Jeune et jolie.

Γαλλία, 2013. Σκηνοθεσία - σενάριο: Φρανσουά Οζόν. Ηθοποιοί: Μαρίν Βαχτ, Ζεραλντίν Παϊλάς, Σάρλοτ Ράμπλινγκ, Φρεντερίκ Πιερό. 95'

Το πορτρέτο μιας 17χρονης Παριζιάνας φοιτήτριας που αρχίζει να εκπορνεύεται, παρουσιάζει στην ταινία του «Νέα και όμορφη» ο Γάλλος σκηνοθέτης Φρανσουά Οζόν («Το αγόρι στο τελευταίο θρανίο», «Το καταφύγιο», «Η πισίνα»), με τη νεαρή πρωταγωνίστριά του, Μαρίν Βακ, να ενσαρκώνει με εξαιρετική πειθώ την Ιζαμπέλ, το μελαγχολικό κορίτσι που από ανία αλλά και περιέργεια αποφασίζει μετά την πρώτη της ερωτική επαφή με ένα Γερμανό συνομήλικό της, να προσφέρει σεξ σε ηλικιωμένους συνήθως άντρες, με τους οποίους έρχεται σε επαφή μέσω του Διαδικτύου.
Η Ιζαμπέλ είναι κορίτσι από εύπορη αστική οικογένεια και, όπως γρήγορα μαθαίνουμε, η στροφή της στην πορνεία δεν γίνεται για το χρήμα, αλλά περισσότερο από μια εσωτερική παρόρμηση να γνωρίσει τις εμπειρίες του κορμιού της καθώς και την, έστω προσωρινή, ευχαρίστηση της όλης διαδικασίας, που ξεκινά από την υλοποίηση των φαντασιώσεών της: να εξουσιάζει και να εξουσιάζεται, να μετατρέπεται, σε χρηματική βάση, σε αντικείμενο του πόθου (στο νου έρχεται η «Ωραία της ημέρας» του Μπουνιουέλ) αλλά και να κάνει «κάτι το κρυφό, το παράνομο, το απαγορευμένο», σύμφωνα με τον ίδιο το σκηνοθέτη.
 

ΣΗΜΕΙΩΜΑ

OFFICIAL SELECTION COMPETITION FESTIVAL DE CANNES, 2013
Ένα πορτρέτο σε τέσσερις εποχές και τέσσερα τραγούδια
Ο François Ozon (Swimming Pool, 8 Femmes) κλέβει τις εντυπώσεις με το αινιγματικό πορτρέτο της πανέμορφης, δεκαεπτάχρονης Isabelle και παρουσιάζει μια διαφορετική ιστορία ενηλικίωσης, γεμάτη τόλμη, ρεαλισμό, αλλά και ονειρική διάθεση.
Το Νέα και Όμορφη είναι μια ηδονική και σύνθετη κατάδυση στο μυστήριο της γυναικείας σεξουαλικότητας, που δε φιλοδοξεί να παραθέσει απαντήσεις και διδάγματα. Η σκηνοθεσία και το σενάριο του François Ozon αιχμαλωτίζει τον θεατή, αλλά ταυτόχρονα τον αφήνει ελεύθερο να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.
Η σαγηνευτική ερμηνεία της πρωτοεμφανιζόμενης Marin Vacth, οι λεπτές αποχρώσεις των χαρακτήρων που την περιτριγυρίζουν, οι αντιφάσεις που αναδεικνύονται με μαεστρία, η ομορφιά των εικόνων και τα τραγούδια της Françoisse Hardy συνθέτουν μια μεθυστική ταινία που ξεχώρισε στις Κάννες.
Συνέντευξη με τον François Ozon
Ποιος ήταν ο καταλύτης για το Νέα και Όμορφη;
Ξεκίνησε από την επιθυμία μου να κάνω μια ταινία για τους σημερινούς νέους. Και καθώς έχω ήδη κινηματογραφήσει νέους άντρες (In The House), ήθελα να κινηματογραφήσω μια νέα γυναίκα.
Η Isabelle δεν είναι μια συνηθισμένη νεαρή γυναίκα – δουλεύει ως πόρνη.
