Detachment Η.Π.Α, 2011, Εγχρωμη Παραγωγή: Μπίνγκο Γκούμπελμαν, Μπέντζι Κον, Καρλ Λουντ, Κρις Παπαβασιλείου, Γκρεγκ Σαφίρο, Οστιν Σταρκ Σκηνοθεσία: Τόνι Κέι Σενάριο: Καρλ Λουντ Φωτογραφία: Τόνι Κέι Μοντάζ: Μισέλ Μποτιτσέλι, Μπάρι Αλεξάντερ Μπράουν, Τζόφρι Ρίτσμαν Μουσική: The Newton Brothers Πρωταγωνιστούν: Αντριεν Μπρόντι, Κριστίνα Χέντρικς, Μπράιαν Κράνστον, Τζέιμς Κάαν, Λούσι Λίου, Μπλάιθ Ντάνερ, Μάρσια Γκέι Χάρντεν Διάρκεια: 100'

Μια κινηματογραφική δημιουργία που θα καθηλώσει. Ο ακριβοθώρητος και πραγματικά ακραίος αναφορικά με την επιλογή της θεματολογίας του, αλλά και τις απόψεις τις οποίες καταθέτει μέσα από τις δημιουργίες του βρετανός σκηνοθέτης Tony Kaye, μας ξαφνιάζει θετικά.

Ο Χένρι Μπαρθς είναι ένας αναπληρωτής καθηγητής που αποφεύγει συστηματικά οποιαδήποτε συναισθηματική σύνδεση με συναδέλφους και μαθητές. Μια χαμένη ψυχή σε διαρκή πάλη με ένα τραυματικό παρελθόν, ο Μπαρθς θα κληθεί να καλύψει κάποια κενά διδασκαλίας σε μια από τις πιο ζόρικες περιοχές της Νέας Υόρκης. Οι καθηγητές δεν έχουν καμιά όρεξη να ασχοληθούν με το εκπαιδευτικό τους έργο, ενώ οι μαθητές δείχνουν παντελώς αδιάφοροι στη γνώση που τους προσφέρεται. Η διαφορετική στάση του Χένρι απέναντί τους θα αλλάξει την απαθή συμπεριφορά των μαθητών, οι οποίοι θα αρχίσουν σιγά-σιγά να δένονται με τον αναπληρωτή καθηγητή τους. Όταν χτυπά το κουδούνι, όμως, ο Χένρι καλείται να αντιμετωπίσει τα δικά του προβλήματα.

