Chaharshanbe-soori / Fireworks Wednesday

Ιράν, 2006, Εγχρωμο Παραγωγή: Τζαμάλ Σαντατιάν Σκηνοθεσία: Ασγκάρ Φαρχαντί Σενάριο: Ασγκάρ Φαρχαντί, Μανί Χαγκιγκί Φωτογραφία: Ηοσείν Τζαφαριάν Μοντάζ: Χαγιεντέ Σαφιγιαρί Μουσική: Πεϊμάν Γιαζντανιάν Πρωταγωνιστούν: Χεντϊέ Τεχρανί, Ταρανέ Αλιντουστί, Χαμίντ Φαροκνεζάντ, Παντέα Μπαχράμ Διάρκεια: 102'

Οι σχέσεις ανδρών και γυναικών στο Ιράν, η υποκειμενικότητα της αλήθειας, τα στεγανά των κοινωνικών τάξεων αποτελούν τις βασικές θεματικές του φιλμ που καταγράφει με ένταση και βάθος κάτι που μοιάζει, αλλά δεν είναι απλό: τις μικρές στιγμές που είναι ικανές να μας αλλάξουν

Σύμφωνα με την Ιρανική παράδοση, την τελευταία Τετάρτη πριν το νέο περσικό έτος, ο λαός ανάβει φωτιές στους δρόμους και γιορτάζει με πυροτεχνήματα και κροτίδες. Παραμονή της γιορτής, η νεαρή Ρούχι, η οποία ετοιμάζεται να παντρευτεί, πηγαίνει να καθαρίσει το σπίτι μίας μεσοαστικής οικογένειας στην Τεχεράνη. Το διαμέρισμα είναι αναστατωμένο, ακατάστατο, με σπασμένα τζάμια παντού. Η οικογένεια όμως είναι σε ακόμα χειρότερη κατάσταση: η νευρωτική γυναίκα κατηγορεί τον σύζυγο ότι την απατά με τη διπλανή διαζευγμένη κομμώτρια, εκείνος ωρύεται ότι τον αδικεί, ενώ το τυλιγμένο με γάζες χέρι του μαρτυρά ότι αυτός ευθύνεται για το σπασμένο παράθυρο της κρεβατοκάμαρας. Κατά τη διάρκεια της μέρας η Ρούχι μεταμορφώνεται σε κατάσκοπο για τη σύζυγο, μεσολαβητή του συζύγου, ειρηνοποιό του ζευγαριού και γκουβερνάντα του μικρού τους αγοριού που ρουφάει όλη την ένταση. Σταδιακά, όσο πέφτει η νύχτα και τα πυροτεχνήματα ξεκινούν, εκείνη χάνει την πίστη της στο θεσμό του γάμου...

Γυρισμένη το 2006, τα «Πυροτεχνήματα την Τετάρτη», ήταν η ταινία που έκανε το όνομα του Ασγκάρ Φαρχαντί γνωστό στη δύση πριν τον «Ενα Χωρισμό». Κι αυτό το πυκνογραμμένο, γεμάτο ένταση κοινωνικό δράμα, μαρτυρά κοινές καταβολές και ίδια ρίζα με το περσινό οσκαρικό αριστούργημα: χαρακτήρες από την εργατική και μεσοαστική τάξη της Τεχεράνης, εμπλέκονται σε μία αναστατωμένη συγκυρία, μία δαιδαλώδη «παρεξήγηση», με το θεατή να προσπαθεί να καταλάβει ποιος έχει δίκιο, αλλά σταδιακά να ανακαλύπτει ότι δεν έχει τόσο σημασία - όσο η μεγαλύτερη κοινωνικοπολιτική εικόνα μιας χώρας βυθισμένης στην καταπίεση.

Οπως και στον «Ενα Χωρισμό», ο Φαρχαντί είναι σε πρώτο επίπεδο φλύαρος. Η ταραγμένη του κάμερα ακολουθεί τους φωνακλάδες ήρωες του σε εσωτερικά και εξωτερικά γυρίσματα όπου επικρατεί χάος. Μετά από λίγη ώρα νιώθεις ότι παρακολουθείς μία ενοχικά «κρυμμένη» (κάτω από τσαντόρ και υποκρισία) κοινωνία, αλλά ταυτόχρονα και σοκαριστικά μία από τις πιο αδιάκριτες. Η ευκολία που γείτονες, συγγενείς εισβάλουν σ' αυτό το διαλυμένο διαμέρισμα. Ο τρόπος που η γυναίκα χειρίζεται το θυμό της. Το ξέσπασμα που επιλέγει ο άντρας. Η αντιμετώπιση της υποτιθέμενης ερωμένης (επίσης καθόλου τυχαία μέλος της εργατικής τάξης). Δύο κόσμοι συγκρούονται, αρχαίες παραδόσεις αμφισβητούνται, η γυναικεία καταπίεση ξεσπά ημίτρελα, η ανδρική ματσίσμο επιβολή γίνεται βίαια και ενοχικά. Ο Φαρχαντί τα λέει όλα με δύο υπέροχα μονοπλάνα: ένα γυάλινο ασανσέρ που κατεβαίνει (μία πραγματική και ηθική κάθοδος) και μία γυναίκα που περπατά μόνη κι αγέρωχη στο δρόμο μέχρι που οι κροτίδες μίας περαστικής μηχανής τής θυμίζουν τη θέση της.