Η ταινία έχει να κάνει με το τι σημαίνει να είσαι δεκαεπτά και να νιώθεις το σώμα σου να αλλάζει. Η εφηβεία στο σινεμά είναι πολλές φορές εξιδανικευμένη. Για μένα ήταν μια επώδυνη περίοδος μιας περίπλοκης μετάβασης και δεν νιώθω νοσταλγία για εκείνη την εποχή. Δεν ήθελα να απεικονίσω την εφηβεία απλώς ως μια συναισθηματική περίοδο. Τα σώματα μας υπόκεινται σε έντονες σωματικές αλλαγές, όμως αισθανόμαστε μουδιασμένοι. Οπότε, κάνουμε επίθεση στο σώμα μας προκειμένου να αισθανθούμε κάτι, δοκιμάζουμε τα όρια μας σωματικά. Το θέμα της πορνείας είναι το όχημα για να το φωτίσουμε αυτό, να εικονογραφήσουμε τα ερωτήματα της ταυτότητας και της σεξουαλικότητας που θέτει η εφηβεία. Η σεξουαλικότητα δεν είναι ακόμα συνδεδεμένη με το συναίσθημα.

Η οικογένεια της Isabelle είναι ευκατάστατη, άρα δεν το κάνει για τα χρήματα.
Η Isabelle δεν εκπορνεύεται για να επιβιώσει ή να πληρώσει τα δίδακτρα της. Η ανάγκη είναι σπλαχνική. Θα μπορούσε με την ίδια ευκολία να έχει μπλέξει με τα ναρκωτικά, ή να γίνει ανορεξική, από τη στιγμή που είναι κάτι κρυφό, παράνομο, απαγορευμένο. Η εφηβεία είναι μια γόνιμη περίοδος, όπου όλα είναι δυνατά. Αυτό είναι και το συναρπαστικό της ιστορίας, αυτό αναφέρεται και στο ποίημα του Ρεμπώ «Δεν είμαστε σοβαροί όταν είμαστε δεκαεπτά». Είσαι ανοιχτός στον κόσμο, δεν σε αφορά η ηθική. Η Isabelle πειραματίζεται, ξεκινάει ένα ταξίδι, η εξόρμηση της στην πορνεία δεν είναι διαστροφή.
Η Isabelle δεν εξερευνά τόσο την ηδονή, όσο έρχεται αντιμέτωπη με την απουσία συναισθήματος, κυρίως όταν χάνει την παρθενιά της.
Κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης με τη Marina de Van μου ήρθε η ιδέα να αναδείξω τη δυαδικότητα του χαρακτήρα την κρίσιμη στιγμή της διακόρευσης της. Τα αγόρια και τα κορίτσια μπορεί να έχουν μια εξωσωματική εμπειρία, καθώς ανακαλύπτουν τη σεξουαλικότητα τους. Είναι και δεν είναι παρόντες, είναι ηθοποιοί και παρατηρητές. Αυτή η σκηνή προετοιμάζει το κοινό για τη διπλή ζωή της Isabelle.
Η ταινία ανοίγει πάνω στην Isabelle μέσα από τα κιάλια του μικρού της αδερφού. Κατευθείαν, γίνεται αντικείμενο μέσα από μια κλεφτή ματιά που παραβιάζει τον ιδιωτικό της χώρο.
Απολύτως. Η συμπεριφορά της έχει αντίκτυπο και προκαλεί έντονες αντιδράσεις από τους γύρω της. Κάθε εποχή ξεκινά με την οπτική ενός διαφορετικού χαρακτήρα. Το καλοκαίρι είναι η ματιά του αδερφού της, το φθινόπωρο ενός πελάτη, ο χειμώνας της μητέρας της και η άνοιξη του πατριού της. Παρ’ όλο που κάθε φορά μετατοπιζόμαστε πίσω στην Isabelle. Ήθελα να κινηθώ μέσα στην ταινία με κυκλικό τρόπο, γύρω από τις τέσσερις εποχές.
Σε κάθε εποχή ακούγεται και ένα τραγούδι της Françoise Hardy.
