Sanxia Haoren/Still Life. Κίνα, 2007. Σκηνοθεσία: Τζία Ζανγκ-Κε. Σενάριο: Τζία Ζανγκ-Κε, Σουν Τζιανμίν, Γκουάν Να. Ηθοποιοί: Ζάο Τάο, Χαν Σανμίνγκ. 108'

Μια στοχαστική, ποιητική ματιά πάνω στη σύγχρονη Κίνα και τα προβλήματά της, μέσα από την ιστορία ενός μεσήλικα άντρα που ψάχνει την πρώην γυναίκα και την κόρη του σε μια πόλη που, για τη δημιουργία ενός φράγματος, θα κατακλυστεί από τα νερά του ποταμού Γιανγκ Τσε. Χρυσό Λιοντάρι στο Φεστιβάλ Βενετίας 2007.

Βραβευμένη με το Χρυσό Λιοντάρι στο περσινό Φεστιβάλ Βενετίας, η ταινία του Κινέζου Τζία Ζανγκ-Κε («Αγνωστες απολαύσεις») ξεκινά με τον μεσήλικα Χαν (Χαν Σανμίνγκ), φτωχό εργάτη ορυχείου, να φτάνει στην πόλη Φενγκτζί σ' αναζήτηση της πρώην γυναίκας και της κόρης του, που δεν έχει δει εδώ και 15 χρόνια, χωρίς να ξέρει πως σύντομα η πόλη θα βυθιστεί στα νερά του ποταμού Γιανγκ Τσε, για να δώσει τη θέση της σ' ένα μεγάλο υδροηλεκτρικό φράγμα - ο ίδιος σκηνοθέτης γύρισε και ένα ωριαίο ντοκιμαντέρ γύρω από το φτιάξιμο του φράγματος, το οποίο είδαμε την ίδια χρονιά στη Βενετία. Ενώ πιάνει δουλειά στην κατεδάφιση τμήματος της πόλης, που θα σημάνει τη μετακίνηση χιλιάδων κατοίκων και την καταστροφή της ιστορικής μνήμης του τόπου, ο Χαν αρχίζει να περιφέρεται στους γύρω χώρους μιλώντας με εργάτες και άλλα πρόσωπα, σε μια προσπάθεια να βρει τα δύο χαμένα γι' αυτόν αγαπημένα πρόσωπα. Παράλληλα με την ιστορία του Χαν, ο Τζία Ζανγκ-Κε μάς παρουσιάζει και την ιστορία μιας νεαρής νοσοκόμας (Ζάο Τάο) που αναζητεί τον αγνοούμενο άντρα της.

Ο σκηνοθέτης καταγράφει με λεπτομέρεια τη σταδιακή κατεδάφιση της πόλης, χρησιμοποιώντας ένα συγγενικό με το ντοκιμαντέρ στιλ, ενώ παράλληλα κάνει ένα σχόλιο πάνω στον θάνατο και τη ζωή, αλλά και την τεράστια οικολογική αλλά και ιστορική καταστροφή που προκαλούν η βιομηχανοποίηση και η ανεξέλεγκτη διείσδυση ενός άλογου καπιταλισμού. Τα πρόσωπα που μας παρουσιάζει είναι άνθρωποι που προσπαθούν απελπισμένα να κρατήσουν κάτι από ένα παρελθόν (προσωπικό αλλά και ιστορικό) που χάνεται. Η προσέγγισή του έχει τη λιτότητα, την άνεση και την αξιοπρέπεια που συναντάμε μόνο σε ώριμους, φιλοσοφημένους με τη ζωή σκηνοθέτες.

Με μεγάλης διάρκειας και εξαιρετικής ομορφιάς πλάνα, με εικόνες συχνά σουρεαλιστικές, με ρυθμό δοσμένο με άνεση, που μοιάζει περισσότερο με εκείνο της μουσικής, ο Τζία Ζανγκ-Κε φτιάχνει μια πρωτότυπη, συγκινητική, ελεγειακή, μετα-μοντέρνα ταινία, μια ταινία σπάνια, που χρειάζεται ξεχωριστή αντιμετώπιση από τον θεατή, γιατί έχει πολλά, πάρα πολλά να του προσφέρει. Φτάνει να αφεθείτε στην ομορφιά και τη (θλιμμένη) γοητεία της.

