Le Capital

Γαλλία, 2012, Εγχρωμη Παραγωγή: Μισέλ Ρέι Γαβράς Σκηνοθεσία: Κώστας Γαβράς Σενάριο: Καρίμ Μπουκερσά, Κώστας Γαβράς, Ζαν-Κλοντ Γκρούμπεργκ, Στεφάν Οσμόν Φωτογραφία: Ερικ Γκοτιέ Μοντάζ: Γιανίκ Κεργκότ, Γιώργος Λαμπρινός Πρωταγωνιστούν: Γκαντ Ελμαλέχ, Γκάμπριελ Μπερν, Νατάσα Ρενιέ, Πολ Μπαρέ, Σελίν Σαλέτ, Λίγια Κεμπεντέ, Ιπολίτ Ζιραρντό, Ντανιέλ Μεσγκιουί, Μπερνάρ Λε Κοκ Διάρκεια: 114'

Σε μια ακόμη πολιτική και δυστυχώς επίκαιρη ταινία, ο Κώστας Γαβράς αφηγείται με τη συνηθισμένη ψύχραιμη ματιά του μια ιστορία που δεν μπορεί παρά να μας αφορά.

Η ιστορία της ραγδαίας ανόδου του Μαρκ Τουρνέιγ, ενός αναλώσιμου υπηρέτη του Κεφαλαίου που έγινε ο αδιαφιλονίκητος αφέντης του. Οπως λέει ο σκηνοθέτης: «Είμαστε σκλάβοι του κεφαλαίου. Τρέμουμε όταν τρέμει. Γιορτάζουμε όταν μεγαλώνει και θριαμβεύει. Ποιος θα μας ελευθερώσει; Θα έπρεπε να απελευθερώσουμε τους εαυτούς μας; Θα έπρεπε τουλάχιστον να ξέρουμε ποιοι το εξυπηρετούν και πώς το κάνουν».

Πώς μοιάζει ένας άνθρωπος που ανεβαίνει στην κορυφή της ιεραρχίας μιας από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές τράπεζες; Ποια η δύναμη που τον ωθεί, οι μηχανισμοί που τον φέρνουν ως εκεί;

Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που δοκιμάζει να απαντήσει η νέα ταινία του Κώστα Γαβρά «Le Capital», που ακολουθεί την ιστορία ενός στελέχους της Phenix Bank και έμπιστου του προέδρου της, ο οποίος, όταν αποκαλύπτεται ότι πάσχει από καρκίνο των όρχεων, τον ονοματίζει διάδοχό του.

Το διοικητικό συμβούλιο θα τον αποδεχτεί, όχι τόσο για τις ικανότητές του, όσο για την ευκαιρία του να τοποθετήσει κάποιον επικεφαλής της τράπεζας, που να μπορεί να χειριστεί ή που να μπορεί αντικαταστήσει χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή. Μόνο που Μαρκ Τουρνέιγ, θα αποδειχτεί όχι μόνο ιδιαίτερα αποφασισμένος να κρατήσει την θέση του, αλλά και ιδιαίτερα ικανός να παίξει το παιχνίδι με τους κανόνες του.

Αντίθετα από ότι περιμένεις από μια ταινία που μιλά για τον κόσμο των τραπεζών και της οικονομικής ολιγαρχίας, ο πρωταγωνιστής του φιλμ, δεν είναι ένας άνθρωπος χωρίς συνείδηση ή λογική σκέψη, απλά είναι απόλυτα αποφασισμένος να κερδίσει όσα περισσότερα χρήματα μπορεί, με οποιοδήποτε τρόπο μπορεί. Γιατί τα χρήματα είναι το μόνο πράγμα που μπορεί να σου αγοράσει σεβασμό. Χωρίς μάλιστα να χρειαστεί να τα ξοδέψεις.

Ο Κώστας Γαβράς κινηματογραφεί την ιστορία του σαν ένα θρίλερ οικονομικής και ηθικής αγωνίας, μετακινώντας την δράση ανάμεσα στα γραφεία της τράπεζας, σε ακριβά γιοτ στο Μαϊάμι σε υπέροχα διαμερίσματα, αλλά και πίσω στην κρεβατοκάμαρά του ήρωα, στο σπίτι των γονιών του, στις στιγμές που βρίσκεται μόνος με τον εαυτό του του.

Ακολουθώντας τις προσωπικές του αγωνίες, αμφιβολίες, αμφιταλαντεύσεις, περιγράφοντας τους πειρασμούς και τα «αμαρτήματα» στα οποία μοιάζει αδύνατον να αντισταθεί και παράλληλα έναν πόλεμο συμφερόντων και θέλησης ανάμεσα στο αμερικάνικο κεφάλαιο και την ευρωπαϊκή τράπεζα το φιλμ είναι μαζί το πορτρέτο ενός ανθρώπου αλλά κι ενός ολόκληρου (οικονομικού, αλλά όχι μόνο) συστήματος.