Ναι. Μου αρέσει να στήνω ένα τυπικό πλαίσιο μέσα στο οποίο έχω απόλυτη ελευθερία. Είχε σημασία για μένα ότι η ιστορία συμβαίνει μέσα σε μια σχολική χρονιά. Τα τραγούδια λειτουργούν σαν σημεία στίξης, σαν παύσεις. Μου αρέσει το πώς αιχμαλωτίζουν την ουσία του εφηβικού έρωτα. Τον πόνο, την απογοήτευση, το ειδύλλιο. Μου φάνηκε ενδιαφέρουσα η αντιπαράθεση αυτής της ιδανικής άποψης με το ωμό πορτρέτο της Isabelle. Κατά βάθος θέλει πολύ να αγκαλιάσει αυτό το συναισθηματικό, εξιδανικευμένο μοντέλο της εφηβείας και οι γονείς της περιμένουν ακριβώς αυτό. Αλλά πρέπει να βρει τον εαυτό της και να αντιμετωπίσει τις αντιφάσεις της, πριν καταφέρει να ερωτευτεί.
Οι σκάλες του μετρό, οι διάδρομοι του ξενοδοχείου… παίζετε με τοποθεσίες που επανέρχονται, καθώς η Isabelle πηγαίνει να συναντήσει τους πελάτες της.
Όπως όλες οι παράνομες εμπειρίες, έτσι κι εδώ υπάρχει μια ιεροτελεστία που έχει να κάνει με τα ρούχα και τα μέρη που επανέρχονται. Αυτή η πτυχή της ιεροτελεστίας είναι που αρέσει στην Isabelle. Η σύνδεση στο internet, να φαντάζεται τους πελάτες της, να διαπραγματεύεται την τιμή, να πηγαίνει να τους συναντήσει κτλ. Στον ψυχίατρο λέει ότι δεν αισθάνεται σχεδόν τίποτα κατά τη διάρκεια της πράξης αυτής καθαυτής. Αυτό που την εξιτάρει στην πορνεία είναι η περιπέτεια, η χαρά του να εμπλακεί με μια παράνομη δραστηριότητα που σπάει τη μονοτονία της εφηβικής ύπαρξης. Πολλοί χαρακτήρες στην ταινία μοιράζονται την επιθυμία να ξεφύγουν από την πραγματικότητα. Στο τέλος της ταινίας, πολλοί θεατές είναι πεπεισμένοι ότι θα αρχίσει πάλι να εκπορνεύεται, ότι έχει εθιστεί, όπως με τα ναρκωτικά.
Η πορνεία στην εφηβική ηλικία είναι πια ένα μεγάλο ζήτημα. Πώς προσεγγίσατε αυτή την ιστορία χωρίς να τη μετατρέψετε σε κοινωνιολογική μελέτη;
Έκανα την έρευνα μου φυσικά, γιατί τα πράγματα έχουν αλλάξει από τότε που ήμουν έφηβος. Ιδιαίτερα από τα μέσα της επικοινωνίας έμαθα πολλά για το σεξ: τα κινητά, το διαδίκτυο. Συναντήθηκα με αξιωματικούς της αστυνομίας που έχουν δουλέψει με νέους, με ειδικούς στις νέες μορφές πορνείας και με κάποιον ψυχαναλυτή που δουλεύει με εφήβους. Χρειάστηκα αυτό το υλικό για να επιβεβαιώσω τη διαίσθηση μου και να εμπλουτίσω την ταινία. Αλλά μετά χρειάστηκε να απαγκιστρωθώ και να αφήσω τη μυθοπλασία να λειτουργήσει.

Ο πατέρας της Isabelle είναι απών, αλλά αυτό δεν εξηγεί τη συμπεριφορά της.
Όχι. Δίνω μερικά στοιχεία τα οποία το κοινό μπορεί να κρατήσει ή όχι. Οι λόγοι για τη συμπεριφορά της Isabelle είναι πολλοί. Ο καθένας μπορεί να την ερμηνεύσει με τον τρόπο του. Θέλω το κοινό να έχει αυτή την ελευθερία. Αυτή η νεαρή γυναίκα είναι και για μένα ένα μυστήριο. Δεν έχω το προβάδισμα. Απλά την ακολουθώ, όπως ένας εντομολόγος σταδιακά ερωτεύεται το πλάσμα που μελετάει. Αποκαλύπτει πολύ λίγα. Η μοναδική φορά που ανοίγεται είναι κατά τη διάρκεια της δεύτερης επίσκεψης στον ψυχαναλυτή. Η ιδέα είναι να τη συνοδεύουμε, να ταυτιζόμαστε μαζί της. Ταυτιζόμαστε με πολλά από αυτά που περνάει η Isabelle και η οικογένεια της αναμφίβολα, γιατί οι καταστάσεις είναι αγκιστρωμένες στην πραγματικότητα και οι ηθοποιοί είναι πολύ πειστικοί.