Ακίνητες ζωές

Ο πρώτος Δαβίδ, από την Κίνα, «σκοτώνει» Κόεν και «πατρίδα» Στα ταμεία θα υποστεί συντριβή. Στην Ιστορία θα γράψει σελίδα. Η τομή στη σπουδαία φιλμογραφία του Ζανγκ Γιμού ονομάζεται «Still Life» («Ακίνητες ζωές») και ο «χειρουργός» αυτής, Ζία Ζανγκ Κε. Νά ΄ναι καλά οι λεβέντες της Κριτικής Επιτροπής, που το 2006 της έδωσαν Χρυσό Λέοντα Βενετίας! Με τον στοχασμό ενός αιρετικού και απίστευτα τολμηρού καλλιτέχνη και με την οπτική ενός Μικελάντζελο Αντονιόνι από την «Έκλειψη» και την «Κόκκινη έρημο». Οι έσχατοι έσονται πρώτοι. Ναι, υπάρχει πρωτοπορία. Ναι, ακόμα υπάρχει αισθητική, σοβαρή διαδικασία. Το λέω με ανατριχίλα. Μέσα στα πιο σπουδαία αισθητικά γεγονότα των τελευταίων ετών. Γιατί ο Κε δουλεύει με εικαστικά εργαλεία. Γιατί το «σενάριο» προκύπτει και αναδύεται από τις εικόνες και όχι από το σενάριο και την αγωνία. Σήμερα, μια τέτοια ταινία; Ούτε μία στο εκατομμύριο, ακόμα κι αν έχεις... μπάρμπα τους αδελφούς Wenstein. Προσέξτε όσοι από εσάς τους ελάχιστους, ευαίσθητους, ανήσυχους και ασυμβίβαστους, δρασκελίσετε το κατώφλι του σινεμά. Προσέξτε τη σχέση ανάμεσα στα πρόσωπα και τα κατεδαφισμένα υλικά. Προσέξτε το «μέγεθος» των σκηνών, ελάχιστες από αυτές ξεφεύγουν σε πλάνα μακρινά ή πολύ κοντινά. Προσέξτε τη διαδικασία αποσύνθεσης. Οι άνθρωποι αναλώσιμα υλικά. Η αλλοτρίωση μετασχηματίζει το «ζωντανό» σε τούβλο, σοβά, τσιμέντο, δοκάρι, σε κάτι άψυχο και νεκρό. Όσο η κεντρική κυβέρνηση της Κίνας οικοδομεί το μεγαλύτερο φράγμα του ανθρώπινου σύμπαντος, ακριβώς στη συμβολή των τριών φαραγγιών, στο πιο βροχερό «σημείο» της χώρας, τόσο οι παλιές σχέσεις διαλύονται, αποσυντίθενται, τόσο οι άνθρωποι χάνονται, τόσο οι ζωντανοί σε αναλώσιμα υλικά μετατρέπονται. Ο Κε μεταφέρει και μετασχηματίζει μια συνηθισμένη λειτουργία οικοδόμησης σε διαδικασία ριζικής κοινωνικής μετάλλαξης, Ασύλληπτο, Αυτό δηλαδή που οι Κόεν προσπαθούν να αρθρώσουν εντυπωσιακά με σίριαλ κίλερ, φόνους, αίματα, αεροβόλα και αυτόματα, ο Κε το πραγματώνει θαυμαστά μέσα από ένα αληθινό συμβάν, αποκαλύπτοντας νεκρές σχέσεις, ενταφιασμένες μέσα σε εκατομμύρια τόνους οικοδομικών υλικών. Σχεδόν Μasterpiece! Με δυο λόγια: Λίγο μετά τη βύθιση μιας πόλης προκειμένου να ολοκληρωθεί ένα γιγαντιαίο φράγμα της Κίνας, ένας άνδρας ψάχνει τα ίχνη της γυναίκας και της κόρης του που έχει να τις δει εδώ και δεκατέσσερα χρόνια. Όσο ψάχνει τόσο η πόλη αλλάζει, όσο πλησιάζει τόσο με κατεδαφισμένα υλικά μοιάζει, Ταυτόχρονα μια γυναίκα ψάχνει και αυτή να βρει τον άνδρα της. Η χώρα αλλάζει. Η χώρα εκσυγχρονίζεται με ραγδαίους ρυθμούς. Σκοτώνουν το παλιό, οικοδομούν το σύγχρονο, το άψυχο, το λαμπερό.