Πίσω Από Τους Λόφους Beyond The Hills

Ρουμανία, 2012, Εγχρωμη Παραγωγή: Κριστιάν Μουντζίου, Πασκάλ Κουστό, Γκρεγκουάρ Σορλά, Βενσέν Μαραβαλ, Μπόμπυ Παουνέσκου, Ζαν Λαμπαντί, Ζαν Πιερ και Λυκ Νταρντέν Σκηνοθεσία: Κριστιάν Μουντζίου Σενάριο: Κριστιάν Μουντζίου Φωτογραφία: Ολεγ Μούτου Μοντάζ: Μιρσεά Ολτενό Πρωταγωνιστούν: Κοσμίνα Στρατάν, Κριστίνα Φλουτούρ, Βαλέριου Αντριούτα, Ντάνα Ταπαλάγκα Διάρκεια: 150'

Ο Κριστιάν Μουντζίου επιστρέφει με μία ταινία που αμφισβητεί τα όρια μεταξύ καλού και κακού, τυφλής πίστης και αμαρτίας, εγκλήματος και μιας κόλασης στρωμένης από άγιες προθέσεις. Βραβείο σεναρίου και γυναικείων ερμηνειών στις Κάννες.

Η Αλίνα και η Βοϊτσίτα γνωρίστηκαν μικρά παιδιά σε ορφανοτροφείο, μεγάλωσαν αχώριστες, ανέπτυξαν μία ιδιαίτερη σχέση. Η Αλίνα φεύγει μετανάστρια στην Γερμανία και μαζεύει χρήματα με όνειρα να χτίσει ένα σπίτι, αλλά όταν επιστρέφει πληροφορείται ότι η Βοϊτσίτα (πάμφτωχη και εκδιωγμένη από κάθε σπίτι που την υιοθέτησε και εκμεταλλεύτηκε) έχει καταφύγει στο απομακρυσμένο μοναστήρι της περιοχής, όπου βρήκε το Θεό. Η Αλίνα φιλοξενείται στον ιερό χώρο, αλλά δείχνει από την αρχή την αμφισβήτησή της για τα θεία. Ολοι της φέρονται με καλοσύνη, αλλά της ξεκαθαρίζουν: αν δεν ενταχθεί στους κανόνες της πλήρους πίστης και υπακοής, δεν μπορεί να παραμείνει. Με την Βοϊτσίτα να την αγνοεί, αφοσιωμένη στο Σωτήρα της, η Αλίνα φτάνει στα όριά της και το μανιοκαταθλιπτικό ξέσπασμά της ερμηνεύεται ως δαιμονισμός. Ο,τι ακολουθεί δεν θα έπρεπε να σοκάρει κανέναν. Κι όμως.

Ο βραβευμένος με τον Χρυσό Φοίνικα ρουμάνος σκηνοθέτης επιστρέφει μ' ένα έντονο κοινωνικό και πολιτικό δράμα που καταλήγει σε ηλεκτρισμένο θρίλερ. Οχι μόνο λόγω της αναγνωρίσιμης έντασης της κινηματογράφησής του, ή της σύνθεσης των πλάνων του. Αλλά γιατί ξέρουμε πολύ καλά τι πραγματεύεται: άνθρωποι και κοινωνίες στα όρια της ανέχειας αφήνουν χώρο στο άλογο, στο τυφλό, στο απάνθρωπο.

Βασισμένος στο βιβλίο της Τατιάνα Νικουλέσκου-Μπραν, ο Μουντζίου κάνει πολλά περισσότερα από το να αφηγηθεί την αληθινή ιστορία ενός εξορκισμού που οδήγησε στο θάνατο μιας νεαρής κοπέλας σε ένα ορθόδοξο μοναστήρι κοντά στο Βουκουρέστι. Στην ουσία επιτίθεται ξανά κατά μέτωπο στους θεσμούς. Γιατί αν με το «4 Μήνες, 3 Εβδομάδες, 2 Μέρες» μας έδειξε την ισοπέδωση των δικαιωμάτων του ανθρώπου υπό το καθεστώς του Τσαουσέσκου, εδώ προχωράει ένα βήμα παραπέρα. Μας δείχνει την ισοπέδωση της ίδιας της ανθρωπιάς.

Οπως και στην προηγούμενη ταινία του, και εδώ, ο κεντρικός άξονας της πλοκής είναι μία γυναικεία φιλία. Σ' αυτή την περίπτωση υπονοείται ότι πρόκειται για σχέση - κάτι που δίνει πολλά ακόμα επίπεδα ανάγνωσης του πλαισίου της ιστορίας κι ένα υπόβαθρο άλλης κατανόησης στην καταπίεση, τις ενοχές, τον τρόμο της αμαρτίας που σπρώχνει την Βοϊτσίτα να απαρνηθεί τη φίλη της, να συνδράμει στην εξόντωσή της.