Μια εξαιρετική ταινία που διαπραγματεύεται το θέμα της διαπαιδαγώγησης. Της εκπαίδευσης από το σπίτι και της εκπαίδευσης από το σχολείο και ο σκηνοθέτης θίγει το θέμα αυτό μέσα από τη ματιά ενός αναπληρωτή καθηγητή, ο οποίος όμως κουβαλάει κι αυτός τραυματικές εμπειρίες από την παιδική του ηλικία. Με μια άριστη ερμηνεία ο Άντριεν Μπρόντι, υποδύεται τον καθηγητή που αντικαθιστά άλλους κατά τη διάρκεια της αδείας τους και είναι κλειστός, ήρεμος και πράος (μέχρι τη στιγμή βέβαια, που κάτι θα τον εξαγριώσει και θα εκραγεί) και προσπαθεί πάντοτε να δίνει λύσεις πάνω σε ζητήματα ηθικής συμπεριφοράς, τρόπους διαβίωσης και συμβίωσης, ενώ δεν παραλείπει να κάνει και τα τυπικά του μαθήματα. Στο δρόμο του, συναντά κάθε καρυδιάς καρύδι, αλλά εκείνος είναι απτόητος και φυσικά δεν παύει να δείχνει ενδιαφέρον για τον κατάκοιτο παππού του στο νοσοκομείο. Η ταινία κυλάει σε στυλ «Η ζούγκλα του μαυροπίνακα», εξελίσσεται σε κάτι από «Στον κύριό μας με αγάπη» και τελειώνει με κάτι από «Ασυμβίβαστη γενιά». Δεν τη συγκρίνω, διότι αυτές ανήκουν σε άλλες εποχές (και άλλα έθιμα και ήθη), αλλά τελικά, το θέμα της διαπαιδαγώγησης της νεολαίας, αλλά και της χειραγώγησής της από τα media κάνει «μπαμ» από μακριά και ο σκηνοθέτης το πιάνει χωρίς κενά και χάσματα, ακόμα και μέσα από τα χρονικά πισωγυρίσματα που στοιχειώνουν τον πρωταγωνιστή. Πρέπει να επισημανθεί, ότι τα παιδιά στο σχολείο ανήκουν σε όλα φυλετικά είδη και παρόλα ταύτα τα προβλήματά τους είναι τα ίδια, όπως ίδια είναι και τα συναισθήματά τους απέναντι σε γονείς που τα παράτησαν και στην κοινωνία που τα εγκαταλείπει και τα σπρώχνει στο περιθώριο. Είναι χαρακτηριστική η σκηνή, κατά την οποία ο καθηγητής συναντά για πρώτη φορά την ανήλικη Έρικα στο λεωφορείο, μετά την επαγγελματική σεξουαλική της σχέση με άλλον ενήλικα επιβάτη. Η μικρή Έρικα γνωρίζοντας τον καθηγητή, τον βλέπει σα νέο πελάτη και δεν γνωρίζει ότι αυτή η γνωριμία της την οδηγεί σε έναν άλλο διαφορετικό κόσμο. Τελικά, ο κλειστός και εσωστρεφής καθηγητής μέσα από τις εμπειρίες του στο συγκεκριμένο σχολείο και μετά από το θάνατο του παππού του θα βρει κι αυτός το δρόμο του, μέσα από τα σκοτεινά μονοπάτια των αναμνήσεών του και θα αποφασίσει να γίνει πατέρας. Μη θεωρηθεί ότι φανερώνω το τέλος, αλλά η ταινία συνολικά είναι τόσο καταπιεστική, τόσο αγχωτική, που αξίζει να αναφερθεί ότι η λύτρωση, η Αριστοτέλεια κάθαρση, επέρχεται ταυτόχρονα με ένα δυσάρεστο και ένα ευχάριστο γεγονός.

Βραβεία - Διακρίσεις

Επίσημη Συμμετοχή – Tribeca Film Festival Επίσημη Συμμετοχή – Tokyo Film Festival Μεγάλο Βραβείο & Βραβείο Κοινού – Festival Valenciennes Βραβείο Fipresci & Βραβείο Cartier - Deauville Film Festival Βραβείο Κοινού - Sao Paulo International Film Festival O Τόνι Κέι, ο σκηνοθέτης που σόκαρε κοινό και κριτικούς με την απογυμνωμένη αλήθεια του «Μαθήματα Αμερικανικής Ιστορίας» κάνει ένα δυναμικό comeback. Στο στόχαστρο του δημιουργού με την εξαιρετικά διεισδυτική ματιά στις παθογένειες της αμερικανικής κοινωνίας, μπαίνει το δυσλειτουργικό εκπαιδευτικό σύστημα και τα προβλήματα της νεολαίας των Η.Π.Α. Πρωταγωνιστεί ο οσκαρικός Άντριεν Μπρόντι στην καλύτερη ερμηνεία του μετά τον «Πιανίστα», μαζί με ένα εκλεκτό καστ στους δεύτερους ρόλους: Κριστίνα Χέντρικς, Τζέιμς Κάαν, Λούσι Λιου, Μάρσα Γκέι Χάρντεν, και η νεαρή ταλαντούχα Σάμι Γκέιλ.