Πως προσεγγίσατε τις σκηνές σεξ;
Θέλησα να είναι αρκετά ρεαλιστικές, αλλά όχι ταπεινωτικές και πρόστυχες. Ήθελα να αποφύγω την ηθικοπλαστική κρίση. Προφανώς, κάποιοι πελάτες είναι αποκλίνοντες, αλλά το θέμα είναι να δείξω ότι η Isabelle προσαρμόζεται. Είναι ο αποδέκτης της επιθυμίας του άλλου, ενώ δεν έχει ακόμα ανακαλύψει τη δική της. Κατά κάποιο τρόπο τη βολεύει που οι άλλοι αισθάνονται επιθυμία στη θέση της. Δεν ήθελα να εξωραΐσω την πραγματικότητα, αλλά με κάποιο τρόπο, η Isabelle το κάνει από μόνη της.
Είναι ο πρώτος πρωταγωνιστικός ρόλος για την Marine Vacth.
Και είναι δύσκολος. Συζητήσαμε εκτενώς και εκ των προτέρων, κάναμε αναγνώσεις και πρόβες με άλλους ηθοποιούς. Εξασφάλισα ότι είχε εμπλοκή στη διαδικασία προετοιμασίας, την άφησα να διαλέξει τα ρούχα της και να παρακολουθήσει την εξέλιξη του σεναρίου. Έπρεπε να με εμπιστευτεί, να καταλάβει τι κάναμε και να δεθεί με τους άλλους ηθοποιούς. Το γεγονός ότι είναι μοντέλο την έκανε να αισθάνεται άνετα με το σώμα της, το οποίο χρησιμοποιεί σαν εργαλείο . Ήταν πιο άνετη σε σχέση με κάποια άλλη ηθοποιό.
Ο χαρακτήρας της μητέρας είναι επίσης πολύ σημαντικός.
Σωστά. Σε κάποιο σημείο ήθελα πραγματικά να μετατοπίσω το επίκεντρο σε αυτή, να αιχμαλωτίσω την αντίδραση της στη σεξουαλική και όχι συναισθηματική ζωή της κόρης της. Η πορνεία επιδεινώνει την κατάσταση, φυσικά, αλλά όλοι οι γονείς πρέπει να αντιμετωπίσουν αυτά τα ερωτήματα: Πώς τους επηρεάζει η σεξουαλικότητα των παιδιών τους; Ποιες είναι οι φοβίες τους και τα άγχη τους; Πόσα πρέπει να ξέρουν για την ιδιωτική ζωή του παιδιού τους; Πόσο θα πρέπει να παρεμβαίνουν;
Πώς φανταστήκατε τη σχέση μητέρας και κόρης;
Ήθελα να είναι κοντά ηλικιακά, αλλά όχι μέχρι του σημείου να είναι «φίλες». Ήθελα η μητέρα να φανεί ως μια καλή μητέρα, για να αποφευχθεί η εξήγηση ότι η επαφή της Isabelle με την πορνεία οφείλεται σε αυτή τη σχέση. Η μητέρα είναι πολύ μοντέρνα, όπως οι περισσότερες της γενιάς μου. Την ήθελα όμορφη και σεξουαλικά πλήρη, για να αποφύγω τον ανταγωνισμό μάνας και κόρης, που βλέπουμε συχνά στις ταινίες. Η σχέση τους δεν είναι τέτοια. Ακόμα και όταν πιάνει την κόρη της να μιλάει αργά τη νύχτα με τον πατριό της, δεν αισθάνεται απειλημένη. Δεν είναι μια ιστορία για μια κόρη που παίρνει τη θέση της μητέρας της.

Γιατί διαλέξατε τη Géraldine Pailhas να παίξει τον ρόλο της μητέρας;
Με το που διάλεξα τη Marine (για τον ρόλο της Isabelle), έψαχνα μια ηθοποιό που να της μοιάζει εμφανισιακά. Μια γυναίκα με φυσική και μητρική αύρα. Γνώριζα τη Géraldine και είχα δουλέψει μαζί της, είχε ένα μικρό ρόλο στο 5x2. Κάναμε μερικά δοκιμαστικά και πήγε πολύ καλά. Κατάλαβα ότι ο ρόλος την είχε συγκινήσει και ότι καθρέφτιζε τον εαυτό της στην ιστορία. Είχε πραγματική εμπλοκή με την ταινία. Ήταν προστατευτική με τη Marine, και αυτό ήταν πολύ όμορφο. Δέθηκαν πραγματικά και δεν είχαν κανέναν ανταγωνισμό.
