El Αbrazo de la Serpiente Embrace of the Serpent

Κολομβία, 2015 Σκηνοθεσία: Σίρο Γκέρα Πρωταγωνιστούν: Νίλμπιο Τόρες, Γιαν Μπιζοβέ, Αντόνιο Μπολιβάρ, Μπριόν Ντέιβις Διάρκεια: 125 λεπτά

Η ιστορία της σχέσης του σαμάνου Καραματάκε, τελευταίου απογόνου μιας φυλής ινδιάνων του Αμαζονίου, και δύο Βορειοευρωπαίων επιστημόνων που με διαφορά 40 χρόνων ο ένας από τον άλλον αναζητούν ένα σπάνιο φυτό στην τροπική ζούγκλα.

Ποιητική, εικαστικά γοητευτική σύγκρουση ενστίκτου και ορθολογισμού. Γεμάτη δύσκολα ερωτήματα, αναπάντητα ηθικά διλήμματα και συναρπαστικές εικόνες, η ταινία του Κολομβιανού Σίρο Γκέρα κοιτάζει σαν νόμισμα με δύο όψεις τόσο το δυτικό πολιτισμό όσο και την πρωτόγονη, φυσική αγνότητα. Μιλάει για τη φρίκη και το θαύμα με τρόπο επώδυνα τραχύ όσο και γαλήνια υπνωτιστικό, κερδίζοντας βραβεία στις Κάνες και το Σάντανς, αλλά και μια υποψηφιότητα για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας.

Τη φόρμα του ταξιδιού, κυριολεκτικού, υπαρξιακού και φιλοσοφικού, επιλέγει ο Κολομβιανός Σίρο Γκέρα για να παρουσιάσει στην οθόνη, με τρόπο τόσο μαγικό όσο οι τελετουργίες του σαμάνου ήρωά του, την κλασική σύγκρουση του δυτικότροπου ορθολογισμού κι επεκτατισμού με τη φυσιολατρική, γεμάτη σεβασμό στ' ανθρώπινα, κοσμοθεωρία των αρχέγονων πολιτισμών. Το πεδίο του είναι η ζούγκλα του Αμαζονίου, το όχημά του μια βάρκα και το εύρημά του δυο διαδοχικά ραντεβού με την Ιστορία.

Στην αυγή του περασμένου αιώνα, με διαφορά λίγων δεκαετιών μεταξύ τους, δυο άντρες της Δύσης, ένας Γερμανός εθνολόγος κι ένας Αμερικανός βιολόγος (οι ιστορίες τους βασίζονται στ' απομνημονεύματα του Ολλανδού εξερευνητή Θίοντορ Κοχ-Γκρίνμπεργκ και του Αμερικανού Ρίτσαρντ Εβανς Σουλτς), περιπλανώνται στη ζούγκλα αναζητώντας το φυτό γιακρούνα, ένα συμβολικό, εμβληματικό λουλούδι θεραπεία κάθε ασθένειας: ο πρώτος το χρειάζεται για να ζήσει, ο δεύτερος θέλει να το μελετήσει με πιο αμφίβολα κίνητρα. Οδηγός τους ο απρόθυμος Καραματάκε, ένας τραχύς, αφοπλιστικός σαμάνος, μόνος επιζών της δικής του χαμένης από τη δυτική ξιφολόγχη φυλής του Αμαζονίου.

Το σενάριο της ταινίας, παρότι κρατά το οδοιπορικό συναρπαστικό, με διακυμάνσεις από το λεπτό, ειρωνικό χιούμορ μέχρι τον τρόμο, στήνει διακλαδώσεις αναρριχόμενου φυτού σε μια βάση μάλλον στερεοτυπική: η ταινία αντιτάσσεται στη βίαιη ισοπέδωση του παρελθόντος, βγάζει τη Φύση νικητή στην αντιπαράθεσή της με την επιστήμη, καταδικάζει τον άνθρωπο της Εκκλησίας, ή τον ηγέτη του Στρατού, μπροστά στο εμπειρικό, βιωματικό δικαστήριο τελετουργικών διατυπωμένων μέσα από χρόνια σιωπηλής συζήτησης του ανθρώπου με το σύμπαν.

