I, Daniel Blake

Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Βέλγιο, , 2016 Παραγωγή: Ρεμπέκα Ο' Μπράιεν Σκηνοθεσία: Κεν Λόουτς Σενάριο: Πολ Λάβερτι Φωτογραφία: Ρόμπι Ράιαν Μοντάζ: Τζόναθαν Μόρις Μουσική: Τζορτζ Φέντον Πρωταγωνιστούν: Ντέιβ Τζονς, Μπριάνα Σαν, Χέιλι Σκουάιρς, Ντίλαν Φίλιπ Μακίρναν, Νάταλι Αν Τζέιμσον, Κόλιν Κουμπς Διάρκεια: 100 λεπτά

Χρυσός Φοίνικας στις Κάνες για μια μαχητική, συγκινητική και απόλυτα επείγουσα κοινωνική διαμαρτυρία.

Ο Χρυσός Φοίνικας των περασμένων Καννών βρέθηκε στο στόχαστρο πολλών και αμφισβητήθηκε έντονα, απόρροια μιας γενικευμένης ζοχάδας που προέκυψε κυρίως εξαιτίας της αδικαιολόγητης παραγκώνισης του αριστουργηματικού «Τόνι Έρντμαν» από τα βραβεία του φεστιβάλ. Αυτό όμως δε σημαίνει πως ο 80χρονος Κεν Λόουτς παρέδωσε μια μέτρια δημιουργία που συγκυριακά απέσπασε το δεύτερο Φοίνικα της λαμπρής καριέρας του μετά το «Ο Άνεμος Χορεύει το Κριθάρι» - κάθε άλλο. Απλούστατα, το «Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ» είναι ένας απολύτως αναγνωρίσιμος Λόουτς, αυτός που για περισσότερα από πενήντα χρόνια μας έχει «συνηθίσει» να υπογράφει ξεχωριστές δημιουργίες κοινωνικού ρεαλισμού με ήρωες ανθρώπους της εργατικής τάξης που παλεύουν για την αξιοπρέπεια και την επιβίωσή τους κόντρα στο σύστημα και τις ανάλγητους κοινωνικούς μηχανισμούς του. Χωρίς να επιφυλάσσει δραματικές εκπλήξεις στο κοινό του (και δεν είναι ο μόνος, αφού τόσοι και τόσοι εκλεκτοί συνάδελφοί του, από τον Γούντι Άλεν μέχρι τον Μάικ Λι, έχουν δομήσει καριέρες σε ένα απολύτως αναγνωρίσιμο μοτίβο), παραμένει ένας στρατευμένος πολιτικά δημιουργός, συνεπής, αποτελεσματικά ευαισθητοποιημένος και οξυδερκής, ικανός να προσφέρει ένα ειλικρινές, εξωστρεφές και παθιασμένο φιλμ που να αποτυπώνει σκληρές αλήθειες με ρεαλισμό και πικρό χιούμορ.

Στο επίκεντρο της ιστορίας του «Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ» τίθεται ο άνθρωπος που μας συστήνεται στον τίτλο. Ο κος Μπλέικ (στο ρόλο ο κωμικός Ντέιβ Τζονς), ένας χήρος ξυλουργός που λίγο πριν τα 60 του είδε τους γιατρούς να του απαγορεύουν να επιστρέψει στη δουλειά εξαιτίας ενός καρδιακού επεισοδίου, έρχεται αντιμέτωπος με τον παραλογισμό των κοινωνικών υπηρεσιών οι οποίες τον κρίνουν παραδόξως ικανό για εργασία. Από το ξεκίνημα κιόλας ακούγεται εκτός κάδρου η γελοιωδώς αυτοματοποιημένη διαδικασία της συνέντευξής του με έναν ειδικό από την Πρόνοια. Ευθύς εξαρχής έτσι, καλούμαστε να αφουγκραστούμε το μέγεθος του διαφαινόμενου αδιέξοδου ενός ανθρώπου που ίδρωσε μια ζωή στο μεροκάματο, μόνο και μόνο για να βρεθεί μπλεγμένος στα γρανάζια της γραφειοκρατίας. Οι κωμικοτραγικές προεκτάσεις της Οδύσσειας του Μπλέικ αναδύονται μέσα από κοφτερούς διαλόγους (στους οποίους ο πειστικότατος Τζονς δίνει ρέστα), καθώς επίσης συναισθηματικά επιθετικές σκηνές στις οποίες πρέπει να είναι κανείς ανάλγητος για να μην εμπλακεί.