Τις Πρωτοχρονιές γιορτάζουμε νέες αρχές. Στην ταινία διαδραματίζεται το τέλος ενός γάμου. Ή μάλλον, γιατί εδώ δεν πρόκειται για «Ενα Χωρισμό», το τέλος του ρομαντικού ονείρου για το τι ο θεσμός του γάμου θα έπρεπε να συμβολίζει, παγκοσμίως, στη ζωή δυο ανθρώπων. Το φρέσκο, αφελές πρόσωπο και τα ελαφίσια μάτια της μελλόνυμφης νεαρής καθαρίστριας είναι εξαιρετικός καμβάς για να καταγράψει την σταδιακή αποκαθήλωση της ιδέας της οικογενειακής ευτυχίας. Το ασυμμάζευτο σπίτι με το χαλασμένο κουδούνι και το σπασμένο παράθυρο σου πλακώνει την ψυχή. Δεν υπάρχει σωτηρία, τίποτα δεν «τακτοποιείται».

Μέχρι που έρχεται και η πικρή ανατροπή - όπως τις συνηθίζει ο Φαρχαντί. Λίγο πριν το τέλος, οι διάλογοι λιγοστεύουν, οι φωνές σιωπούν, ήσυχες σκηνές αποκαλύπτουν πολύ δυνατότερα το παγκόσμιο μήνυμα της ταινίας. Κι εκεί μένεις μόνος με τις σκέψεις σου. Με το αδιέξοδο της ανθρώπινης φύσης. Με τα πυροτεχνήματα να φωτίζουν την κατάντια μας.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Βραβεία και Διακρίσεις

Βραβείο Καλύτερης Ταινίας (Gold Hugo) Διεθνές Φεστιβάλ Κιν/φου Σικάγο 2006

Φεστιβάλ Κιν/φου Fajr Βραβείο Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας (Crystal Simorgh) Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας (Asghar Farhadi ) 2006 Hedye Tehrani Βραβείο Καλύτερου Μοντάζ (Hayedeh Safiyari)

Βραβείο Καλύτερης Ταινίας (Golden Lady) Διεθνές Φεστιβάλ Κιν/φου Λας Πάλμας 2007

Επίσημο διαγωνιστικό Διεθνές Φεστιβάλ Κιν/φου Λοκάρνο 2006

Ο σκηνοθέτης

Ο Ασγκάρ Φαραντί, γεννήθηκε το 1974 στο Ιράν, όπου μεγάλωσε κι έζησε. Για την προσφορά του ως σκηνοθέτης, έχει τιμηθεί με μια Χρυσή Σφαίρα και ένα Όσκαρ για Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία. Το περιοδικό Time τον συμπεριέλαβε στη λίστα με τους 100 ανθρώπους με την μεγαλύτερη επιρροή, το 2012.

Ο Φαραντί ξεκίνησε με ταινίες μικρού μήκους, πριν αρχίσει να γράφει σενάρια και θεατρικά έργα. Έχει σκηνοθετήσει και τηλεοπτικές σειρές όπως το A Tale of a City κι έγραψε και το σενάριο για το Low Heights. Η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία ήταν το Dancing in the Dust κι ακολούθησε το A Beautiful City. Η τρίτη του ταινία Πυροτεχνήματα την Τετάρτη (Fireworks Wednesday), κέρδισε το Gold Hugo στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Σικάγο το 2006. Η επόμενη, το Τι Απέγινε η Έλι (About Elly), κέρδισε την Αργυρή Άρκτο Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο 59ο Φεστιβάλ του Βερολίνου, όπως και το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ της Τριμπέκα. Η διεθνής αναγνώριση ωστόσο ήρθε με το Ένας Χωρισμός (A Separation), που απέσπασε τη Χρυσή Άρκτο στο 61 Φεστιβάλ του Βερολίνου, και ήταν η πρώτη Ιρανική ταινία που το κατάφερε. Τον Ιανουάριο του 2012, απέσπασε τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, ενώ ένα μήνα αργότερα απέσπασε και το Όσκαρ στην ίδια κατηγορία. Ο Φαραντί, έχει μείνει πλέον στην ιστορία ως ο πρώτος ιρανός που κερδίζει Όσκαρ σε οποιαδήποτε κατηγορία.

Φιλμογραφία

2003 Dancing in the Dust (Raghs dar ghobar) 2004 The Beautiful City (Shahr-e ziba) 2006 Πυροτεχνήματα την Τετάρτη Fireworks Wednesday (Chaharshanbe-soori) 2009 Τί Απέγινε η Έλλη About Elly (Darbareye Elly) 2011 Ένας χωρισμός A Separation (Jodaeiye Nader az Simin)