Ο Μουντζίου είναι πάρα πολύ προσεχτικός στο πώς καυτηριάζει τον θρησκευτικό παραλογισμό. Γιατί δεν είναι (μόνο) αυτό το θέμα του. Οσο κρίνει τα (αν)ιερά και τα (αν)όσια που διαδραματίζονται πίσω από τον ξύλινο φράχτη του μοναστηριού, τόσο κατακεραυνώνει όσα συμβαίνουν έξω από αυτόν - στην κοινωνία της «ελεύθερης» βούλησης, στο θεσμικό πλαίσιο μιας χώρας που έχει αφήσει στην εξαθλίωση τους πολίτες της. Περισσότερο μας αφορούν όσα ώθησαν τα κορίτσια να κρυφτούν πίσω από τα ράσα - κι αυτά συμβαίνουν ανάμεσά μας. Η φτώχεια, το αδιέξοδο, η απελπισία θα οδηγήσουν έναν λαό στην τυφλή πίστη. Η ανικανότητα κι αδιαφορία ενός ιατρικού συστήματος να περιθάλψει θα θέσουν την ανθρώπινη ζωή «στο θέλημα Θεού». Η απόγνωση με όσα συμβαίνουν στη γη σε κάνει να κοιτάς ψηλά, πέρα από τους λόφους, στον ουρανό.

Μπορεί η κάμερά του για ένα επίμονο, σχολαστικό, απαιτητικό δίωρο να ανιχνεύει τον παραλογισμό της οργανωμένης θρησκείας (που υποκινείται πάντα από την καλοσύνη του χριστιανισμού, αλλά καταλήγει σε «κανόνες» και «τιμωρίες»), η ουσία όμως της ταινίας αποκαλύπτεται στο τελευταίο μισάωρο όπου ο φακός του επιστρέφει στο θεατή για τον ουσιαστικό, πολιτικό διάλογο.

Στην οθόνη δεν βλέπαμε μόνο την πάλη μεταξύ καλού και κακού, Θεού και Σατανά, λογικής και μεταφυσικής πίστης. Αλλά και τη σύγκρουση της παλιάς με την νέα Ρουμανία, της καινούργιας «δυνατής», «ενωμένης» Ευρώπης με τα φαντάσματα της ανατολικής, της υπόσχεσης για ένα κοινό μέλλον με την πραγματικότητα του εξαθλιωμένου παρόντος.

Και πόσο διαφορετικό είναι αυτό που ζητά ο Θεός, από αυτό που σου ζητούν οι κυβερνήσεις σου: πίστευε και μη ερεύνα.

Βιογραφία

Κρίστιαν ΜουντζίουΓεννήθηκε στο Ιάσιο της Ρουμανίας, το 1968. Σπούδασε αγγλική και αμερικανική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Ιασίου και εργάστηκε για λίγα χρόνια ως καθηγητής και δημοσιογράφος. Στη συνέχεια σπούδασε σκηνοθεσία στην Πανεπιστημιακή Σχολή Κινηματογράφου του Βουκουρεστίου. Αφού αποφοίτησε, το 1998, γύρισε αρκετές ταινίες μικρού μήκους. Η πρώτη του μεγάλου μήκους, με τίτλο "Δύση", επιλέχτηκε στο «Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών» του Φεστιβάλ Καννών το 2002 και διακρίθηκε σε πολλά φεστιβάλ. Το 2003 ίδρυσε τη δική του εταιρία παραγωγής, τη Mobra Films. Το 2007, έγραψε και σκηνοθέτησε τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του, "4 μήνες, 3 εβδομάδες και 2 μέρες", που προβλήθηκε στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Καννών. Η ταινία κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα, και ήταν η πρώτη φορά που το βραβείο αυτό δόθηκε σε Ρουμάνο σκηνοθέτη. Η ταινία του "Πίσω από τους λόφους" γυρίστηκε το 2012 και επιλέχθηκε στο διαγωνιστικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Καννών, όπου έλαβε το βραβείο Καλύτερου Σεναρίου και Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας (εξ ημισείας στις Cristina Flutur και Cosmina Stratan). Η ταινία είναι η υποψηφιότητα της Ρουμανίας για το βραβείο Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.

Βραβείο Καλύτερου Σεναρίου & Α΄ Γυναικείου Ρόλου (εξημισείας στις Cosmina Stratan & Cristina Flutur) - Φεστιβάλ Καννών 2012

Σημείωμα σκηνοθέτη

Το Πίσω από τους λόφους, ήταν για μένα αρχικά μια ταινία για την αγάπη και την ελεύθερη βούληση. Κυρίως για το πως η αγάπη μπορεί να μετατρέψει το καλό και το κακό σε πολύ σχετικές έννοιες. Κάποια από τα μεγαλύτερα λάθη στον κόσμο αυτό, έχουν γίνει στο όνομα της πίστης, και με την απόλυτη πεποίθηση ότι γινόντουσαν για καλό σκοπό. Η ταινία επίσης αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο τρόπο βίωσης της θρησκείας. Πάντα με απασχολούσε ιδιαίτερα το γεγονός, στο πόση προσοχή δίνουν οι πιστοί στις συνήθειες και τους κανόνες που τους επιβάλλει η θρησκεία τους, και πόσο λίγη στην εφαρμογή της ουσίας και της σοφίας του χριστιανισμού στην καθημερινότητα τους. Κατά την προετοιμασία μου για την ταινία, μελέτησα πολύ προσεχτικά τη λίστα των αμαρτιών από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Είναι αρκετές (464), και διαβάζοντας τες, δε μπορείς παρά να αναρωτιέσαι ένα σωρό πράγματα. Ωστόσο, υπάρχει ένα αμάρτημα που δεν είναι στη λίστα, και το οποίο είναι από τα πιο σημαντικά πράγματα για τα οποία μιλάει η ταινία: η αδιαφορία. Ίσως δεν είναι αμαρτία, εφόσον δεν προβλέπεται. Αλλά τί είναι; Είναι επικίνδυνη ή όχι; Στην ταινία επίσης, καταπιανόμαστε με τους τρόπους που μπορεί το κακό να χειραγωγήσει τους ανθρώπους, και τους πανούργους τρόπους που μπορεί να εκδηλωθεί. Αναρωτιέμαι αν η αδιαφορία είναι ένας από αυτούς. Κατά βάθος, ελπίζω ότι το Πίσω από τους λόφους, μιλά για τις εναλλακτικές και τις επιλογές στη ζωή που προκύπτουν από την εκπαίδευση ή την έλλειψη της, και για το πόσα πράγματα στη ζωή προέρχονται από πράγματα που δε μπορείς να επηρεάσεις ή για τα οποία δεν είσαι υπεύθυνος: που γεννήθηκες, από ποιόν και σε ποια κοινωνία. Η ταινία επίσης, αναφέρεται και σε μια περιοχή του κόσμου, όπως πολλές άλλες, όπου η πολύχρονη έκθεση σε δυστυχίες και φρικαλεότητες, έχουν οδηγήσει τους ανθρώπους σε μια αδιαφορία απέναντι στα φυσιολογικά ερεθίσματα. Δεν είναι απαραίτητα ευθύνη τους, είναι ένας βασικός μηχανισμός επιβίωσης, που βιώνεται όμως ως έξτρα φορτίο, για εκείνους που είναι ακόμη ζωντανοί ανάμεσα τους. Κριστιάν Μουνγκίου, 2012

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ

Κοσμίνα Στρατάν

Γεννήθηκε στη Ρουμανία το 1984. Σπούδασε δημοσιογραφία και διαφήμιση, πριν αποφοιτήσει από τη δραματική σχολή του UNATC στο Βουκουρέστι. Πρωταγωνίστησε σε πολλές μικρού μήκους ταινίες, κατά τη διάρκεια των σπουδών της κι εργάστηκε ως δημοσιογράφος στην Opinia Studențească, όπου ο Μουνγκίου έκανε το έντυπο ντεμπούτο του 15 χρόνια περίπου πριν. Βραβεύτηκε αργότερα για τη συμβολή της ως τηλεοπτική δημοσιογράφος. Ο ρόλος της στο Πίσω από τους λόφους, είναι η πρώτη της εμφάνιση στη μεγάλη οθόνη.

Κριστίνα Φλουτούρ

Γεννημένη στη Ρουμανία το 1978. Σπούδασε φιλολογία, κι αργότερα υποκριτική. Μετά την αποφοίτηση της το 2004, έγινε ηθοποιός στο Εθνικό Θέατρο στο Σίμπιου, όπου και ζει μόνιμα. Ως θεατρική ηθοποιός έχει συμμετάσχει σε αμέτρητες παραγωγές, από Σαίξπηρ και Τσέχωφ μέχρι Ιονέσκου. Ο ρόλος της στο Πίσω από τους λόφους, είναι η πρώτη της εμφάνιση στη μεγάλη οθόνη.