Μπορεί σε μέρες που κανείς δεν τρέφει αυταπάτες για τον ρόλο των τραπεζών ή των αφεντικών τους, το «Le Capital» να μην λέει κάτι αληθινά καινούριο ή αποκαλυπτικό, όμως το σινεμά του Γαβρά, είναι όπως πάντα καλοστημένο, ικανοποιητικό, απαραίτητο.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ «Το χρήμα είναι σαν το σκυλί. Θέλει παιχνίδι».

«Συνεχίζουμε να τα παίρνουμε από τους φτωχούς για να τα δίνουμε στους πλούσιους»

Η τελευταία ταινία του βραβευμένου με Όσκαρ και Χρυσό Φοίνικα, δημιουργού, Κώστα Γαβρά,«Le Capital», ασκεί δηλητηριώδη κριτική στο διεθνές οικονομικό σύστημα και αποκαλύπτει τα πιο καλά κρυμμένα μυστικά των υποκινητών της απανταχού εξουσίας και της οικονομικής τρομοκρατίας!

«Συνεχίζουμε να τα παίρνουμε από τους φτωχούς για να τα δίνουμε στους πλούσιους». Η τελευταία ταινία του βραβευμένου με Όσκαρ και Χρυσό Φοίνικα, δημιουργού, Κώστα Γαβρά, το «Le Capital», ασκεί δηλητηριώδη κριτική στο διεθνές οικονομικό σύστημα και αποκαλύπτει τα πιο καλά κρυμμένα μυστικά των υποκινητών της απανταχού εξουσίας και της οικονομικής τρομοκρατίας! Δάνεια δισεκατομμυρίων ευρώ, σκοτεινές οικονομικές συναλλαγές, τραπεζικές απάτες μεγατόνων, οικονομικοί παράδεισοι, hedge funds, χρεοκοπία, αθέμιτα κέρδη και μπόλικες ακόμη κοινωνικό-οικονομικές εκφράσεις, συμπληρώνουν το λεξιλόγιό μας και αποτελούν πλέον όρους απαραίτητους για την καθημερινή μας επικοινωνία.

«Το χρήμα είναι σαν το σκυλί. Θέλει παιχνίδι». Ο Κώστας Γαβράς ανεβάζει την κάμερα πάνω στα στρογγυλά τραπέζια των αποφάσεων, «χορογραφώντας» σε φρενήρη ρυθμό το σύγχρονο τραπεζικό κατεστημένο.

Ο Σκηνοθέτης

Ο Κώστας Γαβράς γεννήθηκε στην Ελλάδα, στα Λουτρά Ηραίας το 1933. Σπούδασε λογοτεχνία στη Σορβόννη και κινηματογράφο στο Ινστιτούτο IDHEC. Μετά την αποφοίτησή του, αποφάσισε να μείνει στη Γαλλία. Η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του, το “Z”, κέρδισε το Όσκαρ Ξενόγλωσης Ταινίας και το Όσκαρ Μοντάζ το 1970 και προτάθηκε για άλλα 3 Όσκαρ (Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας και Σεναρίου). Η ταινία του «Ο Αγνοούμενος» το 1982 κερδίζει τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών, ενώ ο Κώστας Γαβράς κερδίζει το ‘Οσκαρ Διασκευασμένου Σεναρίου την ίδια χρονιά. Η πλούσια φιλμογραφία του συμπεριλαμβάνει τις ταινίες «Σε Κατάσταση Πολιορκίας» (1972), «Το Μουσικό Κουτί» (1989, Χρυσή Άρκτος στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 1990), «Αμήν» (2002, βραβείο Σεζάρ Καλύτερου Σεναρίου), «Το Τσεκούρι» (2005) και «Παράδεισος στη Δύση» (2009).

Φιλμογραφία Επιλεκτική 1969 Z 1970 L’Aveu/Η ομολογία 1973 État de siège/Κατάσταση πολιορκίας 1975 Section spéciale/Ειδικό δικαστήριο 1979 Clair de femme/Η λάμψη μιας γυναίκας 1982 Missing/Ο αγνοούμενος 1983 Hanna K 1986 Conseil de famille 1988 La Μain droite du diable/Betrayed/Το στίγμα της προδοσίας 1989 Music Βox/Το μουσικό κουτί 1997 Mad City 2002 Amen/Αμήν 2005 Le Couperet /Το τσεκούρι 2009 Eden à l’ouest/Παράδεισος στη Δύση Λίγα λόγια για την παραγωγή από τον σκηνοθέτη

Παρά την έλλειψη υλικών ευκολιών, μπόρεσα να δουλέψω με όλους τους ηθοποιούς σε μια σπάνια ατμόσφαιρα αρμονίας ανάμεσα σε απόψεις και αποτελεσματικότητα στην εργασία. Το ίδιο βέβαια ισχύει για όλους τους ανθρώπους με τους οποίους δουλεύω τα τελευταία χρόνια.

