Amour

Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, 2012, Εγχρωμο Παραγωγή: Μαργκαρέτ Μενεγκόζ Σκηνοθεσία: Μίκαελ Χάνεκε Σενάριο: Μίκαελ Χάνεκε Φωτογραφία: Ντάριους Κόντζι Μοντάζ: Ναντίν Μιουζ, Μόνικα Γουίλι Πρωταγωνιστούν: Ζαν-Λουί Τρεντινιάν, Εμανουέλ Ριβά, Ιζαμπέλ Ιπέρ Διάρκεια: 127'

Ο Χάνεκε εκτοξεύεται επιτέλους πέρα και πάνω από ιδεολογήματα, στη σφαίρα της φιλοσοφίας και δη της στωικής. Και προτείνει για πρώτη φορά χείρα συμπαθείας και τρυφερότητας στους ήρωές του, πραγματευόμενος τη μόνη αδιαμφισβήτητη βεβαιότητα της ζωής, τον θάνατο, θέμα βιολογικής συνθήκης και όχι κοινωνικής, αναπόφευκτο γεγονός και όχι, συνεπώς, θέμα συζητήσιμων απόψεων, που μας αφορά όλους, θέλουμε δεν θέλουμε.

Επιστρέφοντας από το κοντσέρτο πιάνου ενός μαθητή τους, ο Ζορζ και η Αν, ανδρόγυνο 80άρηδων πρώην δασκάλων μουσικής, διαπιστώνουν πως το διαμέρισμά τους έχει διαρρηχθεί, χωρίς όμως να έχει κλαπεί κάτι. Την επομένη, στη διάρκεια του πρωινού, η Αν υφίσταται ξαφνικά ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Θα συνέλθει, αλλά μονάχα πρόσκαιρα. Η αντίστροφη μέτρηση έχει ξεκινήσει, το ίδιο και για τον αμήχανο και καταρρακωμένο Ζορζ, που βλέπει την επί 60 χρόνια αγαπημένη του σύντροφο να σβήνει...

Τι να πει κανείς για τούτο το αριστούργημα! Ομολογώ πως ανέκαθεν (και με μόνη ίσως εξαίρεση τον δραματικά συμπαγή «Κρυμμένο») δυσανασχετούσα με τους ιδεολογικούς μετεωρισμούς του Μίκαελ Χάνεκε, εκνευριζόμουν με τη μισανθρωπιά του.

Εδώ, ο Αυστριακός σκηνοθέτης εκτοξεύεται επιτέλους πέρα και πάνω από ιδεολογήματα, στη σφαίρα της φιλοσοφίας και δη της στωικής. Και προτείνει για πρώτη φορά χείρα συμπαθείας και τρυφερότητας στους ήρωές του, πραγματευόμενος τη μόνη αδιαμφισβήτητη βεβαιότητα της ζωής, τον θάνατο, θέμα βιολογικής συνθήκης και όχι κοινωνικής, αναπόφευκτο γεγονός και όχι, συνεπώς, θέμα συζητήσιμων απόψεων, που μας αφορά όλους, θέλουμε δεν θέλουμε.

Εκείνο που μελετά ο Χάνεκε είναι η στάση του ανθρώπου μπροστά στο επερχόμενο τέλος, προκειμένου για ένα ζευγάρι που βίωσε τον έρωτα και την αφοσίωση, την αλληλοκατανόηση και την αλληλεξάρτηση, για πάνω από μισό αιώνα. Εξ ου και ο τίτλος του φιλμ, που λέγεται «Αγάπη» και όχι «Θάνατος».

Οι δύο έννοιες είναι μεν συνυφασμένες για τον Χάνεκε (ο επικείμενος θάνατος του ενός εμψυχώνει την αγάπη του άλλου, όπως και η αφόρητη αγάπη για τον σύντροφο που φεύγει επισπεύδει το δικό σου τέλος), όμως είναι τελικά η αγάπη που μένει ως φασματική κληρονομιά για πολύ καιρό μετά τη βιολογική λήξη, όπως φαίνεται και στο απλανές βλέμμα της κόρης στην τελική σκηνή.

Ολα τα παραπάνω ο Χάνεκε τα ξετυλίγει χωρίς να χάνει τη συνήθη αυστηρότητα και ψυχραιμία του, μέσα από μια ελλειπτική αφήγηση που περιορίζει τη δράση στον χώρο του διαμερίσματος όπου γέρασε μαζί το ανδρόγυνο, σκηνές που σημειολογούν (συχνά μεταφυσικά) για τα όσα μέλλονται, μια ευαισθησία που διακριτικά υποβάλλεται χωρίς ποτέ να καταδεικνύεται και δύο βετεράνους ηθοποιούς, τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν και την Εμανουέλ Ριβά, που ζουν στο πετσί τους τους ρόλους του Ζορζ και της Αν, σ' ένα καθεστώς σπαρακτικής συνενοχής, αντιμέτωποι, εκ των ηλικιακών πραγμάτων, με τη δική τους θνητότητα.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ Χρυσός Φοίνικας 65ου Φεστιβάλ Καννών 2012

Το “Amour” αναδείχτηκε ο μεγάλος νικητής των φετινών Καννών. Ο Μάικλ Χάνεκε, ο σπουδαιότερος αυτή τη στιγμή ευρωπαίος σκηνοθέτης, τρία μόλις χρόνια μετά τη “Λευκή Κορδέλα“ του, έκανε την έκπληξη κερδίζοντας και πάλι τον Χρυσό Φοίνικα, και καθηλώνοντας κοινό και κριτικούς με την σπαραχτική θεματική του και τις συγκλονιστικές ερμηνείες των πρωταγωνιστών του: του ογδονταδυάχρονου Ζαν Λουί Τρεντινιάν και της ογδονταπεντάχρονης Εμανουέλ Ριβά, στους ρόλους ενός αγαπημένου ζευγαριού που παρακολουθεί την κοινή ζωή του να καταρρέει όσο πλησιάζει ο Μεγάλος Αποχωρισμός.

