να επιβιώσει, για να εξασφαλίσει μια θέση στον ήλιο, τελικά αναγκάζεται να μετατραπεί κι αυτό σ' εκμεταλλευτή, μας λέει ο Λόουτς. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο στρατευμένος αριστερός σκηνοθέτης καταπιάνεται με την κοινωνική και πολιτική κατάσταση της σύγχρονης κοινωνίας, και ιδιαίτερα με θέματα όπως αυτά της ανεργίας και της εκμετάλλευσης των μεταναστών. Φτάνει να θυμηθούμε τις ταινίες του, «Το όνομά μου είναι Τζο», «Ψωμί και τριαντάφυλλα», «Γλυκά δεκάξι», «Ενα τρυφερό φιλί», «Ο Πολ, ο Μικ και οι άλλοι». Τώρα, με το «Ενας ελεύθερος κόσμος», με βάση ένα καλογραμμένο, με έξυπνα αναπτυγμένες καταστάσεις και ολοκληρωμένους χαρακτήρες, σενάριο του τακτικού συνεργάτη του σκηνοθέτη, Πολ Λάβερτι (βραβείο καλύτερου σεναρίου στο Φεστιβάλ Βενετίας), ο Λόουτς έφτιαξε ακόμη μία εξαιρετική ταινία, που σε κρατά καθηλωμένο στη θέση σου από την αρχή ώς το τέλος, ταινία σκηνοθετημένη με οξυδέρκεια και κριτική ματιά, από την οποία δεν λείπουν η ανθρωπιά και η συμπάθεια για τα πρόσωπά του, καυστικό ταυτόχρονα σχόλιο για την ελεύθερη οικονομία και τα μέσα στα οποία αναγκάζει τα άτομα να καταφύγουν για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Στα συν της ταινίας και οι εξαιρετικές ερμηνείες όλων των ηθοποιών, μ' επικεφαλής την Κίρστεν Γουέαρινγκ, δυναμική στο δύσκολο ρόλο της Αντζι που η βρετανική κοινωνία μετατρέπει από γυναίκα καταπιεσμένη σε στυγνό καταπιεστή.

Ένας ελεύθερος κόσμος

Ο Κεν Λόουτς του «Ελεύθερου κόσμου» (Ιt΄s a free world- 2007) με μόνιμο σεναριογράφο τον Πολ Λάβερτι, που εξελίσσεται σε μεγάλο δραματουργό, μεταβάλλεται σε χειρουργό της αλλοτρίωσης. Με τους κλασικούς του μαρξισμού δηλαδή. Που πάει να πει πως όταν ο εργαζόμενος αρπάξει τα ηνία της εργοδοσίας, τότε επέρχεται πλήρης μετάλλαξη. Τότε ο πρώην εργάτης, γίνεται χειρότερος κι από τον χειρότερο αφέντη. Είναι ζήτημα υποκειμενικής επιλογής; Όχι, απαντάει ο Λόουτς. Το κεφάλαιο οδηγεί. Ο εργοδότης ακολουθεί. Αλλιώτικα δεν μπορεί. Για να επιβιώσεις, πρέπει να μαστιγώσεις. Η περίπτωση της Άντζι- την υποδύεται συναρπαστικά η τριαντάχρονη Κίρστον Γουέριν, μια από τις ελάχιστες αποκαλύψεις της χρονιάς- θυμίζει έναν τσίφτη πιτσιρικά με το όνομα Λίαμ του «Sweet sixteen» (Γλυκά δεκάξι- 2001- με πρωταγωνιστή μιαν άλλη αποκάλυψη της βρετανικής σκηνής, τον Ουίλιαμ Κόμπστον). Όπως η Άντζι έτσι και ο Λίαμ, ένα θηρίο μέσα στο ανώνυμο πλήθος. Ένα θηρίο που βήμα βήμα καταλήγει να υπηρετεί αυτό που πολεμούσε. What a waste! Λίαμ χαραμίστηκες, λέει στο τέλος η αδελφή του. Αν ο Λίαμ όμως έχει κι άλλες επιλογές, η Άντζι δεν έχει καμία, παρά να ακολουθήσει αυτό που ήξερε να κάνει. Όσο περισσότερο ανοίγει η αγορά (παγκοσμιοποίηση) τόσο κλείνουν οι επιλογές (άνθρωπος). Αυτό το πρώτο συμπέρασμα από τον Free world. Η Άντζι, λοιπόν, αρχίζει από τον υπόνομο. Λαμογιά και παρανομία. Από εκεί που άρχισαν όλοι. Από εκεί που άρχισε ο Ντάνιελ Πλέινβιου (Ντάνιελ Ντέι Λιούις) στο αριστούργημα του Πολ Τόμας Άντερσον «Τhere will be blood». Χύνει αίμα ο Πλέινβιου, χύνει μεταφορικά και η Άντζι. Από τα κάτω και με λαμογιές οικοδομεί ένα παράνομο γραφείο ευρέσεως μαύρης εργασίας. Να βοηθήσω τους λαθρομετανάστες, βρε αδελφέ. Τους βοηθάει, τους ξεζουμίζει, την βοηθάνε και αποθησαυρίζει. Όχι έτσι μονοδιάστατα, μονόχορδα και ευθύγραμμα. Με τύψεις, ενοχές, πισωγυρίσματα, αναστολές. Η Άντζι θέλει άνθρωπος να είναι. Ο Free world όμως θέλει κτήνος να την κάνει. Έτσι, κόντρα στις προθέσεις, τις πεποιθήσεις, την ευαισθησία της, αρχίζει και πατάει επί πτωμάτων. Η Άντζι κερδίζει, η Βρετανία θεριεύει, η μαύρη εργασία υποφέρει. Εδώ ακριβώς ο Κεν Λόουτς με τον Πολ Λάβερτι γκρεμίζουν ψευδαισθήσεις, απομυθοποιούν ευρωπαϊκές, πολιτισμένες συναναστροφές και συναντάνε την Αλέκα Παπαρήγα. Τhere will be blood. Θα χυθεί αίμα. Για να καταλάβετε, ο Λόουτς είναι άξιο τέκνο του βρετανικού εμπειρικισμού. Ολότελα ακαδημαϊκό σινεμά, αλλά εξελιγμένο. Όπως με τις αγγλικές ομάδες: σέντρα, κεφαλιά, γκολ. Μονότονο παιχνίδι αλλά διαρκώς επιθετικό και στις μεγάλες στιγμές κορυφαίο και μοναδικό.