Καταλυτικό ρόλο στην ταινία όμως παίζει επίσης η φιλία που αναπτύσσεται μεταξύ του Ντάνιελ και της Κέιτι (Χέιλι Σκουάιρς), μιας εξαθλιωμένης νεαρής μητέρας δύο παιδιών. Μερικές από τις πιο αξιομνημόνευτες και συνάμα απαιτητικές σκηνές άλλωστε βασίζονται πάνω της - με πρώτη και καλύτερη εκείνη έξω από το συσσίτιο. Ωστόσο, με αφετηρία τον χαρακτήρα της Κέιτι και τα ακραία μέτρα που λαμβάνει προκειμένου να τα φέρει βόλτα, ο Λόουτς και ο μόνιμος σεναριογράφος του, Πολ Λάβερτι, επιδίδονται σε ένα ανοιχτό φλερτ με το μελόδραμα, και μάλιστα στην πλέον παλαιομοδίτικη μορφή του. Ξέχωρα από αυτό όμως, ο βετεράνος Βρετανός σκηνοθέτης δεν ξεστρατίζει στιγμή από τον γνώριμο στόχο του: να αναδείξει τα πολλά πρόσωπα κοινωνικού αποκλεισμού (βλ. ο «αναλογικός» Ντάνιελ στην «ψηφιακή» εποχή), όταν το επίσημο κράτος αγνοεί τον πολίτη για χάρη της λειτουργικότητας και ευημερίας των αριθμών.

Βραβεία: Χρυσός Φοίνικας, 69ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Καννών Βραβείο Κοινού, 64ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Σαν Σεμπαστιάν Βραβείο Κοινού, 70ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Λοκάρνο

Για δεύτερη φορά, ο Κεν Λόουτς φεύγει από την Κρουαζέτ με ένα Χρυσό Φοίνικα στις αποσκευές του. Η καινούργια του ταινία «Εγώ ο Ντάνιελ Μπλέικ (I, Daniel Blake)» πήρε το κορυφαίο βραβείο των Καννών 10 χρόνια μετά το «Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι». Μεγάλος νικητής του φετινού 69ου φεστιβάλ των Καννών αναδείχθηκε ο 80χρονος Βρετανός Ken Loach με το «Εγώ ο Ντάνιελ Μπλέικ (I, Daniel Blake)», δυο χρόνια μετά το Jimmy’s Hall και μια δεκαετία μετά το επίσης βραβευμένο με Χρυσό Φοίνικα «Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι» (The Wind That Shakes the Barley, 2006), βάζοντας τον σκηνοθέτη στην εκλεκτική λίστα εκείνων των δημιουργών που έχουν τιμηθεί με δυο Χρυσούς Φοίνικες. Πρόκειται για τον αγώνα ενός ανθρώπου απέναντι σε ένα άδικο κοινωνικό σύστημα. Με πολιτική οξύτητα και με διάθεση να κριτικάρει τα κακώς κείμενα ενός συστήματος που επιβιώνει παρασιτικά πάνω στην σημερινή κοινωνία, ο Loach καταγράφει την πορεία του Daniel Blake, ενός φιλήσυχου ηλικιωμένου ανθρώπου που βαλτώνει, ζητώντας τα αυτονόητα όταν η πολιτεία τον κρίνει ακατάλληλο να εργαστεί και η γραφειοκρατία του εμποδίζει το επίδομα για μια αξιοπρεπή ζωή. Γνωρίζοντας πώς να αξιοποιεί τους χαρακτήρες των ιστοριών του, ο Loach συστήνει ένα γυναικείο alter ego του Blake, μιας μητέρας δυο παιδιών που έρχεται στον δρόμο του για να του υπενθυμίσει πως η αξιοπρέπεια θολώνει όταν μπροστά μπαίνει η έννοια της επιβίωσης. Με ένα καταγγελτικό σινεμά, ο Loach καρπώθηκε τον φετινό Χρυσό Φοίνικα δηλώνοντας πως «είναι περίεργο αυτή τη στιγμή να βραβεύεται μια ταινία, όταν οι άνθρωποι που την ενέπνευσαν δεν έχουν να φάνε - και αυτή είναι μια ευκαιρία να τους σκεφτούμε». Η επιλογή της κριτικής επιτροπής θεωρήθηκε μεγάλη έκπληξη, καθώς η ταινία του 80χρονου στρατευμένου κινηματογραφιστή δεν θεωρήθηκε ότι ήταν από τις καλύτερες που μας έχει δώσει. Ο διάσημος σκηνοθέτης μίλησε στην κάμερα του Euronews και αναφέρθηκε για άλλη μια φορά στην άσχημη οικονομική και κοινωνική κατάσταση που υπάρχει σήμερα σε όλο τον κόσμο: «Νομίζω ότι είναι μια επικίνδυνη περίοδος για την Ευρώπη, επειδή βλέπουμε ότι τα προγράμματα λιτότητας, τα νεοφιλελεύθερα προγράμματα οδηγούν τον κόσμο στην απελπισία. Εκατομμύρια άνθρωποι από την Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ισπανία και εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο που υποφέρουν, που παλεύουν με μια ολιγάριθμη ελίτ, που είναι υπερβολικά πλούσια. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι σήμερα, επειδή υπάρχει τέτοια απελπισία στη βάση».