Ο Σκηνοθέτης & Σεναριογράφος

Ο Μίκαελ Χάνεκε γεννήθηκε το 1942 στη Βαυαρία της Γερμανίας, αλλά μεγάλωσε, σπούδασε, και τώρα ζει, διδάσκει και σκηνοθετεί στην Αυστρία. Σπούδασε φιλοσοφία, ψυχολογία και σκηνοθεσία στο πανεπιστήμιο της Βιέννης και ξεκίνησε την καριέρα του στα τέλη της δεκαετίας του ΄60 γράφοντας θεατρικά, ενώ λίγα χρόνια αργότερα άρχισε και τη σκηνοθετική του καριέρα, τόσο στο θέατρο όσο και στον κινηματογράφο.

Ο Χάνεκε ξεκίνησε να μελετάει το θέμα της βίας και των μέσων μαζικής ενημέρωσης από τη δεκαετία του ΄90. Η τριλογία του, ”The Seventh Continent” (1989), ”Benny's Video”(1992) και ”71 Fragments of a Chronology of Chance”(1994) ασχολείται με το πως αποτυπώνεται η βία στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τις συνέπειές της, ενώ το ”Funny Games” (η γερμανική εκδοχή του 1997 αλλά και το αμερικάνικο remake το 2007) ανατρέπει αυτό το είδος των βίαιων ταινιών.

Η φιλμογραφία του περιλαμβάνει επίσης την ταινία ”Η Δασκάλα του Πιάνου”, η οποία ήταν προτεινόμενη για BAFTA ξενόγλωσσης ταινίας, ενώ είχε βραβευτεί τόσο στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Καννών όσο και στα Ευρωπαϊκά βραβεία, καθώς και το ”Ο Κρυμμένος”, με την οποία απέσπασε το βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας - μεταξύ άλλων - στις Κάννες και στα Ευρωπαϊκά Βραβεία. “Η Λευκή Κορδέλα“ βραβεύτηκε το 2009 με το Χρυσό Φοίνικα και το βραβείο FIPRESCI.

Οι Ηθοποιοί

Ο Ζαν Λουί Τρεντινιάν γεννήθηκε το 1930 στη Γαλλία. Γιος γάλλου βιομήχανου, στην ηλικία των είκοσι ετών μετακόμισε στο Παρίσι για να σπουδάσει υποκριτική, και ένα χρόνο αργότερα έκανε το θεατρικό του ντεμπούτο. Το 1955 έκανε την πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση, που τον έκανε αμέσως γνωστό, στην ταινία του Ροζέ Βαντίμ “Και ο Θεός Έπλασε τη Γυναίκα“ δίπλα στην Μπριζίτ Μπαρντό. Το 1966 πρωταγωνίστησε στην πιο εμπορική γαλλική ταινία εκείνης της περιόδου, το “Ένας Άντρας και Μία Γυναίκα“ του Κλοντ Λελούς με την Ανούκ Αϊμέ. Έχει συνεργαστεί σε σημαντικές ταινίες μεγάλων σκηνοθετών, όπως “Ο Φανφαρόνος“ του Ντίνο Ρίζι, “Ζ“ του Κώστα Γαβρά, “Ο Κομφορμίστας“ του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, “Αούστερλιτς“ του Αμπέλ Γκανς, “Η Ταράτσα“ του Έτορε Σκόλα, “Τρία Χρώματα: Η Κόκκινη Ταινία“ του Κριστόφ Κισλόφσκι. Ο Τρεντινιάν έχει τιμηθεί με το βραβείο ανδρικής ερμηνείας το 1968 στο φεστιβάλ των Καννών για την ταινία “Z“.

H Εμανουέλ Ριβά γεννήθηκε το 1927 στη Λοραίνη και ξεκίνησε τη σταδιοδρομία της στο Παρίσι. Η ερμηνεία που την έκανε διάσημη ήταν στην αριστουργηματική ταινία του Αλέν Ρενέ “Χιροσίμα Αγάπη Μου“ το 1959, για την οποία ήταν υποψήφια για BAFTA. Άλλες ταινίες στις οποίες έχει συμμετάσχει είναι “Κapò“ του Τζίλο Ποντεκόρβο, “Léon Morin, Priest” του Ζαν Πιέρ Μελβίλ, “Τρία Χρώματα: Η Μπλε Ταινία“ του Κριστόφ Κισλόφσκι, “Vénus Beauté” της Τονί Μαρσάλ. Η Ριβά βραβεύτηκε με το βραβείο Volpi στο φεστιβάλ Βενετίας το 1962 για την ερμηνεία της στην ταινία “Thérèse Desqueyroux”.