Ο σκηνοθέτης

Ο Τόνι Κέι γεννήθηκε το 1952 στο Λονδίνο και είναι σκηνοθέτης, τραγουδιστής, τραγουδοποιός και ζωγράφος. Έχει σκηνοθετήσει πολλά μουσικά κλιπ για καλλιτέχνες όπως οι Red Hot Chili Peppers, Soul Asyloum, Roger Waters και Johnny Cash, για το βίντεο του οποίου “God’s Gonna Cut You Down” βραβεύτηκε με Grammy. O Kέι έκανε το κινηματογραφικό του ντεμπούτο το 1998 με την ταινία «Μαθήματα Αμερικανικής Ιστορίας», με πρωταγωνιστές τους Έντουαρντ Νόρτον, που ήταν υποψήφιος για Όσκαρ ερμηνείας, και Έντουαρντ Φέρλονγκ. Στη συνέχεια σκηνοθέτησε ντοκιμαντέρ, μεταξύ των οποίων και το «Lake Of Fire», μια ταινία μυθοπλασίας γύρω από το θέμα των αμβλώσεων, που χρειάστηκε 18 χρόνια για να το ολοκληρώσει κι έφτασε στη λίστα υποψηφίων για Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ. Για την ταινία «Mαθήματα Ζωής» συνεργάστηκε με τον παραγωγό του «The Hurt Locker» Γκρεγκ Σαπίρο, πάνω στο σενάριο του Καρλ Λουντ, ο οποίος προτού ασχοληθεί με τη συγγραφή και την παραγωγή, ήταν δάσκαλος σε δημόσιο σχολείο.

Συνέντευξη με τον σκηνοθέτη

Πώς θα περιγράφατε αυτή την ταινία;

Για μένα προσωπικά, το «Μαθήματα Ζωής» είναι μια ιστορία ενός άντρα που υποφέρει και προσπαθεί να κρυφτεί από τα αληθινά προβλήματα της ύπαρξής του με το να χάνεται στις φωνές του μυαλού του, τις φωνές της ηθικής του, τις φωνές του θεού και του διαβόλου. Βρίσκεται σε μια διαρκή φυγή από την αλήθεια και καλύπτεται από ένα τεράστιο μαύρο πέπλο που δεν τον αφήνει να δει καθαρά. Το πέπλο αυτό είναι το εγώ του. Ποιο στοιχείο της ιστορίας σας έκανε να θέλετε να γυρίσετε αυτή την ταινία;

Ενδιαφέρομαι κυρίως για τα κοινωνικά θέματα. Το «Μαθήματα Ζωής» κοιτάζει κατάματα και διερευνά την εκπαίδευση. Η ταινία «Μαθήματα Αμερικανικής Ιστορίας» ασχολείται με το ζήτημα του ρατσισμού• το «Lake Of Fire» μιλάει για τις εκτρώσεις, ενώ η τέταρτη ταινία μου, το «Black Water Transit» αναφέρεται στο περιβάλλον και την προστασία του. Μου αρέσουν τα μεγάλα, ηθικά ζητήματα, και θέλω να κάνω ταινίες που δεν έχουν μοναδικό στόχο την ψυχαγωγία. Το «Μαθήματα Ζωής» μιλάει επίσης για τη μεγάλη σημασία της οικογένειας, καθώς και για τη γονεϊκότητα. Ο Χένρι Μπαρθς αρχίζει να βρίσκει το δρόμο του όταν αποφασίζει να αποδεχτεί ένα μέλλον το οποίο περιλαμβάνει τη φροντίδα μια άλλης χαμένης ψυχής, της Έρικα. Η ταινία έχει ένα ξεχωριστό και στιλιζαρισμένο ύφος. Ποια ήταν η προσέγγισή σας, όσο την ετοιμάζατε; Δεν νομίζω ότι η δουλειά μου είναι στιλιζαρισμένη, παρ’ όλ’ αυτά πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι η κινηματογράφησή μου έχει ένα ξεχωριστό ύφος. Εγώ απλώς προσπαθώ να κάνω τα πράγματα να μοιάζουν αληθινά. Προσπαθώ να δημιουργώ καταστάσεις που έχουν άποψη και αλήθεια, και να συλλάβω συναισθήματα που είναι πραγματικά. Μισώ την υποκριτική και μισώ οτιδήποτε δεν μοιάζει αυθεντικό. Οι άνθρωποι κλαίνε, θυμώνουν, ψιθυρίζουν, οι άνθρωποι αγαπούν και μισούν. Εγώ το μόνο που δοκιμάζω είναι να βάλω ένα μικροσκόπιο, ένα τηλεσκόπιο και ένα ραντάρ για να εξερευνήσω το πνευματικό και ηθικό ποιόν του κάθε ανθρώπου που στέκεται μπροστά στην κάμερα και το μικρόφωνό μου.