Συνέντευξη με τη Marine Vacth
Πώς νιώσατε όταν συναντηθήκατε με τον François Ozon;
Πολύ άνετα. Έκανα μερικά δοκιμαστικά και μετά διάβασα το σενάριο. Μου άρεσε η ιστορία. Ήταν καθαρή και δυνατή. Αλλά ήθελα να με καθησυχάσει ο François. Ήθελα να ξέρω πώς θα γυριστεί, πώς θα δείχνει η ταινία, ποια θα είναι η αισθητική της. Αισθάνθηκα άνετα με τον François αμέσως. Μου αρέσει η σκανταλιάρικη σπιρτάδα στα μάτια του και ο τρόπος που δουλεύει. Σε αντιμετωπίζει σαν ίσο. Δεν με ισοπέδωσε, ούτε με ανέβασε σε βάθρο.
Πώς προσεγγίσατε τον ρόλο;
Δεν μπορώ να πω ότι ταυτίστηκα, αλλά με άγγιξε. Ήθελα να περάσω χρόνο μαζί της. Και φυσικά, καθώς την υποδυόμουν, έβαλα ένα κομμάτι του εαυτού μου μέσα της.
Η Isabelle το κάνει για τα χρήματα;
Όχι, η Isabelle ψωνίζει πελάτες με τον ίδιο τρόπο που θα μπορούσε να δοκιμάζει ναρκωτικά ή κάποια άλλη τέτοια ακραία εμπειρία. Για να αντιμετωπίσει τον κόσμο γύρω της, να καταλάβει ποια είναι. Η Isabelle δεν είναι χαζή. Για την ακρίβεια είναι πιο έξυπνη από τους περισσότερους συνομήλικους της, αλλά και από αρκετούς ενήλικους γύρω της. Αναλαμβάνει την ευθύνη για τις πράξεις της. Δεν αραδιάζει δικαιολογίες.
Φτάνει μάλιστα στο σημείο να θεωρεί φυσικό να χρησιμοποιεί τα χρήματα που βγάζει για να πληρώνει τον ψυχαναλυτή της.
Σε καμία περίπτωση δεν υποκρίνεται. Είναι ευάλωτη αλλά και δυνατή, μια μοναδική νεαρή γυναίκα, κάπως μοναχική, χωρίς ιδιαίτερη διάθεση να δεθεί με ανθρώπους ή να επικοινωνήσει. Δεν θέλει να μιλήσει για τις εμπειρίες της ως πόρνη, δεν θέλει να τις εκμυστηρευτεί. Είναι εκεί και δεν είναι.
Ποια ήταν η ατμόσφαιρα στο γύρισμα;
Πολύ χαρούμενη και ευχάριστη. Αισθανόμουν μέρος της ομάδας. Ο François είναι πολύ πρακτικός και μου αρέσει αυτό. Περνάει από τη μια σκηνή στην άλλη, απόλυτα συγκεντρωμένος στη δουλειά, χωρίς να χάνει χρόνο σε άσκοπες φιλοφρονήσεις. Ο ρόλος ήταν συναρπαστικός, έπαιζα σχεδόν σε όλες τις σκηνές, αλλά είχα υποστήριξη και ασφάλεια.
Πώς προσεγγίσατε τις σκηνές που είχαν γυμνό;
Στην αρχή φοβήθηκα, αλλά τελικά τις προσέγγισα όπως και τις υπόλοιπες! Είχα βυθιστεί τόσο πολύ στον ρόλο που ξέχασα τον εαυτό μου. Είναι υπέροχο συναίσθημα. Δύο μήνες γυρίσματα… δεν έχω εμπλακεί ξανά με δουλειά για τόσο μεγάλο διάστημα. Γυρίσαμε σχεδόν όλες τις σκηνές με χρονολογική σειρά. Όσο πιο μέσα μπαίναμε, τόσο περισσότερο ένιωθα ότι γνώριζα την Isabelle.