Ο Ερίκ Γκοτιέ, διευθυντής φωτογραφίας με τον οποίο συνεργάζομαι για πρώτη φορά, ήταν ενθουσιώδης και δημιουργικός. Κατόρθωσα δε να κάνω γυρίσματα στα πιο αναπάντεχα μέρη! Γίναμε δεκτοί χωρίς δυσκολία και συχνά με ευχαρίστηση. Αλλά αυτό που θα ήθελα να υπογραμμίσω ως το πιο σημαντικό είναι ότι η ταινία δεν θα είχε πραγματοποιηθεί χωρίς την επιμονή και την ανένδοτη προσπάθεια της Μισέλ Ρέι Γαβράς.

Πρόκειται για μια ταινία η υπόθεση της οποίας εκτυλίσσεται στην πραγματικότητα που γνωρίζουμε όλοι πλέον. Ζούμε αυτή την κατάσταση καθημερινά: ξυπνάμε το πρωί κι αναρωτιόμαστε “Τι μπορούμε να κάνουμε για να ευχαριστήσουμε τη Διεθνή Αγορά ώστε να γνωρίζει σταθερότητα αλλά και άνοδο;”. Έχουμε γίνει όμηροι της εμπλοκής μας με τις Αγορές και τη Διεθνή Οικονομική Συγκυρία: το Χρηματιστήριο, αόρατη οντότητα, είναι εντούτοις τόσο πραγματικό όσο ένας βαριά άρρωστος που χρειάζεται να τον φροντίζουμε, να τον παρηγορούμε και να του δίνουμε χαρά για να πηγαίνει καλύτερα.

Αυτό που δεν γνωρίζουμε όμως είναι ότι υπάρχουν κάποιοι που δεν ζουν την αρρώστια μέσα στην ανησυχία, μέσα στην αγωνία: αυτοί ζουν από την αρρώστια, είναι η «δουλειά» τους. Δεν κατευθύνουν βέβαια την πορεία της. H Οικονομική Συγκυρία συναινεί στα άγρια ήθη μιας ολιγαρχίας: μιλώ για την υπεροψία, τα καπρίτσια, την πλεονεξία, την απληστία τους εν γένει.

Μετά την προβολή του φιλμ «Το Τσεκούρι» ο δήμαρχος της πόλης που βρίσκεται δίπλα στο εργοστάσιο όπου έγιναν τα γυρίσματα και βουλευτής ταυτόχρονα του κυβερνώντος κόμματος (UMP = Δεξιά) μας πλησίασε, τον Ζαν Κλοντ Γκρούμπεργκ κι εμένα, και μας εξομολογήθηκε το πρόβλημά του : “Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, η οικονομία κινεί τα πάντα. Ναι, μπορούμε πάντοτε να αλλάζουμε ονόματα στους δρόμους...”

Ακούγαμε τη διεξοδική του ανάλυση δείχνοντας, ως πολίτες, κατανόηση. Λίγο αργότερα ο Ζαν Κλοντ έγινε σαρκαστικός, χωρίς να δείχνει καθόλου κατανόηση για το πολιτικό – οικονομικό πρόβλημα που μας εξέθεσε ο συνομιλητής μας.

Η συμπεριφορά τους μου κέντρισε την περιέργεια... Το επόμενο βήμα ήταν το δοκίμιο ενός ετερόδοξου τραπεζίτη: «Ο ολοκληρωτικός καπιταλισμός» του Ζαν Πεϊρελεβαντ. Μου φανέρωσε έναν κόσμο του οποίου την ύπαρξη γνώριζα, δεν υποψιαζόμουν όμως ποτέ το εύρος των διαστάσεων. Παρουσίαζε έντονο ενδιαφέρον και θέλησα να δω από πιο κοντά τι προσδιόριζε το επίθετο «ολοκληρωτικός», εφιαλτική αντήχηση της λέξης «ολοκληρωτισμός» καθώς και των υπασπιστών του. Οδηγήθηκα στη συνέχεια στην ανάγνωση του μυθιστορήματος του Στεφάν Οσμόντ, «Το Kεφάλαιο», βιβλίο το οποίο παρά το εκκεντρικό του εξώφυλλο μου έδωσε την επιθυμία να γυρίσω ταινία.

Ο Οσμόντ, παλιός τροτσκιστής ο οποίος έγινε στην πορεία ανώτατο διοικητικό στέλεχος, γνωρίζει στην εντέλεια τις ανώτερες χρηματιστηριακές σφαίρες: τις έχει ζήσει εκ των έσω. Το αδίστακτο ύφος με το οποίο ο συγγραφέας κατεργάζεται τον χαρακτήρα και την τύχη του Μαρκ Τουρνέγ μού δημιούργησε την επιθυμία να βαδίσω στα ίχνη του.

Η ιδέα της ταινίας είχε γεννηθεί.»