Η διανομή των ρόλων περιλαμβάνει τόσο γνωστούς ηθοποιούς, όσο και νέα πρόσωπα. Πώς κάνατε το καστ της ταινίας;

Το κάστινγκ της ταινίας ξεκίνησε με τον ρόλο της Έρικα, της νεαρής πόρνης. Η Έρικα είναι μια έφηβη που το έχει σκάσει από το σπίτι και αποτελεί το κεντρικό σημείο για μένα στην ιστορία. Παράλληλα, είχα για πολύ καιρό στο μυαλό μου την κόρη μου, Μπέτι (σ.σ. Κέι) για το ρόλο της Μέρεντιθ, μιας μαθήτριας που πλήττεται από τον περίγυρό της. Η κόρη μου δε μοιάζει καθόλου σαν χαρακτήρας με την Μέρεντιθ γιατί είναι δυνατή κι αποφασισμένη σε οτιδήποτε κάνει στη ζωή της, αλλά πέρασε δύσκολα γιατί εγώ άφησα την οικογένειά μου όταν εκείνη ήταν ακόμη μικρή. Ήμουν πολύ εγωιστής και η Μπέτι, που ήταν 5 χρονών, υπέφερε πολύ - πιστεύω μάλιστα ότι αυτό βγαίνει προς τα έξω στην ερμηνεία της ως Μέρεντιθ. Στην πραγματικότητα δεν ήξερα αν θα μπορούσα να δώσω έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στην κόρη μου, νόμιζα ότι μπορεί να με κατηγορούσαν για νεποτισμό. Η αλήθεια όμως είναι ότι στο δοκιμαστικό ήταν καταπληκτική, ιδανική θα έλεγα για το χαρακτήρα αυτό: κλαίω κάθε φορά που βλέπω τις σκηνές της. Ο θεμέλιος λίθος όμως της ταινίας είναι η Έρικα, γιατί πρόκειται για τον χαρακτήρα που καταφέρνει να δεθεί με τον Χένρι, ο οποίος δεν συνδέεται ουσιαστικά ποτέ με την Μέρεντιθ, και ίσως τελικά να μη νοιάζεται για εκείνη. Επίσης έχω μια συγκεκριμένη αντίληψη γύρω από τους τύπους των χαρακτήρων, μου αρέσουν οι αντιθετικοί τύποι: σκουρόχρωμοι απέναντι σε ανοιχτόχρωμους• ιδιοσυγκρασίες συγκρατημένες απέναντι σε ανεξέλεγκτες• καστανά μαλλιά σε μαύρα. Η Σάμι Γκέιλ που παίζει την Έρικα έχει ανοιχτά καστανά μαλλιά που για μένα σημαίνει έναν εξωστρεφή χαρακτήρα, μια απειθάρχητη συμπεριφορά (ή τουλάχιστον αυτό θεώρησα ότι μπορούσε να ερμηνεύσει). Έτσι έψαξα έναν Χένρι Μπαρθς με μαύρα μαλλιά, έναν συγκρατημένο, ήρεμο τύπο – και τον βρήκα στον Άντριεν Μπρόντι. Έπειτα τον έκανα να ξεφύγει από αυτό τον τύπο: τον έβαλα να φωνάζει και να πετάει καρέκλες γύρω του, να παθαίνει νευρικό κλονισμό και μετά να επανέρχεται, να συγκεντρώνεται, να ανακτά τον έλεγχο, και στο τέλος να γίνεται «πατέρας».