Αισθητικά, όμως, η ταινία του Γκέρα αποτελεί μια αληθινά σπάνια εμπειρία: με προθέσεις αντίστοιχες (παρότι υφολογικά διαφορετικές) με το «Tabu» του Πορτογάλου Μιγκέλ Γκόμες, o 35χρονος σκηνοθέτης τολμά μια εικαστική αποκοτιά, κινηματογραφεί τον πλούτο της φύσης ασπρόμαυρα, καταφέρνοντας να της δώσει ακόμα περισσότερες αποχρώσεις απ' ό,τι αν η οθόνη γέμιζε χρώμα, ακολουθεί ένα υπερβατικό στιλιστικό μονοπάτι συναρπαστικά γόνιμο στο μινιμαλισμό του. Η εικόνα της ταινίας αποτυπώνει τα μηνύματά της ακόμα περισσότερο από τη δράση της, σ' ένα φιλμ όπου ο διάλογος θα μπορούσε να είναι και περιττός. Βραβευμένη στις Κάννες, υποψήφια για Οσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, η «Αγκαλιά του Φιδιού» αποτυπώνεται στα μάτια, στην ψυχή και στη μνήμη ως ένα κινηματογραφικό επίτευγμα που δοξάζει όχι μόνο τη σοφία της φύσης, αλλά κυρίως τη μαγικές ιδιότητες του σινεμά.

ΣΥΝΟΨΗ Με απόσταση δεκαετιών, δύο επιστήμονες αναζητούν στον Αμαζόνιο ένα ιερό φυτό με θαυματουργές θεραπευτικές ιδιότητες. Η περιπλάνηση θα οδηγήσει και τους δύο στον ίδιο Σαμάνο, τελευταίο επιζώντα της φυλής του. Η σχέση και των δύο μαζί του αφού περάσει από τα στάδια της γνωριμίας και της φιλίας, θα πάρει μία απρόβλεπτη τροπή...

Μια περιπετειώδης περιπλάνηση που εστιάζει στις ανεπούλωτες ακόμα πληγές της αποικιοκρατίας. Η σχέση ανάμεσα στους δύο επιστήμονες και τον ιθαγενή Σαμάνο αποτυπώνει, μέσα από την ποιητική ορμή της ασπρόμαυρης φωτογραφίας, μια εθνογραφικού χαρακτήρα σπουδή πάνω στο εκρηκτικό αντάμωμα δυο κόσμων.

Σίρο Γκέρα: Εμπνευσμένος από τα ημερολόγια του Ολλανδού εξερευνητή Θίοντορ Κοχ Γκράμπεργκ και του Αμερικανού Ρίτσαρντ Έβανς, ο 35χρονος Κολομβιανός σκηνοθέτης Σίρο Γκέρα υφαίνει ένα μαγικό πέπλο γύρω από τον Αμαζόνιο της Κολομβίας.

Μακριά από ηθικολογίες και διδακτισμούς, μιλά για την αθόρυβη καταπάτηση των ηθών και την βίαιη εξαφάνιση των πολιτισμών του Αμαζονίου. Αφήνει τους ιθαγενείς να μιλήσουν τη γλώσσα τους, για να ακουστεί η ίδια η φωνή του Αμαζονίου. Ανάμεσα σε μια επαναστατική κραυγή και ένα μακρινό νανούρισμα, ένα πρωτόγονο ουρλιαχτό και έναν ομηρικό θρήνο, η φωνή της ζούγκλας είναι αμείλικτη.

Επιλέγει την ασπρόμαυρη εξιστόρηση για να δείξει τον απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον του Αμαζονίου, και για να μην ολισθήσει σε μια τουριστική προβολή του τοπίου, αλλά τελικά να ρίξει φως στον καλά κρυμμένο πολιτισμό του, που αντιστέκεται ως σήμερα.

Υποψήφιο για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας Μετά από 24 υποβολές ταινιών η Κολομβία κατάφερε για πρώτη φορά στην κινηματογραφική της Ιστορία να είναι ανάμεσα στις 5 χώρες που διεκδίκησαν με ταινία τους το Βραβείο της Ακαδημίας για Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία.